روکش های دندانی

روکش های دندانی نوعی ترمیم دندان است که بر روی تاج دندان قرار می گیرد. روکش وقتی نسج دندان به مقدار زیادی از دست رفته باشد یا خطر شکست دندان وجود داشته باشد تجویز می شود. بطور معمول توسط سمان دندان به دندان متصل می شوند. روکش از بسیاری از مواد ساخته می شود ، که معمولاً با استفاده از روش های غیرمستقیم ساخته می شوند. روکش ها برای بهبود استحکام یا ظاهر دندان ها و جلوگیری از خراب شدن استفاده می شوند. اگرچه برای سلامتی دندان مفید است ، روش و مواد می تواند پرهزینه باشد.

متداول ترین روش برای ساخت روکش دندان شامل گرفتن قالب از دندان است که توسط دندانپزشک تهیه می شود و سپس ساخت روکش در خارج از دهان است. امروزه فناوری رایانه به طور فزاینده ای برای ساخت روکش در دندانپزشکی (CAD / CAM) به کار می رود.

روکش دندان چیست؟

روکش های دندان (dental crown) یک ساختار کوچک به شکل تاج دندان طبیعی شما است که روی دندان‌های آسیب دیده قرار می‌گیرد. روکش‌های دندانی نه تنها استحکام را به دندان‌های ضعیف برمی‌گردانند بلکه ویژگی‌های ظاهری دندان طبیعی را، چه از لحاظ زیبایی و چه از لحاظ شکل و اندازه به آن برمی‌گردانند.

در چه مواقعی باید از روکش ها استفاده کرد؟

روکش‌های دندانی کاربردهای گسترده‌ای دارند اما به طور خلاصه مهم‌ترین کاربرد آن ها محافظت از دندان‌های ضعیف و شکننده  است که معمولا دچار پوسیدگی شده اند. محافظت در برابر شکستگی و آسیب و همچنین برای ترمیم و بازسازی دندانی که از قبل شکسته شده است.

انواع روکش دندان کدامند؟

هر زمان دندان نیاز به روکش داشته باشد به طور معمول ما دو گزینه رایج در دسترس داریم. روکش های تمام سرامیک و متال سرامیک که رایج‌ترین نوع روکش های دندانی هستند که می‌توانند دندان‌های ضعیف و آسیب دیده را به خوبی حمایت کنند.

روکش های تمام سرامیک  (All-ceramic Crown)

روکش های تمام سرامیک که این روز ها مورد استقبال بیماران و دندانپزشکان واقع شده اند تنها به دلیل زیبایی و رنگی که دارا هستند نیست. این روکش ها جنس متفاوتی دارند که شما ریرکونیا، لیتیوم دی سیلیکات و… می باشد. این روکش ها با تکنولوژی CAD/CAM 3DPrinting ساخته می شوند و درصد خطای کمی دارند علاوه بر زیبایی و نمای ترنسلوسنت از استحکام بالایی برخوردار هستند و با لبه جینجیوال (لثه) تطابق بالایی دارند و مانند روکش های متال سرامیک (بیس فلز) لثه را دچار تحلیل و تیرگی در لبه نمی کنند. در ساخت روکش های تمام سرامیک به هیچ عنوان از هیچ ماده دیگری (مخصوصا فلز) استفاده نشده است و تماما از سرامیک استفاده می شود. این امر باعث شده که به مرور زمان این روکش‌ها رنگ طبیعی خود (همرنگ دندان) را حفظ کنند و هیچ حاشیه تیره رنگی بین آن‌ها و لثه ( جیجیوال ) مشاهده نشود.

روکش های دندانی تنها شی مربع شکلی نیستند که از دندان شما محافظت کنند باید علاوه بر محافظت و استحکام بالا دارای زیبایی نیز باشد که وقتی فرد لبخند میزند و یا دهانش را باز می کند کسی متوجه وجود روکش نشود و اعتماد بنفس فرد را کاهش ندهد. روکش‌های دندانی تمام سرامیک یا تمام پرسلن از رنگ طبیعی بهتری نسبت به سایر روکش های دندانی برخوردار هستند و ممکن است برای افرادی که به انواع فلزات یا آلیاژ های فلزی حساسیت و آلرژی دارند مناسب‌تر باشد. شما هم اگر از ظاهر روکش خود ناراضی هستید جای نگرانی نیست به راحتی می توانید آن را تعویض کرده و از لبخند خود لذت ببرید.

روکش فلز سرامیک (Porcelain Fused to Metal Crown)

همانطور که از نام این روکش‌ها پیداست، در ساختار آن‌ها فلز و سرامیک با هم استفاده شده است. به طور خلاصه به روکش فلز سرامیک پی اف ام (PFM) گفته می شود.  در این روکش ها یک لایه سرامیک روی یک لایه فلزی را پوشانده است. استحکام و زیبایی دو ویژگی و خصیصه قابل توجه در این روکش‌ها هستند، به طوری که در ظاهر سفید و همرنگ دندان هستند و در داخل مستحکم و پایدار.

بریج های دندانی

زمانی که فرد یک دندان و یا چند دندان را از دست داده و به هر دلیل قادر به استفاده از ایمپلنت نیست، و در عین حال دندان های دو طرف ناحیه بی دندانی دچار آسیب و تخریب هستند (وجود پوسیدگی ها و یا پرکردگی های قدیمی ) می توان از بریج های دندانی استفاده کرد.

بریج های دندانی در واقع روکش های به هم پیوسته هستند که با اتصال دندان های دو طرف ناحیه بی دندانی، فضای بی دندانی را پر می کنند.

مریلند بریج ها

برای افرادی که یکی از دندان های خود را از دست داده اند و به هر دلیلی قادر به گذاشتن ایمپلنت دندان نیستند و همچنین مایل نیستند که به روش سنتی بریج، دندان‌های مجاور ناحیه بی‌دندانی تراش بخورند، مریلند بریج‌ ها یک درمان محافظه‌ کارانه برای این افراد می باشد.

مریلند بریج‌ها یکی از روش‌های جایگزین دندان از دست رفته هستند که مانند ایمپلنت دندان و پروتز دندان مصنوعی می‌توانند جایگزین مناسبی برای دندان از دست رفته باشند.

فواید مریلند بریج

در این نوع از بریج‌ها، تنها سطح پشتی دندان‌ها به میزان بسیار کمی تراش می‌خورد و گیر پونتیک (دندانی که جایگزین می‌شود) از طریق چسبندگی به دو دندان مجاور به ‌وسیله سمان‌های رزینی مخصوص است.

مزیت دیگر مریلند بریج ها‌ علاوه بر تراش کم دندان، این است که اگر شکستی رخ دهد، این شکست دِباند شدن یا جدا شدن بریج از دندان است که به سادگی و مجدداً به دندان باند خواهد شد ولی در بریج‌های سنتی شکست معمولاً در دندان‌های زیر بریج اتفاق می‌افتد که گاه نیاز به درمان‌های پیچیده جهت حفظ دندان‌ها و ساخت مجدد بریج است.

 ایمپلنت یا مریلند بریج ، کدام یک انتخاب مناسب تری هستند ؟

بدون شک ایمپلنت بهترین روش درمانی جهت جایگزینی دندان‌های از دست رفته است. به این دلیل که درمان ایمپلنت موجب حفظ استخوان فک شده و از تحلیل رفتن آن جلوگیری می‌کند.

از طرف دیگر ماندگاری هر درمان، گزینه‌ای حائز اهمیت است. ایمپلنت، درمانی تقریبا دائمی و با طول عمر بسیار بالا در نظر گرفته می‌شود.

در نتیجه مریلند بریج‌ها با طول عمر کمتر و عدم توانایی در حفظ استخوان در مقایسه با ایمپلنت کاربرد محدودی دارند. علیرغم این محدودیت، در بعضی موارد به جز طرح درمانِ مریلند بریج‌ها ، انتخاب دیگری وجود ندارد.

 

رنگ در روکش ها

رنگ روکش ها باید بر اساس پوست صورت ،دندان های مجاور و البته نظر و سلیقه ی بیمار با استفاده از شید های رنگ مخصوص انتخاب شوند تا نمای جذاب تر و از همه مهم تر طبیعی تری داخل دهان بیمار داشته باشد.

شباهت ظاهری روکش های تمام سرامیکی با لمینیت های سرامیکی

لمینیت های سرامیکی و روکش های تمام سرامیک هر۲ از استحکام بسیار بالایی بر خوردار هستند. تطابق بسیار خوبی با لبه ی لثه (جینجیوال) دارند وهر۲ خاصیت ترنسلوسنسی دارند و در لبه نور را از خود عبور می دهند که زیبایی دوچندان به آن ها می بخشد و این عمر باعث می شود ظاهری بسیار طبیعی داشته باشند و قابل تشخیص حتی برای خود فرد نباشند.

لمینیت های سرامیکی و روکش های تمام سرامیک از نظر ظاهری کاملا شبیه به هم هستند و تفاوت ظاهری با یکدیگر ندارند.

پوسیدگی زیر روکش دندان

توصیه می شود هر شش ماه یک بار یا دست کم سالی یک بار برای بررسی وضعیت دندان ها و ترمیم های دندانی به دندانپزشک مراجعه کنید تا در صورتی که مشکلی به وجود آمده است به موقع درمان شود.‌

در مواردی که روکش کهنه و قدیمی شده است و یا به دلایل دیگر بخش‌هایی از آن از دندان جدا شده است، باکتری ها به زیر روکش نفوذ کرده و در فضایی امن شروع به تکثیر می کنند. اگر به موقع متوجه این اتفاق نشوید، دندان زیر روکش دچار پوسیدگی می شود.‌

ممکن است این وضعیت را متوجه نشوید تا زمانی که پوسیدگی پیش رفته و گسترش می یابد. اگر برای معاینه چکاپ به دندانپزشک مراجعه نکنید احتمالاً با دندان درد یا حساسیت دندان، به دندانپزشک مراجعه می‌کنید و متوجه این مشکل می‌شوید. اگر دندانهای زیرین روکش عصب کشی شده باشند احساس درد وجو نخواهد داشت و پوسیدگی تا ازبین رفتن کامل دندان ادامه خواهد داشت.

برای درمان پوسیدگی زیر روکش، دندانپزشک روکش را از دندان جدا می کند و بخش های پوسیده دندان را تراشیده و تخلیه می کند. اگر هنوز عفونت به پعصب دندان نرسیده باشد و نیازی به عصب کشی نباشد دندان پر شده و با روکش دندان جدید محافظت می شود. اگر عفونت به عصب رسیده باشد ابتدا باید عصب کشی انجام شود و پس از آن دندان برای محافظت بیشتر روکش می شود.

روکش کردن دندان عصب کشی شده آیا همیشه لازم است؟

همه ی دندان هایی که درمان ریشه می شوند لزوما نیازی به روکش دندان عصب کشی شده ندارند، آنهایی که  بیشتر  از دو سوم تاج دندان را ازدست داده اند بهتر است روکش شوند، زیرا این دندان ها ضعیف شده اند و احتمال شکستگی آنها زیاد می شود.

مراحل انجام روکش دندان به چه صورت است ؟

تعداد جلساتی که جهت آماده سازی و تحویل روکش های دندانی نیاز است به نوع روکش بستگی دارد.

مرحله اول: که در تمامی انواع مشترک است، شامل آماده سازی دندان می باشد. البته ممکن است دندان نیاز به درمان های دیگر مانند درمان ریشه و ترمیم داشته باشد.

آماده سازی دندان ها پس از انجام درمان های اولیه انجام می شود و شامل تراش سطح جونده و دور تا دور دندان می باشد. میزان تراش دندان ها بسته به نوع روکشی که قرار است بر روی دندان ها قرار گیرد متفاوت خواهد بود.

پس از آماده سازی دندان، قالب گیری از دندان با کمک مواد مخصوص جهت انتقال به لابراتوار انجام می گیرد. علاوه بر قالب گیری از دندان مورد نظر، قالب فک مقابل نیز تهیه می شود. به این دلیل که تکنسین لابراتوار با برقراری رابطه ی فکین با هم، بتواند روکش را با نواحی تماس صحیح با دندان های مقابل بازسازی کند.

مرحله دوم: در این مرحله فریم و یا زیرساختار روکش بر روی دندان امتحان می شود. در روکش های فلزچینی این فریم فلزی است و در روکش های تمام سرامیکی، یکی از انواع سرامیک است.

در این مرحله رنگ روکش نهایی با نظر خود فرد انتخاب شده و مجددا کار به لابراتوار ارسال می شود.

مرحله سوم: لایه ی سرامیکی در این مرحله بر روی فریم اضافه شده و روکش به طور کامل ساخته می شود و از نظر اندازه، فرم، رنگ و نواحی تماس با دندان های مجاور و مقابل بررسی و چک می گردد.

پس از اعمال تغییرات احتمالی، مجددا کار جهت گلیز نهایی به لابراتوار فرستاده می شود.

مرحله چهارم: در آخرین مرحله، روکش جهت گلیز نهایی در کوره قرار می گیرد، و نهایتا روکش با سمان (چسب) موقت و یا دائم بر روی دندان ها چسبانده می شود.

البته در مورد بعضی از روکش های تمام سرامیک که ساختاری یکپارچه دارند (مونولیتیک) و همچنین در روکش های فلزی، مرحله دوم که چک فریم است، حذف می شود.

مزایای روکش دندان:

روکش دندان می تواند دیواره های دندانی و سطح جونده را بازسازی کند و کارایی جویدن را در دندانهای تخریب شده مجددا برقرار کند.

جلوگیری از شکستگی دندان باقی مانده بعد از تخریب وسیع به دنبال پوسیدگی یا درمانهای ریشه از دیگر مزایای روکش دندان است. علاوه بر این روکش دندان می تواند ظاهر و زیبایی را به نسج دندان تخریب شده برگرداند.

معایب روکش دندان:

نیاز به تراش در دیواره های احاطه کننده دندان دارد.بنابراین بخشی از نسج سالم هم باید برای روکش از دور دندان برداشته شود تا  ضخامت 2-1 میلیمتری روکش را جبران کند و روکش بتواند ابعاد اولیه دندان را بازسازی کند.

علاوه بر این روکش یک ماده خارجی و متفاوت با بافت دندان است و در صورتیکه بهداشت مناسب شامل مسواک و نخ دندان انجام نشود، ممکن است پوسیدگی مجددی از حدفاصل روکش با دندان ایجاد شود. بنابراین دندان روکش شده نیازمند دقت و توجه بیشتری نسبت به دندان سالم است.

چه زمانی روکش دندان باید تعویض شود؟

روکش دندان به گونه‌ ای طراحی شده است که نه تنها از دندان محافظت نموده و ظاهری کاملاً شبیه به دندان دارد بلکه از نظر عملکرد نیز بسیار قابل پیش ‌بینی است و طول عمر مشخصی دارد.

بسیاری از افرادی که دندان خود را روکش کرده اند سؤال می‌کنند چه زمانی باید روکش دندان تعویض شود. در صورتی که بهداشت دهان را به خوبی رعایت کنید، چکاپهای منظم دندانپزشکی داشت و در صورت لزوم جرم گیری انجام دهید و روکش با کیفیت استفاده کرده باشید طول عمر آن بسیار زیاد خواهد بود. با این حال به مرور زمان علائم مستهلک شدن روکش و نیاز به تعویض، خود را نشان می‌دهد.

موارد قابل توجه بعد از درمان با روکش

همان‌طور که می‌دانید دندانپزشکان از روکش های دندانی معمولاً برای بازسازی تاج دندان آسیب دیده و افزایش استحکام آن ها در برابر شکستگی و همچنین برای بهبود ظاهر و زیبایی دندان ها استفاده می کنند. لازم به ذکر است ماده ای که با آن روکش های دندانی ساخته می شود مورد بررسی قرار گرفته تا با خصوصیات و شرایط دهانی فرد سازگار باشند.

  • چنانچه بعد از گذشت تقریبا یک هفته از چسباندن روکش روی دندان احساس غیر طبیعی در این بخش از دندان هایتان داشتید (مثل احساس بلندی روکش) جهت انجام اصلاحات لازم به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
  • تا 1 ساعت بعد ازانجام روکش با طرفی از دهان که دندانش روکش شده باشد بهتر است غذا نخورید و همچنین اگر دندان ردیف جلو روکش شده است از گاز زدن خوراکی های سفت و سخت پرهیز کنید و قبل از خوردن این خوراکی ها آنها را در خارج از دهان به تکه های کوچکی تقسیم کنید.
  • اگر از بریج (پل های دندانی) که شامل چند روکش دندان به هم متصل شده می باشد برای دندان تان استفاده شده است از نخ دندان مخصوص زیر بریج یا دستگاه واترجت استفاده نمایید.

 

  • بیمار خانم ٥٠ ساله كه از روكش هاي قديمي خود بسيار ناراضي بودند، روكش ها خارج شد و مشاهده شد كه دندان ها بسيار نامناسب و غير علمي تراشيده شده اند، تراش دندان ها اصلاح شد كه البته چون قبلا دندان ها تراش خورده بود امكان دستيابي به تراش ايده ال نبود ولي خوشبختانه با حداقل تراش و اصلاح نياز به عصب كشي دندان ها نبود و سپس روكش هاي تمام سراميك زيبا و طبيعي جايگزين روكش هاي قبلي بيمار شد لبخند و فانكشن طبيعي به ايشان برگردانده شد.

 

همان طور که در عکس مشاهده می‌کنید دندان های ١٤، ١٥ ،  ٢٥ ، ٢٦ به دلیل از دست دادن مقدار زیادی از نسج سالم دندانی به علت محافظت از دندان ها و جلو گیری از شکستگی با استفاده از روکش های تمام سرامیک زيركونيايي و ليرينگ ليتيم دي سيليكات باز سازی شدند.

دندان ها در قدام نسبت به رنگ پوست و سفیدی چشم به علت استفاده از دخانیات دچار زردی شده بودند و همچنین در ناحیه ی انسیزال  دندان ٢١ شکستگی وجود داشت. کوتاهی و بزرگی دندان ها در دو سمت خط لبخند رو نامتقارن کرده بود و خط لبخند را به هم زده بود.با توجه به موارد بالا برای درمان و اصلاح طرح لبخند از لمینیت های سرامیکی استفاده شد.

 

جهت اصلاح لبخند دراين كيس ناحيه خلفي سمت چپ  منديبل با ايمپلنت بازسازي  شد و جهت اصلاح رنگ و فرم و نامرتبي و پريدگي لبه هاي دندانهاي قدامي از لمينيت استفاده شد. روكش هاي خلفي نيز تعويض شدند. فرم دقيق و رنگ طبيعي ظاهري بسيار زيبا به دندانها داده است.

رنگ : BL3

لمينيت: Ips -Emax

روكش : zirconia

3.3/5 - (3 امتیاز)