امروزه بلیچینگ دندان ها به دو شیوه بلیچینگ در مطب یا آفیس بلچینگ Office Bleaching و بلیچینگ در خانه یا هوم بلیچینگ Home Bleaching انجام می گیرد. اما این دو روش چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟ در این مقاله به بررسی این دو روش و معایب و مزایای آن ها می پردازیم.
بسیاری از عوامل مانند افزایش سن، ژنتیک، مصرف غذاها و نوشیدنی های رنگی، سیگار کشیدن و آسیب های شیمیایی دندان می توانند باعث تغییر رنگ دندان ها شوند. در میان عوامل گفته شده، مصرف چای، قهوه، دارو، سیگار و اعتیاد بیش از حد به مصرف نوشابه، بیشترین تاثیر را بر تغییر رنگ دندان دارند. با افزایش سن، مینای دندان نازک تر و آسیب پذیرتر می شود که می تواند سبب ایجاد رنگ زردی دندان ها شود. همچنین دندان بعضی از افراد، به سبب ژنتیک رنگ مناسبی ندارد.
در بعضی مواقع عدم رعایت بهداشت دهان و دندان به طور مناسب و صحیح، با تجمع پلاک ها می تواند لکه های زرد و قهوه ای را روی دندان ایجاد کند. سفید بودن دندان ها تاثیر بسیار زیادی در زیبایی لبخند و جوان نشان دادن چهره دارد. یکی از روش هایی که امروزه برای سفید کردن دندانها مورد استفاده قرار می گیرد، بلچینگ دندان می باشد که محبوبیت زیادی به همراه دارد. بسیاری از افراد برای داشتن دندان های زیبا و خوش رنگ، بلیچینگ را برای دندان های خود انتخاب می کنند.
آفیس بلیچینگ (بلیچینگ در مطب)
هنگامی که در مطب دندانپزشکی و به وسیله دندانپزشک متخصص، بلیچینگ دندان ها انجام گیرد، به آن آفیس بلیچینگ می گویند. در این روش متخصص به کمک ابزار تخصصی به سفید کردن دندانهای بیماران می پردازد. نوع تجهیزات و همچنین غلظت مواد سفید کننده که در این روش استفاده می گردد، با هوم بلیچینگ متفاوت است. در آفیس بلیچینگ، دندان ها در مدت زمان 1 جلسه سفید می شوند.
مزایای آفیس بلیچینگ چیست؟
- نتایج آن بعد از پروسه به خوبی قابل مشاهده است.
- یکی از بیخطرترین روش سفید کردن دندان است.
- به دلیل استفاده از ژلهای پراکسید با غلظت بیشتر (که از ژل های هوم بلیچینگ غلیظ ترند) در مدت زمان کوتاه تر میزان سفید کنندگی بالایی دارد.
معایب آفیس بلیچینگ چیست؟
- آفیس بلیچینگ نسبت به هوم بلیچینگ هزینه بالاتری دارد.
- عواملی مانند سن، نوع تغییر رنگ دندان و وراثت می توانند نتایج را غیر قابل پیش بینی کنند.
- بلیچینگ یک روش دائمی برای سفید کردن دندان ها نیست و بعد از مدتی رنگ دندان به رنگ قبلی باز می گردد. استفاده از نوشیدنی و غذا های رنگی بر دوام آن تاثیر گذار است.
هوم بلیچینگ (بلیچینگ در خانه)
برای هوم بلچینگ بیمار به مطب دندانپزشکی مراجعه کرده و پس از آن از فک بالا و پایین بیمار، قالبگیری می شود و سپس تری بلیچینگ ساخته می شود. تری بلیچینگ مخصوص هر فرد ساخته می شود و که به مدت چند هفته برای او قابل استفاده می باشد. ماده بلیچ که درون تری بلیچینگ قرار می گیرد، سبب از بین بردن مواد رنگی که به دندان نفوذ کرده اند، می شود و به این ترتیب سبب سفید شدن دندان ها می گردد.
نکات مهم:
- در صورتی که از بلیچینگ خانگی بیشتر از دوبار در روز و در مدت زمان طولانی استفاده کنید، نتیجه مناسبی در پی نخواهد داشت.
- زنان باردار، افراد زیر 16 سال، افراد دیابتی و بیماران قلبی نمی توانند از بلچینگ استفاده نمایند.
- مصرف نوشیدنی های رنگی و استفاده از دخانیات به سرعت بر تغییر رنگ دندان ها تاثیر دارد. بنابراین در صورت استفاده از نوشیدن های رنگی مانند چای و یا قهوه دهان خود را با آب بشویید.
عوامل موثر در بلیچینگ
برای گرفتن بهترین نتیجه از بلچینگ دندان باید به یک سری عوامل و فاکتورها توجه زیادی شود. مهمترین این فاکتورها را در زیر اشاره نمودیم.
-
تمیز نمودن سطح
یکی از کارهایی که قبل از بلیچینگ دندان انجام میگیرد جرم گیری و پالیش دندانها می باشد. این کار موجب تاثیر بیشتر مواد بر روی دندان ها می باشد.
-
غلظت هیدروژن پراکساید
ماده مورد استفاده برای بلیچینگ هر چه غلیظ تر باشد، موثرتر است. بالاترین غلظت بکار رفته برای پراکساید هیدروژن معمولا ۳۵٪ می باشد. البته این میزان برای مواردی است که تحت نظر پزشک و در مطب انجام می پذیرد.
-
درجه حرارت
افزایش حرارت در حین بلیچینگ به میزان ۱۰ درجه میزان واکنش شیمیایی مواد بر روی دندانها را ۲ برابر می کند.
-
PH
نکته مهم درباره قدرت اسید مورد استفاده در بلیچینگ دندان، استفاده از PH مناسب برای دندان ها می باشد.
-
مدت زمان
شدت اثر بلچینگ با مدت زمان انجام آن ارتباط دارد، هر چه این مدت زمان تماس اسید ها بر روی دندانها طولانی تر باشد، تغییر رنگ بیشتری حاصل می گردد.
نکات مهم
- ماده بلچینگ درون دندان نفوذ کرده و باعث از بین رفتن رنگ ها از بافت دندان می گردد.
- ماده سفید کننده ای که در مطب استفاده می شود، از روش خانگی قویتر می باشد.
- قبل از بلیچینگ اگر دندانی نیاز به ترمیم دارد انجام گردد.
- ترمیمهای دندانی، روکش ها، لمینت ها و روکش های ایمپلنت با استفاده از بلیچینگ روشن تر نمی شود.
مراقبت های بعد از بلیچینگ دندان
بروز حساسیت بعد از بلچینگ دندان امری طبیعی است و بعد از ۲۴ تا ۴۸ ساعت برطرف میشود. اما در این میان نحوه مراقبت از دندان بعد از بلیچینگ امری مهم است و ماندگاری آن به نگهداری فرد بستگی دارد.
- استفاده از نخ دندان به شکل آرام و اصولی.
- استفاده از نی هنگام نوشیدن مایعات رنگ دار مانند چای.
- استفاده از مسکن و ویتامین E به صورت ژل بر روی دندان ها در صورت وجود حساسیت بعد از بلچینگ دندان.
- شست و شوی دندان بعد از خوردن غذا و نوشیدنی ها.
- عدم استفاده از دخانیات، سیگار و الکل یا استفاده به میزان کمتر، زیرا موجب رنگ گرفتن دندان ها میشود.
- عدم نوشیدن مایعات بسیار داغ یا بسیار سرد که موجب انقباض یا انبساط دندان ها میشود.
- استفاده از خمیردندان ضد حساسیت.
*اگر سوال اینکه بعد از بلیچینگ دندان چه بخوریم برای شما پیش آمد، لازم است بدانید که نیاز نیست از رژیم غذایی خاصی بعد از بلچینگ دندان ها استفاده کنید اما توجه داشته باشید که مینای دندان تا ۴۸ ساعت مستعد رنگ گرفتن است و بهتر است در طول این مدت از مواد غذایی، نوشیدنی و یا سبزیجات رنگی استفاده نکنید یا بعد از استفاده دندان های خود را بشویید.
سوالات متداول
آیا شدت حساسیت دندان ها و همچنین اثر بلیچینگ در افرادی که تحت درمان بلیچینگ در مطب قرار گرفته اند با افرادی که در خانه تحت عمل بلیچینگ قرار گرفته اند متفاوت است؟
حساسیت دندان یک عارضه جانبی بسیار رایج برای هر دو روش بلیچینگ است. اگرچه حساسیت دندان در بلیچینگ در خانه خفیف گزارش شده است. شدت حساسیت دندان پس از بلیچینگ در مطب معمولاً متوسط است. و در برخی موارد آنقدر شدید است که بیماران در حین درمان این روش را رها می کنند. برخی از پزشکان حدس می زنند که چنین حساسیتی ممکن است به دلیل انتشار واسطه های التهابی مانند سیکلواکسیژناز و لیپوکسیژنازها بر روی پالپ دندان باشد.
در مطالعات اخیر، تفاوت معنی داری بین تکنیک های بلیچینگ در هیچ یک از مقایسه ها مشاهده نشد. در روش بلیچینگ در مطب، به دلیل استفاده از مواد بلیچینگ در غلظت های بسیار بالاتر از آنچه در پروتکل خانگی استفاده می شود، انتظار می رفت شدت حساسیت دندان افزایش یابد. اما به دلیل تنوع زیاد در مواد بلیچینگ و غلظت محصولات سفیدکننده، این نظریه رد شد.
شدت حساسیت دندان را می توان تا حدی با این واقعیت توضیح داد که مواد بلیچینگ در خانه و مطب در ترکیب با نیترات پتاسیم و فلوراید سدیم و حداقل سدیم فلوراید استفاده شده درآنهاست.
کدام یک از دو روش سفیدی مطلوب تری را ارائه میدهند؟
بلیچینگ روشی وابسته به زمان و غلظت است. زمانهای مختلف استفاده از بلیچینگ در خانه ممکن است به نتایج رضایتبخشی در رابطه با اثربخشی درمان بلیچینگ شما را برساند تا زمانی که زمانهای استفاده کوتاهتر است و با طولانیتر کردن تعداد روزهای درمان جبران شود. مطالعاتی که هر دو تکنیک را مقایسه کرده و رضایت بیمار را ارزیابی کرده است، با این یافته ها موافق هستند. این مطالعات رضایت کلی مشابهی را از نظر راحتی و نتایج حاصل سفیدی دندانها را گزارش کرده است.
مدت زمان درمان بلیچینگ در هر دو روش چقدر است؟
یک هفته بلیچینگ در خانه با غلظت 10% یا 16% معمولاً منجر به تغییر و سفید تر شدن دندان ها به دو تا چهار درجه می شود. که تقریباً معادل تغییر گزارش شده پس از یک باربلیچینگ در مطب با غلظت 35 درصد است. بنابراین، یک جلسه بلیچینگ در مطب مساوی است با 14 روزاستفاده از بلیچینگ در خانه.
آیا ممکن است بلیچینگ دندان به دندان هایم آسیبی بزند؟
تا به حال عوارض وآسیبی از انجام بلیچینگ دندان شنیده نشده، مگر در افرادی که به طور افراطی و چندین بار در سال از این روش استفاده کرده باشند که در این صورت دندان هایشان دچار حساسیت می شود. به این علت که در روش بلیچینگ فقط رنگ دانه های دندان های شما را پاک می کند، هیچ آسیبی به مینای دندان نمی رساند.
آیا تغییر رنگی که ناشی از سیگار و نیکوتین باشد با بلیچینگ رفع و درمان میشود؟
لکه ها و تغییر رنگ های ناشی از نیکوتین بسیار سخت هستند و حذف آنها آسان نیست. این لکه ها ابتدا خارجی و سطحی هستند و در صورت عدم درمان به نسج دندان نفوذ کرده و تبدیل به تغییر رنگ داخلی می شوند. با استفاده ی شبانه از کاربامیدپراکساید 10% به مدت 1 الی 3 ماه لکه های ناشی از نیکوتین می توانند رفع و حذف شوند.
چند درجه تغییر رنگ دندانها را می توان بعد از بلیچینگ انتظار داشت؟
دو تا شش درجه تغییر رنگ را می توان انتظار داشت که باز هم تحت تاثیر روش درمانی منتخب و رنگ دندان پیش از درمان قرار می گیرد. مثلا دندان دارای تغییر رنگ خاکستری نسبت به دندان زرد- قهوه ای به درمان بلیچینگ به سختی جواب می دهد.
در صورت سفید شدن لثه حین بلیچینگ در خانه چه باید کرد؟
اگر بیمار در اثر تماس ماده بلیچینگ لثه اش سفید شد باید هر چه سریع تر تری بلیچینگ را از دهان خارج نموده و دندانهایش را با آب بشورد. این عارضه طی ۱۵-۳۰ دقیقه برطرف می شود. بیمار می تواند ناحیه سفید شده را با ویتامین E یا ماده ضد حساسیت مانند خمیر دندان حاوی نیترات پتاسیم پوشش دهد.
دکتر مهناز ارشد
متخصص پروتزهای دندانی، ایمپلنت و زیبایی
متخصص درمان مشکلات مفصل فکی و آپنه خواب
استاد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران