ایمپلنت دندان چقدر طول میکشد؟

ایمپلنت جایگزین دندان از دست رفته می باشد. که امروزه به عنوان درمان استاندارد برای پر کردن جای خالی دندان ها در نظر گرفته می شود. ایمپلنت دندان یک فلز کوچک پیچی شکل است که طی یک عمل جراحی در داخل استخوان فک پیچ می شود و به استخوان اطراف جوش خورده و آماده نگه داشتن تاج مصنوعی (روکش) دندان می شود. در واقع پایه ایمپلنت به عنوان ریشه دندان عمل می کند و روکش دندان به عنوان تاج دندان. بنابراین ایمپلنت نیازی به تکیه بر دندان های اطراف ندارد و در داخل استخوان فک ثابت می شود. فرآیند جوش خوردن استخوان به ایمپلنت را یکپارچگی استخوان (osseointegration) می گویند.

جنس ایمپلنت

ایمپلنت دندان به دلیل وجود تیتانیوم در مواد خود بسیار راحت با استخوان فک انسان پیوند خواهد خورد. ایمپلنت ها به دلیل جنس خاصشون در برابر نیروی جویدن روزانه بسیار مقاوم و قوی عمل می کنند شاید تصور کنید چون این محصول از تیتانیوم ساخته شده است به آهنربا یا دیگر محصولات واکنش نشان خواهد داد، باید بدانید این تصورتان اشتباه است و هیچ واکنشی اتفاق نخواهد افتاد. جالب است بدانید که تیتانیوم از آلیاژ های سازگار زیستی است که با بدن انسان سازگار بوده و به عنوان یک پایه قوی و محکم جایگزین دندان های اصلی خواهد شد، از آنجایی که تیتانیوم بسیار سبک است در صورت استفاده از آن هیچگونه سنگینی احساس نخواهید کرد.

مراحل انجام ایمپلنت

معاینه اولیه

برای کاشت ایمپلنت دندان عمل جراحی لازم است به همین علت متخصص دندانپزشک باید معاینه کامل از دهان و دندان شما انجام دهد. معاینه معمولاً با عکس پرتوی ایکس از دندان‌ ها انجام می‌ شود تا وضعیت دقیق دندان‌ ها، استخوان فک، سینوس ها و ارتباط آن ها با هم مشخص شود. همچنین باید وضعیت سلامت عمومی بیمار مشخص شود. برخی از بیماری‌ ها و برخی داروها می ‌توانند در فرآیند التیام بافت‌ ها و پیوند اختلال ایجاد کنند. هر نوع بیماری که دارید یا دارویی که مصرف می ‌کنید حتی داروهای بدون نسخه و گیاهان دارویی را باید به دندانپزشک خود اطلاع دهید.

عمل جراحی جایگذاری ایمپلنت

به طور کلی فرآیند کاشت ایمپلنت دندان چند مرحله ‌ای است. اگر دندان صدمه دیده هنوز کشیده نشده است، ابتدا باید این کار انجام شود. اگر استخوان فک برای پشتیبانی ایمپلنت ضعیف باشد باید پیوند استخوان انجام شود و سپس کاشت ایمپلنت صورت گیرد. پس از پیوند استخوان باید چندین ماه صبر کرد تا استخوان پیوند کامل بخورد. سپس می‌ توان ایمپلنت را در داخل استخوان فک جای گذاری کرد. پس از جایگذاری ایمپلنت باید مدتی به استخوان فرصت بدهید تا بازسازی شده و رشد کند و به ایمپلنت جوش بخورد. پس از3 ماه که فرآیند پیوند استخوان به ایمپلنت انجام شد، مرحله متصل کردن هیلینگ کپ و در نهایت روکش یا هر پروتز دندانی دیگر بر روی ایمپلنت فرا می رسد.

پس از این که ایمپلنت درون استخوان فک جایگذاری شد، بر روی آن یک پیچ درپوش بسته می‌شود تا سوراخ ایمپلنت مهر و موم شود. اگر بنا بر کاشت دو مرحله ‌ای باشد، در اینجا لثه روی ایمپلنت را می ‌پوشاند و اگر بنا بر کاشت یک مرحله ‌ای باشد، روی ایمپلنت پوشانده نمی‌ شود بلکه قطعه فلزی که روی آن پیچ شده (هیلینگ کپ) است از لثه بیرون میزند تا بعدا لازم نباشد دوباره لثه برش خورده و باز شود. پس از این عمل جراحی، اگر ایمپلنت در فک پایین است باید سه تا چهار ماه منتظر بمانید تا کامل با استخوان پیوند بخورد و اگر ایمپلنت در فک بالا است باید چهارتا پنج ماه صبر کنید. در این مدت استخوان در حال رشد کردن و جوش خوردن به ایمپلنت است.

جراحی مرحله دوم

پس از این که ایمپلنت به استخوان فک به طور کامل پیوند خورد و ثبات ثانویه آن تأمین شد، جراحی مرحله دوم صورت می گیرد. این عمل جراحی خیلی ساده‌ تر از عمل اولیه است. لثه که روی ایمپلنت را پوشانده است کنار زده می‌ شود تا سر ایمپلنت نمایان شود. سپس یک یقه فلزی به نام هیلینگ کپ بر سر ایمپلنت بسته می ‌شود تا بافت لثه را به جوش خوردن درست در اطراف ایمپلنت هدایت نماید. این یقه فلزی گرد باعث می‌ شود لثه روی ایمپلنت را نپوشاند. بعد مدت 10 تا 14 روز پس از بستن هیلینگ ایمپلنت آماده قالبگیری برای پروتز می شود. یادتان باشد عمل جراحی دوم سرپایی و بسیار ساده است بنابراین جای نگرانی نیست. این عمل تحت بی‌ حسی موضعی انجام می ‌شود.

قالبگیری

قالب‌گیری ایمپلنت از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا تعیین کننده‌ ی شکل نهایی دندان  بازگردانی شده است. در صورتی که قالبگیری دقیق و صحیح انجام گیرد، کراون (پروتز) مناسب ساخته خواهد شد و بیمار از نتیجه ‌ی گرفته شده راضی خواهد بود. بعد از سپری شدن تقریبا 10 الی 14 روز بعد از بستن هیلینگ این قسمت باز می شود. سپس impression   coping بر روی ایمپلنت نصب می شود. بعد از آن قالبگیری از ایمپلنت با استفاده از مواد قالبگیری سیلیکونی انجام می گردد و ادامه مراحل ساخت روکش ایمپلنت در لابراتوار دندانپزشکی انجام می گیرد. مدت زمان مورد نیاز برای قالبگیری روکش وساخت آن ممکن است ۲ الی ۳ هفته به طول بیانجامد.

نکته: مراحل قالبگیری روکش ایمپلنت تا حد زیادی شبیه روکش دندان عادی است. با این تفاوت که در تهیه روکش مورد استفاده در ایمپلنت از برخی قطعات استفاده می شود که در روکش معمولی از این قطعات مخصوص استفاده نمی شود.

بیشتر بخوانید: نکات مهم درباره کشیدن دندان

سوالات متداول

چه مراقبت ‌هایی بعد از گذاشتن ایمپلنت دندانی لازم است؟

تمیز کردن اطراف دندان ایمپلنت شده به اندازه دندان‌ های طبیعی مهم است. بیوفیلم باکتریایی (پلاک) همانند دندان طبیعی روی دندان ایمپلنت شده نیز جمع می ‌شود پس باید به طور روزانه تمیز شود. بدون حذف روزانه پلاک دندانی ممکن است عفونت ایجاد شود که موجب از دست رفتن اتصالات ایمپلنت دندان می ‌شود. این واکنش می ‌تواند از نظر سرعت و شدت بسیار فجیع باشد و به سرعت موجب از دست رفتن استخوان اطراف ایمپلنت شود. از دست رفتن استخوان نیز منجر به لق شدن ایمپلنت می ‌شود. ایمپلنت ‌ها هیچگاه پوسیده نمی‌ شوند و هیچ کدام از مشکلات مربوط به ریشه دندان طبیعی را ندارند. تنها نگرانی واقعی در مورد ایمپلنت ‌ها، بیماری‌ های لثه یا فشار زیاد به ایمپلنت به دلیل عادت‌ هایی نظیر دندان قروچه کردن و فشار دادن دندان‌ ها روی هم است. اجتناب از بیماری‌ های لثه نیازمند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به صورت روزانه در کنار تمیز کردن تخصصی دندان‌ ها (جرمگیری) هر سه یا چهار ماه یکبار برای حفظ سلامت بافت لثه اطراف ایمپلنت است. در صورت عادت به فشار دادن دندان ‌ها روی هم یا دندان قروچه کردن، برای حفظ ایمپلنت باید از محافظ‌ های شبانه دندان

(نایت گارد) استفاده کنید.متخصص دندانپزشک نیز ایمپلنت ‌های شما را به صورت دوره‌ ای برای اطمینان از سلامت، استحکام و دوام طولانی مدت آن‌ ها بررسی می‌ کند.

تفاوت دندان طبیعی و ایمپلنت در چیست؟

اطراف ریشۀ دندان طبیعی بافتی وجود دارد که دو ویژگی مهم حرکت و حس را برای دندان ایجاد می ‌کند و از آنجایی که ایمپلنت ها فاقد این بافت هستند، از این مزایا محرومند. چون ایمپلنت ‌ها این بافت‌ ها را ندارند نمی ‌توانند حرکت کنند و بنابراین در مواردی مشکلاتی به وجود می‌ آورند، به طور مثال در صورتی که دندان های طبیعی فک بالا و پایین تماس مناسبی نداشته باشند می ‌توانند رشد کنند، به‌ هم برسند و تماس خوبی برقرار کنند اما ایمپلنت در این موارد نمی‌ تواند حرکتی داشته باشد. از مشکلات دیگر نداشتن خاصیت حرکت این است که چون ایمپلنت نمی‌ تواند همزمان با رشد سایر اجزای فک رشد داشته باشد، در افراد در حال رشد منع تجویز دارد. همچنین اگر ایمپلنت کنار دندان لق دیگری باشد دندان حرکت می‌ کند و نیروی جویدن بر آن وارد نمی ‌شود، اما ایمپلنت حرکتی ندارد و بنابراین تمام بار تحمل نیروها بر دوش ایمپلنت خواهد افتاد. نبود حس طبیعی در ایمپلنت نیز از دیگر تفاوت‌ های دندان با ایمپلنت است.

چه کسانی کاندید مناسبی برای ایمپلنت دندان هستند؟

زمانی که ایمپلنت دندان به عنوان گزینه درمانی در نظر گرفته می ‌شود، متخصص دندانپزشک باید درباره مناسب بودن شرایط بیمار برای این درمان تصمیم بگیرد. فاکتورهایی که باید ارزیابی شوند شامل موارد زیر هستند:

• سلامت بیمار (شرایط پزشکی، مصرف دارو، سن)
• عادت‌ های مختلف بیمار (کشیدن سیگار، دندان قروچه کردن، رعایت بهداشت دهان)
• کیفیت و مقدار استخوان فک
• معاینه ‌ای کامل توسط متخصص دندانپزشک باید انجام شود تا مشخص گردد چه مقدار حجم و تراکم استخوانی در محل دندان از دست رفته وجود دارد، چرا که مقدار مشخصی از استخوان برای حمایت از ایمپلنت لازم است.

چه مدت پس از جراحی ایمپلنت بهبودی حاصل می ‌شود؟

استخوان اولیه ‌ی نا بالغ پس از یک هفته بعد از قرارگیری ایمپلنت ایجاد می‌ شود‌. دو تا چهار هفته زمان می ‌برد تا این استخوان نا بالغ با استخوان بالغ جایگزین گردد و سپس هشت تا دوازده هفته زمان می ‌برد تا این استخوان نا بالغ به طور کامل بالغ شود.

به ازای هر دندان از دست رفته چند ایمپلنت نیاز است؟

پاسخ این سوال به مواردی مانند قطر ایمپلنت و اندازه‌ ی فضای خالی بی دندانی بستگی دارد. حداقل فضای عرضی برای یک عدد ایمپلنت که بین دو دندان قرار می‌ گیرد 7 میلی متر است. اما در مواردی که دو دندان مجاور هم از دست رفته باشند اما فضای بی دندانی 14 میلی متر نباشد چاره قرار دادن یک ایمپلنت با قطر بیشتر یا دو ایمپلنت باریک است. البته باید به این مسئله توجه شود که احتمال شکستن ایمپلنت‌ های کوچک بیشتر است. بهتر است که پس از قرار دادن ایمپلنت حداقل 1 تا 1.5 میلی متر استخوان اطراف تمام سطوح ایمپلنت را بگیرد. از نظر طولی نیز باید فضا برای گذاشتن روکش وجود داشته باشد که طبق استاندارد حداقل 7 میلی متر فاصله با دندان مقابل لازم است تا روکش ایمپلنت به راحتی بر روی ایمپلنت قرار گیرد.

چه مدت پس از کشیدن دندان می ‌توان ایمپلنت گذاشت؟

حداکثر تحلیل استخوان پس از کشیدن دندان‌ ها در محدوده‌ ی 6 تا 24 ماه اول اتفاق می‌افتد. حفظ محافظه ‌کارانه‌ ی نواحی دندانِ کشیده شده می‌ تواند نیاز به جراحی پیشرفته‌ ی افزایش استخوان را حذف و یا به طور قابل توجهی کاهش دهد. بر این اساس که چه مدت پس از کشیده شدن دندان، ایمپلنت در حال قرارگیری است، فرآیند ایمپلنت گذاری به سه دسته تقسیم می ‌شود:

قراردادن تاخیری ایمپلنت (delayed)

قراردادن مرحله‌ ای ایمپلنت (staged)

قراردادن فوری ایمپلنت (immediate)

پس از کشیدن دندان با حداقل آسیب، با ارزیابی سطح استخوان و آناتومیِ محلِ دندان خارج شده، متخصص دندانپزشک تصمیم می‌ گیرد که آیا ناحیه را با پیوند استخوان پر کند یا نه و این که چه زمانی ایمپلنت را در ناحیه قرار دهد (تاخیری، فوری یا مرحله ‌ای). جایگذاری ایمپلنت دندان در روش تاخیری حدودا 2 الی 3 ماه پس از کشیدن دندان انجام می‌ شود تا ترمیم بافت نرم صورت گیرد. در روش مرحله‌ ای اما جایگزاری ایمپلنت به منظورترمیم کامل استخوان به طور معمول 4 تا 6 ماه یا بیشتر زمان می ‌برد. در روش فوری نیز ایمپلنت در زمان کشیدن دندان در محل قرار داده می ‌شود. اگر استخوان برای ثبات اولیه‌ ی ایمپلنت کافی نباشد، روش immediate توصیه نمی‌ شود.

چرا جای دندان کشیده شده را نباید خالی گذاشت؟

پس از کشیده شدن دندان ها، استخوان فک به دلیل عدم وجود تحریک مکانیکی دندان‌ ها دچار تخریب قابل توجهی می‌ شود. در صورت عدم وجود کیفیت و کمیت مناسب استخوان، استفاده از پروتز (چه متحرک مثل پروتز کامل و چه ثابت نظیر ایمپلنت و بریج) دشوار می‌ شود .

پس زدن ایمپلنت چیست؟ و در چند درصد موارد اتفاق می‌افتد؟

مواردی مثل عفونت، تاخیر در ترمیم و اعمال بار بیش از حد بر روی ایمپلنت، از مهم ترین عوامل مستعد کننده ‌ی شکست ایمپلنت هستند. هر چند قرار دادن ایمپلنت ممکن است  با عوارضی چون آسیب به عصب، خونریزی مخاطره آمیز، آسیب به دندان های مجاور و شکستگی فک همراه باشد، اما موفقیت و درصد ماندگاری ایمپلنت در مطالعات بسیار بالاست. به طوری که در طی 3 سال بعد از قرار گرفتن ایمپلنت بیش از 99% و 5 سال پس از قرار دادن ایمپلنت بیش از 97% موارد موفقیت حاصل شده است.

کدام موارد خطر شکست ایمپلنت را افزایش می ‌دهند؟

بهداشت دهان ضعیف ، تاریخچه‌ ی بیماری لثه و پریودنتال ، دیابت ، مصرف سیگار و مصرف الکل

مدت زمان ماندگاری ایمپلنت چقدر است؟

مشکلات و عوارض اگر زود شناسایی شوند اغلب قابل درمان هستند، اما بسیاری از مسائل توسط بیمار قابل تشخیص نمی ‌باشند. بنابراین جهت شناسایی زود هنگام مشکلات، معاینۀ دوره ‌ای لازم است. موفقیت طولانی مدت ایمپلنت وابسته به سلامت و ثبات بافت اطراف ایمپلنت است و رعایت بهداشت مناسب اهمیت زیادی در این امر دارد.

آیا ایمپلنت های دندانی ارزش انتظار را دارند؟

قرار دادن ایمپلنت دندان و نصب روکش آن معمولاً حداقل به دو مرحله نیاز دارد و ممکن است بین شش هفته تا شش ماه متفاوت باشد. یک دلیل خوب برای این بازه های زمانی وجود دارد. ایمپلنت ها وقتی با استخوان فک شما جوش بخورند ، بخشی از آناتومی شما می شوند. این می تواند آن ها را به اندازه دندان های سالم و طبیعی محکم و قابل اعتماد کند. درمان ایمپلنت یک مسابقه نیست، اجازه دهید بدن و ایمپلنت های جدید با سرعت طبیعی بهبود پیدا کنند و سپس برای مدت زمان طولانی از دندان یا دندان های جدید لذت ببرید. اگر از ایمپلنت ها به خوبی مراقبت شود و اگر استخوانی که اطراف آن قرار گرفته کافی، محکم و سالم باشد، می توانید انتظار داشته باشید که ایمپلنت ها سال ها دوام داشته باشند. اگرچه ممکن است شش ماه در آن زمان یک فرآیند طولانی مدت به نظر برسد، اما مزایای طولانی مدت ایمپلنت می تواند ارزش انتظار را برای آن ها داشته باشد.

دکتر مهناز ارشد

متخصص پروتزهای دندانی، ایمپلنت و زیبایی

متخصص درمان مشکلات مفصل فکی و آپنه خواب

استاد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران