مراحل درمانهاي ايمپلنتي از جراحي تا پروتز

ایمپلنت دندان چیست؟

منظور از ایمپلنت دندان جایگزین و یا پرکردن جای خالی دندان ها توسط پیچ های تیتانیومی و قرار دادن روکش بر روی آن می باشد، ایمپلنت دقیقا همانند دندان های طبیعی عمل می کند به طوری که فرد تفاوت آن را با دندان های طبیعی احساس نمی کند، به طور کلی می توان گفت که ایمپلنت بهترین روش برای جایگزین کردن دندان های معیوب و از دست رفته می باشد. و یکی از نکات مثبت و قابل توجه ایمپلنت دندان، ثابت بودن آن است و دیگر نیازی نیست مانند دندان های مصنوعی آن را در بیاورید. در گذشته که از روش های دیگری برای پر کردن جای دندان های خالی استفاده می کردند افراد در هنگام غذا خوردن به مشکل برمی خوردند ولی امروزه با انجام ایمپلنت دندان افراد هیچگونه مشکلی در غذا خوردن ندارند و احساس مصنوعی بودن دندان ها را ندارند.

ایمپلنت برای چه کسانی مناسب است؟

به طور معمول تمام افرادی که به هر دلیل دندان خود را از دست داده اند، می‌ توانند از این روش درمانی استفاده کنند. در واقع ایمپلنت موفقیت 96 درصدی را برای خود ثبت کرده است. تنها در مواردی خاص مانند افراد دیابتی، افراد سیگاری، افرادی که شیمی درمانی انجام می ‌دهند و یا کسانی که از داروهای خاصی استفاده می‌ کنند، بهتر است قبل از انجام ایمپلنت با متخصص دندانپزشک خود در این باره صحبت کنند.

چه افرادی کاندیدای مناسبی برای ایمپلنت دندان نیستند؟

ایمپلنت دندان به عنوان مناسب ‌ترین روش برای جایگزینی دندان شناخته شده است. طبق آمار اعلام شده این درمان در حدود 96% موفقیت آمیز بوده است. با این حال ممکن است همه افراد کاندید مناسبی برای استفاده از آن نباشند و درمانشان با شکست مواجه شود.

حتما بخوانید: ایمپلنت دندان چقدر طول میکشد؟

در ادامه شرایط افرادی که کاندید مناسبی برای ایمپلنت کردن نیستند را بیان کرده‌ایم:

• نداشتن تراکم کافی استخوان فک

ایمپلنت دندان در واقع در استخوان فک کاشته می ‌شود، به همین دلیل لازمه نگهداری پایه ایمپلنت این است که استخوان تراکم کافی داشته باشد تا بتواند با ایجاد پیوند قوی با پایه، پشتیبانی لازم از آن را فراهم کند.

• نداشتن سلامت عمومی خوب

یکی از شرایط مهم ایمپلنت دندان برخورداری از سلامت عمومی کافی است. زیرا این روش نیاز به انجام جراحی کوچک همراه با تزریق داروی بی حسی دارد، به همین دلیل زمانی که فرد از سلامت عمومی کافی برخوردار نباشد، ممکن است در معرض خطرهایی مانند عفونت زخم قرار بگیرد. این عارضه به ویژه در بیمارانی که به دیابت کنترل نشده دچار هستند، بیشتر احتمال دارد رخ دهد. همچنین استفاده از داروهای بی حسی برای بیماران با مشکلات قلبی و یا افرادی که تحت درمان‌ هایی مانند پرتو درمانی در ناحیه گردن و صورت قرار گرفته‌ اند، ممکن است عوارضی را به وجود آورد. علاوه بر این احتمال ایجاد خطراتی در حین جراحی برای ایمپلنت برای افرادی که داروهایی از قبیل داروهای استروئیدی یا رقیق کننده خون مصرف می ‌کنند، وجود دارد. بنابراین پیش از انجام ایمپلنت دندان، تمام موارد لازم از جمله نوع و دوز داروهایی که مصرف می ‌کنید و همچنین بیماری‌ هایی که به آن ها مبتلا هستید را به اطلاع ایمپلنتولوژیست خود برسانید.

• نداشتن سلامت کافی دهان و دندان

وجود پوسیدگی ‌های دندانی و ابتلا به بیماری ‌های لثه از جمله عفونت لثه از مواردی هستند که نشان دهنده عدم برخورداری از سلامت کافی دهان و دندان است. با وجود این مشکلات ایمپلنت کردن دندان به بیمار پیشنهاد نمی‌ شود، زیرا احتمال دارد این مشکلات وخیم شوند و درمان ایمپلنت، شکست بخورد. در صورتی که ایمپلنتولوژیست پس از معاینه متوجه وجود این مشکلات شود، به بیمار توصیه می‌ کند ابتدا درمان‌ های لازم را دریافت کند، سپس مراحل ایمپلنت دندان را انجام خواهد داد.

• مصرف سیگار و الکل

همان‌ طور که می‌ دانیم ایمپلنت دندان نیاز به انجام جراحی کوچکی دارد و زخم به وجود آمده باید در شرایط مناسبی باشد تا دچار عفونت نشود و سریع ‌تر بهبود یابد. سیگار و الکل موادی هستند که باعث ایجاد اختلال در گردش خون شده و باعث می ‌شوند که اکسیژن و سایر مواد مغذی مورد نیاز برای بهبود زخم موجود به مقدار کافی به آن نرسد و بافت نتواند به درستی و سریع خود را ترمیم کند. به همین دلیل توصیه می‌ شود زمانی که برای ایمپلنت دندان اقدام می‌ کنید، مصرف سیگار و مشروبات الکلی را متوقف کنید. علاوه بر این سیگار در پوسیده شدن دندان و ایجاد بیماری‌ های لثه نقش دارد و با ابتلا به این مشکلات احتمال شکست درمان ایمپلنت دندان وجود خواهد داشت.

• رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان

رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان عوارض نا مطلوبی را برای افراد به وجود می‌ آورد. افرادی که به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت نمی ‌دهند، بیشتر از سایرین در معرض پوسیدگی‌ های دندانی، عفونت لثه و سایر بیماری‌ های مرتبط با آن و در موارد وخیم ‌تر در معرض خطر از دست دادن دندان و حتی تحلیل رفتن استخوان فک قرار می‌ گیرند. ابتلا به این مشکلات سلامت ایمپلنت دندان و سایر درمان‌ ها و ترمیم‌ های دندانپزشکی فرد را به خطر می ‌اندازد. به همین دلیل است که کسانی که بهداشت دهان و دندان خوب و کافی ندارند، نمی ‌توانند کاندید مناسبی برای استفاده از این درمان باشند و در صورت استفاده از این درمان ممکن است درمانشان موفقیت آمیز نباشد.

• ابتلا به دندان قروچه

دندان قروچه اختلالی است که افراد مبتلا به آن دندان‌ های خود را هنگام خواب به طور نا خودآگاه بر روی یکدیگر فشار می‌ دهند و این امر باعث وارد شدن فشارهای بیش از حد به دندان‌ ها و ساییده شدن آن ها می‌ شود و در ایجاد مشکلات مربوط به دندان‌ ها و فک نقش دارد. وجود این اختلال در افرادی که کشت ایمپلنت انجام داده‌ اند، باعث می ‌شود که به مرور تاج ایمپلنت آن ها و یا حتی پایه آن آسیب ببیند. بنابراین به کسانی که قصد ایمپلنت کردن دندان‌ های خود را دارند، توصیه می ‌شود که در صورت ابتلا به دندان قروچه ابتدا آن را درمان کنند و یا نایت گارد مناسب دندان ‌هایشان را از متخصص پروتز خود تهیه کنند و سپس درمان خود را آغاز کنند.

انواع روش های ایمپلنت:

• ایمپلنت های اندوستیال
• ایمپلنت های ساب پریوستئال

1-ایمپلنت های اندوستیال

مشاوره اولیه

اولین چیزی که باید انجام دهید این است که با دندانپزشک ایمپلنت خود مشورت کنید. در طول این مشورت، دندانپزشک شما بررسی های جامع دندانپزشکی را انجام می دهند، یک رادیوگرافی اشعه ایکس از دهان شما انجام می دهند، بعد از آن، دندانپزشک شما را در جریان برنامه درمانیتان قرار میدهد. شما همچنین می توانید در مورد اینکه آیا شما نیاز به یک پیوند استخوان دارید یا نه مشورت کنید.

پیوند استخوان و کشیدن دندان

اگر پیوند استخوانی داشته باشید، ممکن است 4 تا 6 ماه طول بکشد تا فک شما برای اولین ایمپلنت آماده شود. این دوره اجازه می دهد تا استخوان شما به درستی ترمیم شود.

چه زمانی پیوند استخوان مورد نیاز است؟

اگر استخوان فک بیمار به اندازه کافی ضخیم نباشد یا خیلی نرم باشد، ممکن است قبل از انجام جراحی ایمپلنت دندان نیاز به پیوند استخوان داشته باشد. به این دلیل است که عمل جویدن دهان شما فشار زیادی بر استخوان وارد می کند و اگر نتواند از ایمپلنت پشتیبانی کند، جراحی احتمالا با شکست مواجه می شود. پیوند استخوان می تواند پایه محکم تری برای ایمپلنت ایجاد کند.

چندین ماده پیوند استخوان وجود دارد که می توان از آنها برای بازسازی استخوان فک استفاده کرد. گزینه‌ها ممکن است شامل یک پیوند استخوان طبیعی، مانند یک مکان دیگر در بدن شما معمولا چونه و یا لگن، یا یک پیوند استخوان مصنوعی، مانند مواد جایگزین استخوان باشد که می‌تواند ساختارهای حمایتی را برای رشد استخوان جدید فراهم کند.

حتما بخوانیند: بریج یا ایمپلنت کدام یک را انتخاب کنیم؟

قرار دادن ایمپلنت

در مرحله بعد، شما آماده دریافت ایمپلنت خواهید بود. یعنی همان پایه فلزی ایمپلنت دندان (فیکسچر) که داخل استخوان شما قرار داده میشود و به عنوان ریشه دندان عمل می کند. قرار دادن پایه ایمپلنت می تواند نیم ساعت طول بکشد و شما به لطف بی حسی موضعی در تمام مدت چیزی حس نخواهید کرد.

بعد از قرار دادن ایمپلنت در استخوان فک، روند بهبودی 2 ماه برای فک پایین و تا 4 ماه برای فک بالا به طول می انجامد. پس از پیوند ایمپلنت با استخوان فک، شما آماده مرحله بعدی ایمپلنت دندان هستید که یک هیلینگ (به شکل کلاهک) دریافت می کنید. متخصص ایمپلنت هیلینگ را روی پایه ایمپلنت قرار می دهد. این کلاهک یک قطعه فلز گرد است که لثه ها را از ایمپلنت دور نگه می دارد و  کمک می کند تا بافت لثه به درستی بهبود یابد. این قطعه فلزی بین 10-14 روز باید بماند. متخصص ایمپلنت بسته به تشخیص میتواند همان روز جراحی هیلینگ را روی ایمپلنت شما بگذارد. بعد از گذشت این مراحل قالبگیری و تحویل پروتز ایمپلنت آغاز میشود.

  قالب گیری ایمپلنت

روش های مختلفی برای قالب گیری ایمپلنت دندانی وجود دارد که در شرایط مختلف دندانی و با تشخیص متخصص پروتز قابل اجرا است، این مراحل قالب گیری ایمپلنت عبارتند از :

• تری باز یا Open Tray  

قالبگیری در سطح فیکسچر و به صورت تری باز دارای دقت بالایی است و برای انتخاب اباتمنت های زاویه دار روش ایده آلی می باشد و اکثر متخصصین از این روش استفاده می کنند. در این روش از ایمپرشن کوپینگ های باز (Pick Up) استفاده می شود و جابجایی اجزا در زمان برداشت قالب به حداقل می رسد.

ابتدا ایمپرشن کوپینگ ها برروی فیکسچر بسته می شود و در اطراف آن ماده قالبگیری تزریق می گردد. در این روش از تری معمولی استفاده می شود با این تفاوت که جایگاه ایمپرشن ها را در آن سوراخ می کنند، به طوری که بعد از قرارگیری تری برروی ایمپرشن، نوک آنها از تری بیرون زده می شود. بدون برداشتن تری، پیچ ایمپرشن ها را باز کرده و سپس آنها به همراه قالب از روی ایمپلنت برداشته می شود.

بعد از انجام این مراحل، در لابراتوار آنالوگ برروی ایمپرشن باقی مانده در قالب بسته می شود. مدل بافت نرم در اطراف آن ساخته می شود و سپس گچ ریزی انجام می گیرد و اباتمنت مناسب انتخاب می گردد. پس از ساخت نشانگر موقعیت و موم گذاری، پروتز نهایی و اباتمنت آماده می گردد و در داخل دهان گذاشته می شود.

• تری بسته یا Close Tray

در این روش ایمپرشن کوپینگ بسته می شود و در اطراف آن ماده قالبگیری تزریق می گردد. سپس تری قالبگیری برروی ایمپرشن کوپینگ ها قرار می گیرد. در این حالت نمای داخلی تری، محل قرارگیری ایمپرشن ها را نشان می دهد.

بعد از انجام این مراحل، تری برای لابرتوار ارسال می گردد. آنالوگ را در داخل قالب قرار داده، مدل بافت نرم و لثه در اطراف ایمپرشن بازسازی شده و سپس گچ ریخته می شود که در این مرحله ایمپرشن و مدل بافت نرم از آن به صورت بیرون زده باقی می ماند. بعد از آن، ایمپرشن کوپینگ را باز کرده و اباتمنت بر اساس قطر، ارتفاع و زاویه مناسب انتخاب می شود. البته در این روش نشانگر موقعیت (Positioning Jig) به منظور شناسایی موقعیت دقیق اباتمنت نیز ساخته می شود.  بعد از انتخاب اباتمنت، ساخت نشانگر موقعیت و موم گذاری، پروتز نهایی و اباتمنت آماده می گردد و در داخل دهان گذاشته می شود.

2- ایمپلنت های ساب پریوستئال

ایمپلنت های ساب پریوستئال به جای اینکه درون استخوان جای گیرند، روی استخوان قرار می‌گیرند. ایمپلنت‌های Subperiosteal ایمپلنت‌های دندانی هستند که از یک چارچوب فلزی از جنس تیتانیوم ساخته شده‌اند. این قاب فلزی زیر بافت لثه اما بالای استخوان فک شما متصل میشود. این نوع از ایمپلنت ها اغلب برای نواحی که مقدار زیادی تحلیل استخوان وجود داشته و استخوان کافی برای حمایت از ایمپلنت‌های اندوست وجود ندارد، استفاده می‌شوند. اگرچه بیشتر ساختار ایمپلنت زیر بافت لثه است، اما اباتمنت‌ها یا میله‌ها در بالای لثه‌ها باقی می‌مانند تا روکش دندانی روی آنها قرار گیرند.

قالبگیری

در این سیستم از ایمپلنت ها نیاز به قالبگیری نیست چرا که تمام مراحل به صورت دیجیتال انجام میشود و ایمپلنت نهایی توسط پرینت های 3 بعدی پرینت و روکش ها هم توسط سیستم CAD/CAM  ساخته میشوند. در این روش احتمال خطا وجود ندارد زیرا تمام مراحل به صورت دیجیتال میباشد.

چه زمان از ایمپلنت های ساب پریوستئال استفاده میشود؟

ایمپلنت های ساب پریوستئال برای کمک به افرادی که در اثر سوانح ، عمل های براشت تومور، تحلیل شدید استخوانی، ناهنجاری های هنگام تولد و بیماری های مفصل فکی استخوان فکی خود را از دست داده اند و نیاز به درمانی خاص دارند و شرایط انتخاب روند درمانی طولانی و پیچیده جراحی‌های احیا و بازسازی استخوان را ندارند کاربرد بیشتری دارد.

مزایای درمان بی دندانی توسط ایمپلنت

مزایای مهم این درمان عبارتند از :

• یکی از مزایای مهم ظاهر بسیار زیبا و طبیعی آنهاست، ایمپلنت ها به دندان های طبیعی بسیار شبیه اند و از آنجا که در استخوان فک محکم می شوند ماندگاری زیادی دارند.
• تاثیر گذاری مثبت در گفتار بیمار از دیگر مزیت های دیگر آن هستند، دندان های لق با حرکت در دهان ممکن است موجب کاستن از کیفیت صحبت کردن افراد شود، ایمپلنت به شما اجازه می دهد با اعتماد به نفس بیشتر و به بهترین شکل با دیگران ارتباط برقرار کنید. ایمپلنت ها می توانند اعتماد به نفس شما را بسیار بالاتر ببرند و لبخند زیبا تری برای شما بوجود بیاورند. به این دلیل که یک عضو ثابت هستند ناراحتی پروتز های متحرک را بوجود نمی آورند و جزئی از دهان شما خواهند بود.
• پروتز های متحرک میتوانند در هنگام غذا خوردن برای شما ناراحتی هایی ایجاد کنند اما این درمان به شما اجازه می دهد غذاهای مورد علاقه خودتان را با لذت و بدون درد میل کنید
• طول عمر ایمپلنت ها بسیار زیاد است و سال ها قابل مصرف خواهند بود. با مراقبت خوب، بسیاری از آنها یک عمر قابل استفاده خواهند بود.

سوالات متداول

دکتر مهناز ارشد

متخصص پروتزهای دندانی، ایمپلنت و زیبایی

متخصص درمان مشکلات مفصل فکی و آپنه خواب

استاد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران