آندربایت دندان و روش های رفع آن

آندربایت (Underbite) یک اصطلاح دندانپزشکی میباشد که در آن دندان های جلویی از فک پایین، جلوتر از دندان های جلویی از فک بالا قرار می‌گیرند. یعنی فک تحتانی مقداری جلوتر از فک فوقانی قرار دارد.

برخی از افراد ممکن است بصورت جزئی آندربایت داشته باشند. اما برخی دیگر ممکن است از مشکل جدی و آندربایت شدید رنج ببرند.

در مواردی که فرد به صورت جزئی آندربایت داشته باشد  مشکلی برای او پیش نمی آید ولی در موارد شدیدتر مشکلاتی در تکلم، جویدن و زیبایی اشخاص به وجود می آورد که باید درمان شود.

شایع ترین مشکل افرادی که پروگناتیسم دارند عبارتند از

• مشکل در گاز زدن و جویدن غذا و خوراکی.
• مشکل و دشواری در حرف زدن (در ادای برخی حروف و کلمات ممکن است مشکل داشته باشند).
• بروز درد در دهان و دندان به دلیل مشکل فک.

علل اصلی ایجاد آندربایت

به طور معمول، دندان ها به گونه ای رشد می کنند که دندان های فوقانی کمی بالاتر از دندان های پایین قرار گیرند. تراز صحیح دندان ها، شما را از گاز گرفتن گونه ها، لب ها، یا زبان در هنگام غذا خوردن باز می دارد.

چندین عامل وجود دارد برخی از دلایل رایج عبارتند از:

عادات کودکی

برخی از عادت‌های دوران کودکی ممکن است خطر ابتلا به آندربایت را افزایش دهد که برخی از آن ها عبارتند از:

• مکیدن بیش از حد انگشت شست
• فشار آوردن به دندان ها توسط زبان.
• استفاده از پستانک در کودکان بالای 3 سال
• تغذیه طولانی مدت و بیش از حد از شیشه شیر

ژنتیک

در برخی موارد آندربایت از والدین به ارث میرسد و یک مشکل مادرزادی یا ژنتیکی میباشد. اگر حتی یک نفر از پدر و مادر شما دارای این مال اکلوژن باشد، این احتمال وجود دارد که شما نیز دچار این مشکل شوید.

بنابراین ممکن است شخصی با کوچک بودن فک و فضای دهان یا نقایص دیگر به دنیا بیاید که تمامی این موارد میتوانند باعث بروز مال اکلوژن در سنین بالاتر بشود.

صدمه و تروما

وارد شدن صدمات شدید به صورت و دندان های شخص ممکن است باعث بروز آسیب دائمی در فک بشود. غالباً می توان استخوان های شکسته شده و آسیب دیده را ترمیم کرد، اما استخوان های فک همیشه بعد از ترمیم جراحی، به طور صحیح در کنار هم قرار نمی گیرند. بنابراین بروز صدمه و تروما به فک و صورت میتواند باعث آندربایت شود.

تومورها

شکل گیری و رشد تومورها در ناحیه فک یا دهان ممکن است باعث تغییر موقعیت فک ها شود که میتواند در برخی موارد منجر به آندر بایت شود.

نشانه های بروز آندربایت

این عارضه نیز با علائم و نشانه هایی همراه است و موجب ناراحتی های بسیاری در ناحیه فک و صورت می شود. علائم و نشانه های بروز آندربایت عبارتند از:

• عدم قرار گرفتن صحیح دندان هایدو فک روی هم
• قرار گرفتن دندان های پایینی روی دندان های بالایی
• بزرگتر شدن صورت، عدم زیبایی و توازن در صورت
• اختلالات در جویدن غذا
• اختلالات گفتاری
• جلو زدگی و بر هم ریختگی فک پایین و دندان های فک پایین

تشخیص آندربایت

بعد از بروز علائم ذکر شده، در صورت مراجعه کردن فرد به کلینیک ارتودنسی، متخصص ارتودنسی بعد از بررسی وضعیت دندان ها و فک، مشاهده حالت دندان ها، میزان بیرون زدگی فک و فرم صورت و همچنین بعد از عکس برداری کامل از دندان ها و فک، عارضه، شدت و علت آن را تشخیص داده و جهت درمان آن و بهبود وضعیت فک و دندان های بیمار سریعا اقدام می کند.

اگر بیمار در سن ۷ تا ۱۲ سالگی قرار گرفته باشد، درمان راحت تر بوده و در صورت بزرگسال بودن بیمار و تکمیل رشد استخوان های فک، درمان سخت تر خواهد بود. پس تا اینجا متوجه شدیم که بهتر است  در صورت داشتن این مشکل در سنین پایین اقدام کرده تا سریعتر وراحت تردرمان انجام شود و نتیجه بهتری بگیریم.

روش های درمان آندربایت

1-ارتودنسی

یکی از روش های موثر در درمان ناهنجاری های فک از جمله ناهنجاری آندربایت که به روش های مختلف و در سنین کودکی (۷ تا ۱۲ سالگی) و حتی بزرگسالی انجام می شود، ارتودنسی می باشد. این روش در صورتی انجام می گیرد که ناهنجاری های ایجاد شده، خفیف باشند و یا فرد در سن رشد قرار داشته باشد.

در این روش متخصص ارتودنسی جهت بهبود وضعیت جلو زدگی، برهم ریختگی دندان ها و همچنین فک پایین با استفاده از روش متحرک و یا ثابت به بهبود وضعیت دندان های فرد کمک می کند.

ارتودنسی با استفاده از سیم های مرئی و نامرئی و در جنس های مختلف و با استفاده از ابزار آلات و تجهیزات مختلفی انجام گرفته و به قرارگیری دندان ها در سر جای خود و همچنین عقب رفتن فک پایینی کمک می کند. در این روش ارتودنتیست با استفاده از سیم ارتودنسی و سایر ابزار، فشار و نیروی زیادی را به فک و دندان ها وارد کرده و موجب بهبود وضعیت فک و دندان ها و بازگشت فک در جایگاه اصلی خود می شود.

2-جراحی

یکی از روش های درمان آندربایت که به صورت تهاجمی و با انجام بیهوشی انجام میشود، جراحی فک می باشد. این جراحی زمانی انجام میگیرد که سن بیمار از سن رشد گذشته باشد و استخوان های فک دیگر رشد نکنند.

همچنین در صورتی که وضعیت بیمار بسیار حاد باشد و نتواند با استفاده از ارتودنسی به بهبود بیمار کمک کرد، از روش جراحی فک استفاده میکنیم. در این روش جراح، فک پایینی را در موقعیت اصلی و جایگاه صحیح خود قرار داده و با استفاده از پیچ و پلاک های مخصوص، فک را در سر جای خود فیکس و ثابت می کنند.

3-سایر روش های درمانی

در بعضی از موارد ارتودنتیست مجبور به انجام برخی دیگر از روش های درمانی می شود. ممکن است قبل از ارتودنسی دندان، یک یا دو دندان به دلیل وضعیت کوچک بودن فک و بیرون زدگی شدید که علاوه بر زیبایی موجب پوسیدگی دندان نیز می شود، کشیده شود یا برای زیبایی بیشتر از ونیر کامپورزیت و یا لمینت استفاده شود. همچنین ممکن است بعد از جراحی نیز از بریس های مخصوص دندانی نیز استفاده شود و در صورت پوسیدگی دندان نیز از روش درمانی باندینگ استفاده میشود.

چگونه متوجه شویم که به ارتودنسی نیاز دارید؟

یک معاینه بالینی، مدل های گچ دندان هایتان و تصویر برداری اختصاصی، یک پزشک ارتودنتیست می تواند تصمیم بگیرد آیا ارتودنسی نیاز دارید یا خیر و این ارتودنتیست است که می تواند طرح درمانی صحیحی برای رفع مشکل دندان ها پیشنهاد دهد.

اگر به یکی از وضعیت های زیر دچار هستید ممکن است نامزد انجام ارتودنسی باشید.

• Overbite، زمانی که دندان های فوقانی هم پوشانی عمودی زیادی بر روی دندان های ردیف پایین دارند.
• Underbite، به ظاهر “بولداگ” معروف است که در آن دندان های ردیف پایین خیلی جلوتر از دندان های فوقانی قرار می گیرد و ردیف بالا بیش از حد عقب هستند.
• Crossbite، هنگام جویدن دندان های بالا از بعد عرضی به درستی بر روی دندان های پایین قرار نمی گیرند.
• overjet، اورجت (برجستگی) زمانی است که دندان های جلوی بالایی بیش از حد به جلو کشیده می شوند یا دندان های پایین به اندازه کافی به جلو کشیده نمی شوند.
• Open bite، یا باز بودن بین دو فک در ناحیه جلو عقب یا کناره ها. در کسانی که اپن وضعیت در دندان های جلویی آنها وجود دارد هنگامی که دندان های آسیای آنها روی هم قرار می گیرند دندان‌ های جلویی بالا و پایین به هم نمی‌رسند و در نتیجه فضایی بین این دو ایجاد می‌شود.
• Misplaced midline یا خط میانی نابجا – هنگامی که خط میانی دندان های فوقانی با خط میانی دندان های پایینی در یک راستا قرار نمی گیرند.
• Spacing یا فاصله، فضاهای بین دندان ها که ممکن است بر اثر از دست دادن یک دندان یا حتی رشد ناقص یا عدم رشد یک دندان به وجود بیاید.
• Crowding یا شلوغی دندان، زمانی که تعداد زیادی دندان (بیشتر از حد نرمال) در یک ردیف دندانی قرار می گیرند. این وضعیت منجر به روی هم افتادن دندان ها می شود.

بهترین سن برای ارتودنسی چه زمانی است؟

توصیه می شود به محض اینکه متوجه هرگونه ناهنجاری فک و دندان در کودک شدید او را به نزد متخصص ارتودنسی ببرید. حتی اگر کودک شما زیر 8 سال است. با مراجعه زود هنگام می توانید آمادگی لازم برای شروع یک درمان ارتودنسی حساب شده را کسب کنید. بهترین سن برای ارتودنسی از شروع 8 سالگی تا قبل از بلوغ کودک است. اما این بدان معنا نیست که افراد بالای 14 یا 18 سال نمی توانند از درمان ارتودنسی بهره ببرند. درمان ارتودنسی بزرگسالان ممکن است در مقایسه با ارتودنسی کودکان زمان بیشتری ببرد. اما در نهایت به نتیجه دلخواه خواهند رسید.

 عوارض آندربایت

مهم ترین و شایع ترین عوارض ناشی از این نوع ناهنجاری فک و دندان ها عبارتند از:

1-اختلالات ظاهری، زیبایی و کاهش اعتماد به نفس:

آندربایت یا همان جلو زدگی دندان های فک پایین می تواند موجب نامرتب بودن و عدم ردیف بودن دندان ها و برهم خوردن زیبایی چهره شود. در نتیجه فرد دچار کاهش اعتماد به نفس شده و نمی تواند به درستی و راحتی بخندد و یا برای صحبت کردن دهان خود را باز کند، چرا که از نشان دادن دندان های خود به دیگران احساس بدی داشته و خجالت می کشد. همچنین به هنگام بستن دهان نیز به دلیل جلو زدگی فک، چهره فرد نامتوازن بوده و زیبایی خود را از دست می دهد به همین دلیل فرد از چهره خود ناراضی بوده و دچار کاهش اعتماد به نفس می شود.

2-اختلال در بلع و جویدن غذا:

از دیگر عوارض ناشی از اختلالات و جلو زدگی دندان های فک پایین یا همان آندربایت، می توان به اختلالات جویدن و بلعیدن غذا اشاره کرد. در این شرایط فرد به هنگام جویدن مواد خوراکی از جمله آدامس دچار مشکل شده و این مشکل نیز بیشتر در دندان های آسیاب یا عقبی اتفاق می افتد و به مرور زمان نیز موجب ساییدگی این دندان ها می شود.

3-افزایش آسیب پذیری در دندان ها:

جلو زدگی بیش از حد در دندان های فک پایین می تواند به همراه نامرتب بودن این دندان ها اتفاق بیفتد. این عارضه نیز منجر به آسیب پذیری بیشتر و حساس تر شدن دندان ها شده و در صورت بروز حوادث مختلف از جمله زمین خوردن با صورت، تصادفات، ضربه در مسابقات ورزشی و … این دندان ها بیش از سایر دندان ها دچار آسیب و شکستگی خواهند شد.

4-بروز درد:

به دنبال این عارضه (آندربایت) ممکن است، در ناحیه فک، صورت، دندان ها و همچنین سر دردهایی ایجاد شود.

سوالات متداول