تاثیر شیرینی روی دندان

در ابتدا باید گفت این رایج است که شیرینی برای دندان های شما مضر است، اما همیشه اینطور نبوده. در حقیقت، هنگامی که ارسطو فیلسوف یونان باستان برای اولین بار مشاهده کرد که غذاهای شیرین مانند انجیر نرم باعث پوسیدگی دندان می شود. اما هیچ کس او را جدی نمی گرفت.اما با پیشرفت علم، یک چیز مسلم است، مواد قند باعث پوسیدگی دندان می شود. اینطور گفته شده است که مواد قندی به خودی خود مقصر نیست. بلکه سلسله حوادثی که پس از آن اتفاق می افتد مقصر هستند.

پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان به از بین بردن ساختار دندان اشاره دارد و می ‌تواند هم روی مینای دندان (پوشش خارجی، سفید و سفت دندان) و هم روی عاج دندان (دنتین) تأثیر بگذارد. این عارضه زمانی اتفاق می‌ افتد که بقایای غذا های حاوی کربوهیدرات (مواد قندی و نشاسته) مانند نان، غلات، نوشابه، میوه‌ ها، کیک یا آب نبات و … بر روی دندان‌ ها باقی بمانند. باکتری هایی که در دهان زندگی می ‌کنند، این غذاها را هضم کرده و آن ها را به اسید تبدیل می‌ کنند. باکتری‌ ها، اسید تولید شده، بقایای مواد غذایی و بزاق با هم ترکیب می ‌شوند و پلاک دندان را ایجاد می‌ کنند که به دندان می ‌چسبند. اسید های موجود در پلاک دندانی، باعث تخریب سطح مینای دندان شده و در دندان سوراخ‌ هایی ایجاد می‌ کنند که به آن‌ ها پوسیدگی دندان گفته می‌ شود.

علائم پوسیدگی دندان

علائم و نشانه های پوسیدگی دندان بستگی به شدت پوسیدگی دارد. از جمله :

• حساسیت دندان
• درد دندان
• سوراخ های قابل مشاهده در دندان
• لکه های سیاه روی دندان

علل پوسیدگی های دندانی چیست؟

علل اصلی پوسیدگی دندان، مواد قندی می باشد. هر چه مواد قندی بیشتری مصرف شود، اسید بیشتری تولید می شود که منجر به پوسیدگی دندان می شود. مواد قندی با پلاک ترکیب می شوند و مینای دندان را تضعیف می کنند و شما را در معرض پوسیدگی دندان قرار می دهند. هر بار که یک اسنک شیرین می خورید، دندان های شما برای 20 دقیقه آسیب پذیر هستند. همیشه نباید مقدار زیادی شیرینی جات مصرف کرد، اما اینکه چطور مصرف می کنیم که منجر به پوسیدگی دندان می شود، مهم است.

به عنوان مثال، کنار یک کافی شاپ توقف دارید و مقداری لاته کارامل سفارش می دهید. از ساعت ۸ صبح آن را به آرامی تا ۱۱ می خورید. در این ساعت مسواک می زنید. مطمئنا دندان ها به نظر تمیز هستند و وضعیت خوبی دارند، اما ۳ ساعت قبل از آن به طور مداوم دندان هایتان را حمام شکر داده اید، در واقع یک مهمانی و زمینه برای دهانتان ایجاد کرده اید. همان باکتری ها تا زمانی که تصمیم به مسواک زدن بگیرید، از دهان نمی روند و باعث ایجاد حفره هایی در مینای دندان می شوند.همین موضوع در رابطه با آب نبات های میوه ای، یا نوشابه های گازدار صدق می کند. اگر از خوردن چیزهای شیرین لذت می برید، مطمئن شوید که به میزان صحیحی از آن مصرف می کنید. البته مسواک زدن صحیح بعد از آن هم عادت خوبیست. اما اگر دسترسی سریع به مسواک نداشتید، آب بدون گاز معمولی می تواند همان حداقل قند را هم از بین ببرد. پس به یاد داشته باشید، اعتدال مسئله بسیار مهمی می باشد، هم در بحث میزان مصرف شیرینی جات هم طول مدت زمانی که این نوشیدنی ها را مصرف می کنید یا غذاهایی که می خورید.

عواملی که می توانند خطر پوسیدگی دندان را بیشتر کنند، عبارتند از :

• مصرف بیش از اندازه شیرینی جات یا غذاها و نوشیدنی های اسیدی
• بهداشت ضعیف دهان و دندان، از جمله نخ دندان نکشیدن یا مسواک نزدن به طور روزانه
• عدم مصرف فلوراید به اندازه کافی
• خشکی دهان
• اختلال خوردن، مثل بی اشتهایی
• اختلال رفلاکس اسید معده که می تواند مینای دندان را از بین ببرد.

علائم پوسیدگی دندان شامل دندان درد ، درد هنگام جویدن و حساسیت به غذاها و نوشیدنی های شیرین ، گرم یا سرد است.

حتما بخوانید: تقویت مینای دندان چه راه هایی دارد؟

مواد قندی و دندان

مواد قندی باکتری های بد را جذب می کند و pH دهان شما را کاهش می دهد. شیرینی جات مانند آهنربا برای باکتری های بد هستند. دو باکتری مخرب موجود در دهان Streptococcus mutans و  Streptococcus sorbrinus هستند. هر دوی آن ها از مواد قندی که می خورید تغذیه می کنند و پلاک دندانی ایجاد می کنند که یک لایع چسبناک است که روی سطح دندان ها تشکیل می شود. اگر پلاک با بزاق دهان یا مسواک شسته نشود، محیط دهان اسیدی می شود و ممکن است پوسیدگی دندان ایجاد شود. مقیاس pH میزان اسیدی بودن محلول را اندازه می گیرد. وقتی pH پلاک به زیر نرمال یا کمتر از ۵٫۵ می رسد، اسیدیته شروع به حل مواد معدنی و از بین بردن مینای دندان می کند. در این روند، سوراخ های کوچک یا فرسایش ایجاد می شود. با گذشت زمان، آن ها بزرگ تر می شوند، تا زمانی که یک سوراخ یا حفره بزرگ ظاهر شود.

عادات غذایی که باعث پوسیدگی دندان می شوند:

آب نبات سفت

قند موجود در آب‌ نبات باعث به وجود آمدن پلاک‌ های چسبنده بر روی دندان‌ ها شده و باعث تغییر رنگ دندان‌ ها می‌ گردد. مواد قندی آب ‌نبات‌ های سفت توسط باکتری‌ های موجود در پلاک دندان به اسید تبدیل می ‌شوند. در نهایت این اسید باعث از بین رفتن مینای دندان شده و آسیب‌ های جبران‌ ناپذیری در طول مصرف طولانی مدت به دندان وارد می‌ کند. بعد از مصرف شکلات، آب‌ نبات و شیرینی به عنوان عادتی که سبب پوسیدگی دندان‌ ها می‌ شود، حتما مسواک بزنید.

چیپس و غذا های فست فودی

یکی از عادت‌ هایی که خرابی و پوسیدگی دندان‌ ها را تشدید می‌ کند خوردن چیپس و غذا های فست فودی است. در سطح دندان پلاک ‌هایی وجود دارد که نشاسته غذا های فست فودی همچون سیب زمینی سرخ کرده، چیپس و… آن ‌ها را تجزیه می ‌کند. همچنین اسید توسط باکتری‌ های موجود در فضای دهان پس از مدت بیست دقیقه که در معرض این مواد غذایی قرار می ‌گیرند، شروع به فعالیت می‌ نمایند. در نتیجه فعالیت این باکتری‌ ها دندان‌ ها آسیب دیده و دچار پوسیدگی می ‌شوند. یشتر غذا هایی که در بیرون از خانه آماده می ‌شوند، حاوی نشاسته هستند که بعد از خوردنشان، باید دندان‌ ها تمیز و مسواک شوند. در غیر این صورت، نه تنها باعث پوسیدگی و خرابی دندان‌ ها شده، بلکه باعث بروز بیمارهای همچون فشار خون، دیابت و اضافه وزن می ‌شوند. بهتر است بعد از خوردن چیپس و دیگر غذاهای نشاسته ‌ای، حتما بین دندان‌ های خود را با نخ دندان تمیز کنید.

حتما بخوانید: 20 موردی که باعث خرابی دندان ها می شود

مصرف نوشیدنی‌ های گازدار

فقط شیرینی مسبب خرابی و پوسیدگی دندان نیست؛ بلکه یک لیوان نوشابه گازدار دارای یازده قاشق چای‌ خوری قند است که مصرف مداوم آن موجب پوسیدگی دندان می ‌شود. همچنین نوشابه ‌ها حاوی اسید فسفریک و اسید سیتریک هستند هر دو اسید ها باعث از بین رفتن مینای دندان ‌ها می ‌شوند. حتی نوشابه‌ های رژیمی و بدون قند حاوی مقدار زیادی شیرین‌ کننده‌ ی مصنوعی هستند که برای دندان‌ ها مضر می‌ باشند. مصرف نوشیدنی‌ های گازدار به عنوان عادتی که سبب پوسیدگی دندان ها می گردد نه تنها سلامت دهان و دندان را به خطر می‌اندازد،  بلکه برای سایر اعضای بدن نیز مضر و آسیب‌ رسان است.

شیرینی ‌های چسبنده

همه‌ ی مواد شیرین باعث پوسیدگی دندان می ‌شوند، اما برخی از آن ‌ها بیشترین ضرر را دربر دارند. برخی از این مواد مانند سوهان، گز، پاستیل و تافی در هنگام خوردن به دندان می چسبند. در نتیجه بعد از مدت زمانی قند تبدیل به اسید می‌ شود، این اسید برای ساعت ‌ها در تماس با مینای دندان قرار می گیرد. اگر بعد از خوردن این نوع از شیرینی‌ جات، مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید این اسید از بین می رود.

قطره‌ های آهن و ضد سرفه

قطره آهن نباید روی دندان ‌ریخته شود، بنابراین پس از مصرف این قطره باید آب بخورید تا از روی دندان پاک شود. قطره‌ های آهن و ضد سرفه از قند زیادی برخوردار هستند که پس از مصرف آن‌ ها نیز باید بلافاصله دهان و دندان‌ ها شسته شوند. آب ‌نبات‌ های سرماخوردگی و ضد سرفه نیز به پلاک دندان چسبیده و در صورت مسواک نزدن باعث پوسیدگی دندان‌ ها می ‌شوند. باکتری ‌هایی که در پلاک دندان هستند قند موجود در آب ‌نبات و یا قطره و یا هر مواد قندی را به نوعی اسید تبدیل می ‌کنند که برای بهتر هضم شدن آن ماده می‌ باشد. ولی اگر این مواد در مدت زمان نیم ساعت یا حتی بیست دقیقه روی دندان ها باشند این اسید باعث پوسیدگی دندان ها می شود.

حتما بخوانید: تاثير رژيم غذايي در بهداشت دهان و دندان و پروتزهاي دنداني بخصوص لمينيت ها و كامپوزيت ونيرها

پرخوری

پرخوری نه تنها باعث ایجاد مشکلاتی عدیده‌ ای همچون چاقی، مشکلات قلبی و عرقی، بیماری‌ های گوارشی و اختلالات تغذیه‌ ای می‌شود، بلکه زمینه تضعیف سلامت دهان و دندان‌ ها را فراهم می ‌نماید. اولین مشکلی که پرخوری برای دندان‌ ها ایجاد می‌ کند، تحلیل مینای دندان و ساییدگی بیش از اندازه تاج آن است. خوردن غذا های ناسالم و پرخوری بستر مناسبی را برای رشد و تکثیر باکتری ‌های مضر در فضای دهان ایجاد می ‌کند. باکتری‌ ها و میکروب ‌ها از باقی‌ مانده ذرات غذا و مواد قندی که بین دندان‌ ها گیر کرده است، به طور متناوب تغذیه می ‌کنند. این باکتری‌ ها در اثر تجزیه مواد قندی نوعی اسید تولید می ‌کنند که مینای دندان را ضعیف کرده و به دندان ‌ها و لثه ‌ها آسیب وارد می‌ نماید.

سوالات متداول