اپن بایت دندان چگونه ناهنجاری است؟

اپن بایت چیست و چگونه درمان می ‌شود؟

اپن بایت (Open Bite) نوعی مال اکلوژن (Malocclusion) است. به این معنی که هنگام بسته شدن دهان فک بالا و پایین و دندان ها به درستی تراز نمی شوند و در حالت عادی قرار نمی ‌گیرند. در حالت عادی دندان های جلویی فک فوقانی، حدود 2 تا 3 میلیمتر جلوتر از دندان های جلویی فک تحتانی هستند، و آن ها را تا حدودی می‌ پوشانند. اما در اپن بایت بنا به دلایل و مشکلاتی، فاصله بین دندان های فک بالایی و پایین در قدام و بخش جلویی دهان بیش از حد نرمال و معمولی است.

اپن ‌بایت معمولا به دنبال 4 وضعیت زیر ایجاد خواهد شد:

مکیدن انگشت شست یا پستونک: برخی از کودکان با مکیدن بیش از حد انگشتان خود، مداد، پستونک و هر ماده سخت دیگری، تراز طبیعی و هماهنگی بین دندان های قدامی خود را بر هم می ‌زنند.

فشار ناشی از زبان: قرار دادن زبان در بین دندان های قدامی بالا و پایین در طولانی مدت، می‌ تواند باعث ایجاد و شکل گیری اپن‌ بایت شود.

اختلال مفصل تمپورومندیبولار TMJ یا: TMD  این اختلالات باعث درد مزمن فک می شوند. تحرکات زبان و فشار آوردن به دندان ها در این اختلال می‌ تواند دلیل دیگری برای شکل گیری و باز شدن بایت شود.

مشکل اسکلتی: مشکلات اسکلتی اغلب منشا ژنتیکی دارند. در این وضعیت از ابتدا فک ها به شکل درست و هماهنگی با هم رشد نمی‌ کنند درنتیجه مشکلات متعددی برای دهان و دندان ایجاد می شود. یکی از مشکلات ایجاد شده ناشی از اختلال اسکلتی فک می تواند اپن ‌بایت باشد.

حتما بخوانید: ارتودنسی دندان برای چه کسانی است؟

انواع اپن بایت

شیوع ناهنجاری اپن بایت در جمعیت های مختلف متفاوت است و در انواع مختلف رخ می ‌دهد. در ادامه انواع متداول اپن بایت ذکر شده است.

اپن بایت قدامی

اپن بایت قدامی بیشتر زمانی اتفاق می افتد که دندان‌ های جلویی (Incisors) در فک پایین و بالا در یک بایت کامل بر روی هم قرار نگیرند. این عارضه بیشتر دندان‌ های جلویی را درگیر می‌کند، اما می ‌تواند تعدادی از دندان ‌های دیگر را نیز درگیر کند. اکثر بیماران مبتلا به این بیماری عمدتاً به درمان های اصلاحی نیاز دارند. برای برخی از بیماران، گفتار نیز تحت تأثیر قرار می گیرد.

اپن بایت خلفی

این از نوع مال اکلوژن برعکس اپن بایت قدامی است. این نوع مال اکلوژن زمانی اتفاق می ‌افتد که دندان ‌های شما در پشت فک با هم تماس نداشته باشند. یعنی، در حالت گاز گرفتن (اکلوژن)، دندان های پشت با هم تماس ندارند. بیشترین دندان های آسیب دیده شامل دندان های پرمولر و مولر می باشد. برای افراد مبتلا به این نوع مال اکلوژن، درمان اصلاحی برای کمک به جویدن صحیح، ضروری است.

اپن بایت اسکلتی

این مال اکلوژن معمولا با رشد غیر طبیعی استخوان فک صورت همراه است. این بیشتر یک مشکل ژنتیکی است که منجر به رشد و تکامل نامنظم مولرهای دو استخوان فک می‌ شود. در این صورت می ‌توان از جراحی ارتوگناتیک استفاده کرد. جراحی تصحیح فک یا ارتوگناتیک اختلالات استخوان های فک و صورت رو تصحیح و درمان می کند.

عوارض ناشی از اپن بایت

اپن بایت می‌ تواند عوارضی برای دندان‌ ها، دهان و سلامت کلی بدن شما ایجاد کند. مال اکلوژن مانند اپن بایت با گذشت زمان بد تر می ‌شود، که احتمال بروز مشکلاتی مانند بیماری لثه یا ساییدگی بیش از حد دندان های باربر را افزایش می ‌دهد. از دیگر مشکلات می ‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اختلالات گفتاری
• عدم اعتماد به نفس، به دلیل لبخند نازیبا
• مشکلات یا درد در هنگام جویدن یا گاز زدن
• اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فکی (TMD)
• سردرد و گوش درد
• مشکلات خواب
• خرناس
• بیماری لثه و پریودنتال
• پوسیدگی دندان در اثر رشد بیش از حد باکتری ها
• مشکلات گوارشی ناشی از مشکل جویدن

حتما بخوانید: روش هاي درماني زيبايي در افراد با نمايش لثه زياد

چرا باید اپن بایت را درمان کنیم؟

شاید شایع ترین دلیلی که افراد را ترغیب می کند تا به درمان این مشکل رو بیاورند، نگرانی از بد فرم شدن صورت باشد. زیرا این مشکل روی زیبایی و فرم طبیعی صورت تاثیر می‌ گذارد. دلایل دیگر برای درمان اپن‌ بایت عبارتند از:

مشکل در تکلم و ادای برخی کلمات: اپن ‌بایت می تواند در گفتار و تلفظ برخی کلمات یا حروف اختلال ایجاد کند. به عنوان مثال، هنگام ادای حروف: ث،س و ص افراد با مشکل اپن بایت سوت میزنند.

مشکل در غذا خوردن: این مشکل همچنین می تواند از گاز زدن و جویدن صحیح غذا و خوراکی جلوگیری کند.

ساییده شدن بیش از حد دندان های خلفی یا پشتی: هر چه دندان های جلویی از هم فاصله بگیرند به همان اندازه دندان های پشتی به هم فشار وارد می کنند و سایش و فرسودگی آن ها بیشتر می ‌شود. این مشکل می‌ تواند منجر به شکسته شدن و یا بروز مشکلات دیگری در دندان ها شود.

درمان اپن ‌بایت

برای حل این مشکل درمان های مختلفی در دسترس است. متخصصین دندانپزشک بر اساس فاکتورهایی مثل سن افرد و یا نوع دندان های آن‌ ها (شیری یا دائمی) راهکارهایی برای درمان اپن بایت ارائه خواهند داد.

درمان اپن بایت اطفال

اگر در سنین کودکی اقدام به درمان این عارضه کنیم، به احتمال بسیار زیاد، تنها انجام ارتودنسی کفایت می کند. چرا که رشد فک ها را می توان کنترل کرد و با جا به جایی فک توسط دستگاه های مخصوص ارتودنسی، عارضه اپن بایت را درمان کرد. در شرایطی که مشکل خفیف باشد، اندکی جا به جایی در دندان ها منجر به درمان آن می شود. اگر دندان ها دارای اپن بایت شدید تری باشند و فرد بیمار در سن رشد باشد، می توان با کمک براکت ها و هدگیرها رشد فک را کنترل کرد و اپن بایت را درمان کرد.

درمان اپن بایت بزرگسالان

از آنجایی که در بزرگسالی، سن رشد استخوان ها به اتمام رسیده است برای اصلاح اپن بایت در بسیاری از موارد باید عمل جراحی صورت بگیرد. برای این منظور فک در چند بخش با دقت زیادی بریده می‌ شود تا تغییر موقعیت داده شده و به راستا و موقعیت مطلوب جا به‌ جا شوند تا اپن بایت، اصلاح شود. معمولاً سیم‌ کشی دندان‌ ها با استفاده از براکت نیز بخشی از این درمان محسوب می ‌شود. طی عمل جراحی فک، فک ها تغییر موقعیت داده می شوند تا هنگام بسته بودن دهان، جلوی دهان نیز بسته ‌شود و دندان‌ ها به یکدیگر برسند. مهم ترین مزیت این روش، ماندگاری نتایج و احتمالا مادام العمر بودن آن است. البته بسته به شرایط بیمار ممکن است درمان ارتودنسی به تنهایی و بدون درمان جراحی نیز استفاده شود.

روش های درمان اپن بایت

به طور کلی 3 روش درمانی  برای اپن بایت وجود دارد:

• اصلاح رفتار و تغییر عادات
• استفاده از ابزارهای متحرک و ثابت ارتودنسی
• عمل جراحی

اگر متوجه شدید فرزند شما اپن‌ بایت دارد او را به نزد یک دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی ببرید. در وهله اول متخصصان دندانپزشک با صحبت کردن مستقیم با کودکان آن ها را ترغیب به تغییر عادت و رفتار می کنند. چنانچه کودکان به توصیه های متخصص دندانپزشک عمل کردند و مکیدن انگشت و یا وسایل دیگر را ترک کردند، مشکل آن ها به مرور زمان حل خواهد شد. چنانچه دندان های دائمی کودکان در آمده باشد ولی به طور کامل توسعه نیافته باشند، باز هم می توان با مدیریت شرایط و تغییر عادات و رفتار کودک، مشکل او را حل کرد. اما اگر دندان های دائمی به طور کامل رشد کرده باشند و هنوز اپن بایت درمان نشده باشد، افراد نیازمند درمان ارتودنسی خواهند بود.

ارتودنتیست به کمک ابزار مخصوص ارتودنسی تلاش خواهد کرد تا مشکل ایجاد شده را حل کند. برای افرادی که دندان های دائمی آن ها کاملاً رشد کرده است، اغلب ترکیبی از بریس و اصلاح رفتار پیشنهاد می شود. در موارد شدید ممکن است عمل جراحی فک به منظور جا به جایی فک فوقانی همراه با کام دهان صورت بگیرد. در این روش از پیچ و اسکرو استفاده می شود. سایر روش ‌های درمانی شامل استفاده از دستگاهی برای محدود کردن توانایی زبان در وارد کرد فشار بر روی دندان های جلویی است. می توان گفت درمان اپن بایت توسط ارتودنسی و یا کامپوزیت درمان های محافظه کارانه تری نسبت به عمل جراحی هستند. در ادامه عملکرد این دو روش را توضیح خواهیم داد.

حتما بخوانید: شکاف کام و لب چیست و چگونه درمان می ‌شود؟

درمان اپن بایت با ارتودنسی

درمان اپن بایت توسط ارتودنسی  با بریس باید در سنین بین 8 تا 14 سالگی انجام شود تا بتوان به بهترین نتایج ممکن دست پیدا کرد. در بهترین حالت لازم است که اولین جلسه معاینه و ارزیابی کودک توسط متخصص ارتودنسی در سن هفت‌ سالگی انجام شود. علت این موضوع این است که در این سن، هم دندان ‌های شیری و هم تعدادی از دندان‌ های دائمی در دهان موجود هستند. روش درمان اپن بایت با ارتودنسی، در هر سنی، یکسان است اما این درمان برای بزرگسالان معمولاً بیشتر طول می ‌کشد. علت این موضوع این است که فک بزرگسالان دیگر رشدی ندارد و ممکن است انجام برخی اصلاحات تنها با کمک بریس‌ ها امکان ‌پذیر نباشد و نیاز به عمل جراحی همراه با درمان ارتودنسی باشد.

ابزار غلتکی (roller appliance)

این وسیله یک نوع ابزار ارتودنسی کوچک است که با یک سیم به دو بریس بر روی دندان ‌های آسیاب فک بالا در انتهای دهان متصل می‌ شود. استفاده از این ابزار می ‌تواند باعث شود زبان در محل مناسب قرار گرفته و از دندان‌ های جلویی دور باشد. لبه این وسیله همچنین باعث تقویت عضلات زبان می شود و به آن ‌ها در حفظ موقعیت مناسب زبان کمک می کند.

هدگیر کشش از بالا

این نوع هدگیر یک ابزار ارتودنسی است که بر روی صورت فرد استفاده می ‌شود و از طریق آن می ‌توان موقعیت استخوان فک را اصلاح کرده و هماهنگی لازم را بین استخوان‌ های فک بالا و پایین ایجاد کرد. این ابزار در خارج از دهان و بر روی صورت استفاده شده و به فک بالا از یک طرف و از طرف دیگر به پشت و بالای سر متصل می ‌شود. از این طریق می ‌توان فشار وارد شده توسط ابزار به دندان ‌ها و فک را تنظیم کرد.

گگ دهانی (Bite block)

گگ‌ های دهانی معمولاً به عنوان بخشی از درمان ارتودنسی به کار می ‌روند تا رشد دندان‌ های عقبی فک را کنترل کنند. این وسایل از جنس فلز یا پلاستیک هستند و بین دندان‌ های عقبی فک بالا و پایین قرار گرفته و ارتفاع آن‌ ها کمی بیشتر از ارتفاع دندان ‌ها است که از همین طریق، رشد دندان را کنترل می ‌کنند. با کنترل رشد دندان‌ ها، رشد فک نیز به نحوی هدایت می‌ شود که بیشتر به سمت جلو و کمتر به صورت عمودی باشد.

نگهدارنده عمودی چانه

این وسیله نیز رشد عمودی فک را کنترل می ‌کند. استفاده از نگهدارنده عمودی چانه موجب می ‌شود که زاویه قوس فک پایینی کاهش پیدا کند و ارتفاع خلفی دهان نیز (در مقایسه با حالتی که هیچ درمانی صورت نگیرد) افزایش پیدا کند. در این حالت، فاصله ‌ی بین دندان‌ های فک بالا و پایین کمتر می‌ شود و مشکل اپن بایت بهبود پیدا می‌ کند. البته نگهدارنده‌ های چانه به طور کلی درصد موفقیت بسیار بالایی ندارند.

مینی اسکرو

مینی اسکرو‌ها برای اصلاح موقعیت دندان ‌های عقب دهان بر روی فک بالا قرار داده می‌ شوند و موجب چرخش فک پایین در امتداد مفصل آن می‌ شوند. با چرخش فک پایین، دندان‌ های جلویی بیشتر به سمت هم نزدیک می ‌شوند. این روش یکی از باثبات‌ ترین راه‌ ها برای اصلاح اپن بایت قدامی است.

جراحی

در برخی از مواقع، تنها راه موجود برای درمان که می ‌تواند موفقیت‌ آمیز باشد، جراحی فک است. معمولاً زمانی که علت اصلی بروز مشکل اپن بایت نامعلوم باشد از ترکیبی از چند روش درمانی استفاده می ‌شود. جراحی ارتوگناتیک یا جراحی فک می ‌تواند به طور دائمی مشکل اپن بایت و سایر مشکلات دندانی ناشی از آن را حل کند. برای گرفتن تصمیم نهایی در مورد انجام این جراحی لازم است با متخصص ارتودنسی و متخصص جراحی دهان، فک و صوت مشورت کنید. در این جراحی پیچیده معمولاً فک بالایی جا به ‌جا می ‌شود و بعد از آن مجدداً درمان ارتودنسی انجام می ‌شود. در برخی موارد، قسمتی از فک بالایی بیمار بریده می ‌شود و سپس با استفاده از پیچ و پلاک، فک بالایی در موقعیت صحیح قرار داده می ‌شود.

درمان اپن بایت با کامپوزیت

برای برطرف کردن اپن بایت می توانید از کامپوزیت نیز استفاده کنید. کامپوزیت، ماده خمیر مانندی است که به صورت لایه لایه روی دندان ها قرار می گیرد و فرم داده می شود. کامپوزیت ها می توانند برای رفع اپن بایت به کار روند. این گزینه درمانی، سریع و بدون درد است و در صورت انجام صحیح، نتایج طولانی مدت را تضمین می کند. با این حال تنها در صورتی موثر است که به محض آنکه علائم مال اکلوژن را احساس کردید، درمان را آغاز کنید.

اپن بایت در هر سنی قابل درمان است. اما باید به این نکته توجه کرد که بهترین سن درمان زمانی است که هنوز به طور کامل دندان های دائمی رشد پیدا نکرده اند. زیرا با درد و هزینه کمتری می ‌توان به درمان این مشکل پرداخت. کودکانی که اپن بایت دارند از حدود سن  7 سالگی باید ارزیابی دندانپزشکی داشته باشند. این سن شاید مناسب‌ ترین سن برای شروع  برخی از اقدامات از جمله اصلاح رفتار، برای جلوگیری از پیشرفت و بیشتر شدن فاصله بین دندان های جلویی در فک فوقانی و تحتانی باشد. برای بزرگسالان، درمان این مشکل پیچیده تر است. ممکن است به ترکیبی از رفتارها و ارتودنسی (مانند بریس ها) نیاز داشته باشید یا حتی به عمل جراحی فک نیز احتیاج باشد.

چه نتایجی را می‌ توان از درمان اپن بایت انتظار داشت؟

هر گونه مال اکلوژن درمان نشده مانند اپن بایت با گذشت زمان بد تر می‌ شود. بسیار مهم است که به یک متخصص ارتودنسی با تجربه بتواند اپن بایت شما را در اسرع وقت اصلاح کند تا از آسیب بیشتر به دندان ها و لثه ها جلوگیری کند و همچنین از درد یا ناراحتی در هنگام جویدن، گاز گرفتن یا بلعیدن جلوگیری کند. برای کودکان مبتلا به اپن بایت، مداخله زود هنگام  در سن ۷ سالگی منجر به طولانی ‌ترین و موثرترین نتایج خواهد شد. بنابراین با مداخله و درمان زود هنگام می ‌توان نتیجه‌ ی دلخواه که مرتب شدن دندان ‌ها و قرار گیری صحیح فک ‌ها بر روی یکدیگر است را به دست آورد.

هزینه درمان اپن بایت

هزینه درمان اپن بایت در هر فردی متفاوت از دیگری است. اگر بیمار تنها به ارتودنسی نیاز داشته باشد، باید هزینه ارتودنسی را بپردازد اما اگر درمان به جراحی فک کشیده شود، باید هزینه جراحی نیز به سایر هزینه ها اضافه شود. هر چقدر درمان در سنین کمتری انجام شود، از هزینه هایی که در بزرگسالی باید انجام شود، کاسته می شود.

سوالات متداول