ایمپلنت و بریج هر دو جزء درمان های بسیار رایج دندانپزشکی هستند که تفاوت های زیادی با هم دارند. در این مقاله تلاش شده تا درباره تفاوت ایمپلنت و بریج دندان توضیحات کاملی ارئه شود و از جهات مختلف آن ها را با هم بررسی کنیم.
بریج دندان چیست؟
بریج یا پل دندان یک روش درمانی و زیبایی می باشد که جای خالی دندان از دست رفته را پر می کند. همان طور که از نام بریج مشخص است، ساختار آن شبیه به یک پل می باشد. به این صورت که روی دو دندان کناری روکشی قرار می گیرد و یک پایه نیز بین آن ها است که جای خالی را پر می کند. در واقع پل با حمایت روکش ها در جای خود ثابت می ماند. با این حساب بریج شامل دو روکش پایه و یک دندان به عنوان پل می باشد که همه بهم متصل هستند. جنس بریج می تواند تمام سرامیک، متال سرامیک یا آلیاژ‌های مناسب دیگر باشد.
ایمپلنت دندان چیست؟
ایمپلنت های دندانی بهترین روش دندانپزشکی برای جایگزین کردن دندان های از دست رفته هستند. ایمپلنت ها یک جایگزین موفق، با دوام بالا و ظاهر کاملا طبیعی هستند که جزئی از استخوان فک می شوند و به سلامت آن کمک می کنند. بخش پایه ای ایمپلنت دندانی جایگزین ریشه دندان از دست رفته می شود و سپس یک تاج دندانی با ظاهر کاملا طبیعی روی آن گذاشته می شود. هدف نهایی از درمان ایمپلنت دندانی، برآوردن خواسته ی فرد جهت جایگزینی یک یا چند دندان همراه با تامین زیبایی، ایمنی، کارکرد و بقاء دراز مدت است.
دندان در اساس از دو بخش تشکیل شده است: تاج (بخش بالای بافت لثه) و ریشه (بخشی از دندان که در استخوان معلق است و توسط لیگامان های پریودنتال -اطراف دندان- احاطه شده است که دندان را در محل نگه می دارند). پایه ایمپلنت دندانی یک جایگزین واقعی برای ریشه است، اما برخلاف آن در بخشی از استخوان فک که قبلا توسط دندان یا دندان هایی اشغال شده بود محکم قرار گرفته می شود. نکته جالب در مورد ایمپلنت های دندانی این است که ایمپلنت واقعا در استخوان ادغام شده و جوش می خورد، فرآیندی که یکپارچگی استخوان (osseo-integration) نامیده می شود. بیشتر بخش های ایمپلنت دندانی از تیتانیوم خالص تجاری ساخته می شود که از سال ها پیش در پزشکی و دندانپزشکی استفاده داشته است، چرا که خاصیت استئوفیلی (استخوان دوستی) دارد و توسط بدن به عنوان ماده خارجی شناخته نمی شود. فرآیند واقعی osseo-integration در واقع یک ادغام بیوشیمیایی بین سلول های زنده استخوان و مواد استخوانی با یک لایه اکسید شکل گرفته در سطح تیتانیوم است.
ایمپلنت و بریج دندان چه تفاوتی با هم دارند؟
با وجود اینکه هر دو مورد در دسته پروتزهای دندانی جای می گیرند، اما در اصل تفاوت های زیادی با هم دارند. آن ها از کاربرد گرفته تا شکل ظاهری و روند نصب با هم متفاوتند. بریج و ایمپلنت البته با تمام تفاوت هایشان می توانند در برخی موارد حتی مکمل هم باشند. در ادامه به بررسی مهمترین تفاوت‌های این دو پروتز می پردازیم و نشان می دهیم چگونه و کجا این دو می توانند در نقش مکمل برای هم ظاهر شوند.
مقایسه بریج و ایمپلنت از نظر شکل ظاهری
با نگاه کردن به ظاهر و شکل هر دو می توانید اولین تفاوت بریج و ایمپلنت را متوجه شوید. هر دو ظاهری بسیار متفاوت دارند. زیرا کاربرد های مختلفی دارند. ایمپلنت از یک پایه اصلی تشکیل شده که در واقع یک پیچ است. این پیچ در استخوان فک و درست در جایگاه دندان از دست رفته کاشته می شود. به پایه ایمپلنت فیکسچر هم گفته می شود. فیکسچر قرار است در نقش ریشه دندان ظاهر شود و جایگزین دندان غایب را محکم در جای خود نگاه دارد. ایمپلنت بخش های دیگری هم دارد که به عنوان مثال اباتمنت یک بخش دیگر آن است و قطعه ای کوچک است که روی فیکسچر قرار داده می شود. این قطعه مابین فیکسچر و پروتزی که قرار است بر روی ایمپلنت نصب شود قرار می گیرد. بریج ها از نظر شکل ظاهری کاملا متفاوت از ایمپلنت ها هستند. بریج ها در ساده ترین تعریف یک پوشش، رویه و یا کلاهی هستند که روی دندان واقعی خودمان سوار می شوند و متشکل از یک پل میانی هستند که می تواند جای خالی دندان از دست رفته را پر کند.
مقایسه ایمپلنت و بریج از نظر کاربرد
تصاویر هر دو پروتز گویای کاربرد آن ها است و به سادگی می توانیم متوجه شویم که ایمپلنت و پروتز آن کاربرد متفاوتی دارند. ما زمانی از ایمپلنت استفاده می کنیم که دندان به طور کلی غایب باشد. برای جایگزین کردن این دندان غایب و پر کردن جایگاه آن، ما ایمپلنت می کاریم. اما کاربرد بریج چیز دیگری است. در بیشتر مواردی که ما از بریج دندان استفاده می کنیم، دندانِ طبیعیِ حاضر است، یعنی از دو دندان طبیعی به عنوان پایه برای پر کردن جای خالی دندان از دست رفته استفاده می شود.
حتما بخوانید: ایمپلنت های ساب پریوستئال
نحوه انجام بریج چه تفاوتی با پروسه کاشت ایمپلنت دارد؟
تفاوتِ دیگرِ بریج و ایمپلنت دندان در نحوه نصب یا روند کارگذاری آن ها است.
نحوه کاشت ایمپلنت دندان
ایمپلنت غالبا به روش جراحی انجام داده می شود. به این شکل که بافت لثه در اکثر موارد برش داده می شود (به غیر از زمانی که ایمپلنت فوری باشد)، سپس استخوان فک دریل شده تا برای قرارگیری ایمپلنت آماده شود. در نهایت با تکنیک های خاصی ایمپلنت در استخوان فک قرار داده شده و محل جراحی بسته می شود. پس از جوش خوردن کامل فیکسچر به استخوان (در طی فرآیند استئواینتگریشن)، پروتز ایمپلنت که روکش است در جلسه دیگر روی فیکسچر قرار داده می شود. تمام این فرآیند (به جز زمانی که ایمپلنت اصطلاحاً فوری است.) ممکن است بین 2 تا 6 ماه به طول بینجامد.
نحوه انجام بریج دندان
قرار دادن بریج دندان معمولاً بیش از یک یا دو جلسه طول نمی کشد. در جلسه اول متخصص پروتز دندان های طرفین را آماده می کند. مرحله آماده کردن شامل تراش دادن دندان ها برای ایجاد فضای لازم جهت سوار شدن روکش روی آن ها می باشد. سپس قالبی از دندان ها گرفته می‌شود که بر اساس آن، لابراتوار دندانسازی روکش ها و بریج را می سازد. بریج دندان بعد از نصب مانند دندان طبیعی فرد خواهد بود.
حتما بخوانید: جدید ترین درمان های زیبایی دندان در سال2023
مزایای هر دو روش ایمپلنت و بریج برای جایگزینی دندان های از دست رفته چیست؟
قبل از هرچیزی باید عنوان کنیم که هر کدام از این دو پروتز مزیتی بر دیگری ندارد زیرا این دو رقیب هم نیستند و ما انتظار نداریم یکی از دیگری بهتر باشد. بنابراین مزایای هر دو را به صورت مجزا بررسی خواهیم کرد.
مزایای ایمپلنت دندان
- مراقبت و رعایت بهداشت دهان و دندان در ایمپلنت همانند دندان های طبیعی بوده و بدین ترتیب بسیار راحت می باشد.
- اگر برای کاشت ایمپلنت دندان، دندانپزشک متخصص و دارای مهارت درمان را انجام دهد و از مواد با کیفیت مرغوب استفاده کند، ایمپلنت دندان ظاهری بسیار طبیعی خواهد داشت.
- ایمپلنت دندان علاوه بر محافظت از استخوان فک، رشد آن را تحریک کرده و مانع از تحلیل رفتگی آن می شود.
- ایمپلنت اعمال فشار بر روی دندان ها نخواهد داشت.
مزایا بریج دندان
- بریج دندان نیازی به سنجش تراکم استخوان فک ندارد.
- استفاده از بریج به جراحی نیاز ندارد.
- بریج دندان هزینه کمتری نسبت به روش های دیگر دارد که البته این هزینه در ابتدا جزئی به نظر می آید.
- بریج می تواند یک روش آسان و سریع برای جایگزینی دندان های از دست رفته باشد.
حتما بخوانید: ایمپلنت و روکش های با ساپورت ایمپلنت
معایب هر دو روش ایمپلنت دندان و بریج چیست؟
بریج دندان یا ایمپلنت مزایای زیادی دارند و خیلی کم پیش میاید که ایراد یا نکته منفی در خصوص آن ها وجود داشته باشد. ایراد بزرگ هر دو این است که آن ها هرچه باشند دندان واقعی نیستند و هیچ چیزی جای دندان واقعی ما را نمی گیرد. آن ها فقط ظاهر و عملکرد دندان را تا حد زیادی بازیابی می کنند.
معایب ایمپلنت دندان
- کاشت ایمپلنت دندان نیاز به جراحی دارد که هر جراحی می تواند عوارض خاص خود را به همراه داشته باشد.
- روند درمان ایمپلنت طولانی بوده و چند ماه طول می کشد.
- ایمپلنت دندان یک روش گران قیمت درمانی می باشد، البته هزینه آن مقرون به صرفه خواهد بود.
معایب بریج دندان
- بریج دندانی برای ریشه دندان جایگزین به حساب نمی آید و به همین دلیل مانع از تحلیل استخوان نمی شود.
- بریج دندان ماندگاری حدود 10 سال دارد که از کاشت ایمپلنت دندان کمتر است.
- برای بریج دندانی لازم است تا دندان های مجاور تراشیده شوند.
مقایسه ایمپلنت و بریج دندان و دندان مصنوعی
در روش ایمپلنت، دندان به وسیله یک پروتز بادوام در فضای خالی اعمال می شود و دندان های اطراف به هیچ عنوان درگیر نمی شوند. به همین دلیل در این روش هیچ گونه مشکلی متوجه شما نخواهد بود. ایمپلنت دندان به نوعی یک روش دائمی برای جایگزین کردن دندان از دست رفته می باشد. پروتز به کار رفته در روش ایمپلنت به سرعت با استخوان فک و لثه سازگار شده و عملکردی مانند دندان طبیعی خواهد داشت. در روش بریج سه تاج دندان درگیر می شوند. به همین دلیل مسواک زدن و استفاده از نخ دندان کمی سخت خواهد شد. با این حال بریج هم عملکردی مانند دندان های طبیعی نیاز به مراقبت و رسیدگی دارد که باید آن را جدی بگیرید. دندان مصنوعی بر خلاف ایمپلنت و بریج به راحتی از دهان خارج می شوند و برای خارج کردن آن از دهان حتی نیازی به مراجعه به متخصص پروتز نمی باشد و مانند دو روش قبل حس دندان طبیعی را القا نمی کند.
بریج بدون تراش
بریج بدون تراش به دو صورت انجام می شود:
1-فایبر بریج
این نوع بریج بدون تراش هم به صورت مستقیم و در مطب قابل انجام است و هم به شکل غیر مستقیم و در لابراتوار قابل ساخت می باشد. فایبر بریج معمولاً به عنوان یک راه حل موقت و سریع بکار می رود. در بریج های مستقیم، آماده سازی در مطب و در یک جلسه انجام شده و نیاز به کار لابراتواری ندارد. فریم این نوع بریج از انواع مختلف فیبر مانند کوارتز، پلی اتیلن و گلاس تشکیل می‌شود. در این نوع بریج اگر دندان های مجاور ناحیه بی دندانی ترمیم داشته باشند تنها با خارج کردن ترمیم ها و قرار دادن فایبر در جای خالی ترمیم ها و اضافه کردن کامپوزیت به آن می توان فایبر بریج را ساخت. و گاه زمانی که دندان ها ترمیم ندارند با تراش مختصر در سطح پشتی دندان ها فضایی برای جای گذاری فایبر فراهم شده و فایبر در آن فضا و بین دو دندان قرار داده می شود.در مرحله بعد تکه های کوچک کامپوزیت روی فایبر اضافه می‌شود تا نهایتاً دندانی که باید جایگزین شود به طور کامل شکل داده شده و بریج کامل شود. البته گاهی اوقات از دندان کشیده شده خود بیمار می توان استفاده کرد و با کمک فایبر آن را به دو دندان مجاور ناحیه بی دندانی باند کرد. در نوع غیر مستقیم پس از آماده سازی دندان ها، از آن ها قالب تهیه شده و به لابراتوار ارسال می شود. پس از ساخت بریج توسط تکنسین لابراتوار، متخصص پروتز آن را به کمک سمان های مخصوص به دندان باند می کند.
حتما بخوانید: بازسازی دهان توسط ایمپلنت های دندانی
2-مریلند بریج
این نوع از بریج بدون تراش محافظه کارانه برای اولین بار توسط پروفسور تامسون در دانشکده دندانپزشکی مریلند طراحی و ساخته شد، به همین دلیل آن را مریلند بریج نامیدند. مریلند بریج که ادهزیو بریج هم نامیده می شود از یک روکش در وسط و دو بالچه در طرفین تشکیل شده است. این بالچه ها به دندان های دو طرف ناحیه بی دندانی باند شده و باعث ثابت شدن روکش به دندان های مجاور می شوند.
طول عمر بریج دندان
طول عمر بریج دندان به میزان زیادی بستگی به مراقبت و نگهداری از آن دارد. در واقع بریج دندان نیز مانند دندان طبیعی نیاز به رسیدگی و مراقبت دارد حتی می توان گفت حساس تر از دندان طبیعی است چرا که بریج در واقع یک جسم خارجی است که در دهان قرار گرفته و عدم مراقبت از آن نه تنها موجب فرسوده شدن بریج می شود بلکه مکانی برای تجمع میکروب ها شده و در نتیجه پوسیدگی و خراب شدن دندان های آستانه ای( دندان های اطراف پل که به صورت محافظ و نگهدارنده بریج عمل می کنند.) را نیز در پی خواهد داشت. به طور معمول طول عمر بریج دندان معمولا 5 تا 15 سال است که با انجام مراقبت های لازم می توان موجب افزایش طول عمر بریج دندان نیز شد.
مقایسه بریج دندان با ایمپلنت از نظر هزینه
یکی از تفاوت های نه چندان مهم بین بریج دندان و ایمپلنت دندان، میزان هزینه بر بودن آن ها ست. با اینکه جای مقایسه ندارد اما همواره به دلایل قابل قبولی هزینه تمام شده ایمپلنت دندان بیشتر از بریج است.
ایمپلنت دندان برای چه کسانی مناسب می باشد؟
علاوه بر اینکه انتخاب روش درمانی بر عهده دندانپزشک متخصص صورت می گیرد، اما این نظر وابسته به درخواست بیمار می باشد. افرادی که برای کاشت ایمپلنت دندان مناسب هستند، عبارتند از:
- برخی از افراد که جویدن غذا را به کمک دندان مصنوعی نمی توانند به راحتی انجام دهند.
- افرادی که تمایل ندارند تا دندان های اطراف محل جای خالی، تراشیده شود و یا آسیب ببیند.
- برخی از افراد که دارای دندان از دست رفته می باشند، اما به هیچ عنوان تمایلی به استفاده از دندان مصنوعی ندارند.
- افرادی که تمایل دارند تا دندان هایی شبیه به دندان های طبیعی خود داشته باشند.
بریج دندانی برای چه کسانی مناسب می باشد؟
توصیه استفاده از بریج دندان تنها برای افرادی مناسب است که یک واحد بی دندان دارند، البته این افراد باید در نظر داشته باشند که بریج دندان نیاز به تراشیدن دندان های اطراف دارد و علاوه بر این معایب متعدد دیگری نیز دارد. بریج دندان مانع از تحلیل استخوان نمی شود و مراقبت از سلامت دهان و دندان را سخت می کند. در واقع استفاده از این روش برای افرادی مناسب است که دندان های کناری آن ها آسیب زیادی دیده و نیاز به استفاده از تاج دندان (روکش) دارند.
سوالات متداول
آیا بریج دندان همانند ایمپلنت دائمی می باشد؟
در واقع قسمتی از دندان طبیعی در زیر بریج دندان باقی می ماند که عدم رسیدگی درست به دندان ها می تواند سبب پوسیدگی دندان و بیماری های دهان و دندان شده که بیمار را نیازمند به تعویض بریج دندان می کند.
آیا می توان ایمپلنت و یا بریج را به دلخواه خود انتخاب کرد؟
زمانی که دندان از دست رفته وجود داشته باشد، نیاز هر فرد به درمان و شرایط متفاوتی وجود دارد که دندانپزشک متخصص آن ها را بررسی کرده و بهترین روش درمانی را برای فرد توصیه می کند.
آیا افزایش سن مانع از انجام ایمپلنت دندان می شود؟
برخی از افراد مسن به دلیل افزایش سن خود تصور می کنند که قادر به استفاده از ایمپلنت دندان نیستند، اما باید گفت سلامت دهان و دندان از سن و سال اهمیت بسیار بالاتری دارد. اگر بیمار سطح متناسبی از سلامت دهان را داشته باشد، می تواند ایمپلنت دندان را انجام دهد. گاهی اوقات برخی از بیماری های خاص و شرایط ویژه مانع از کاشت ایمپلنت دندان می شوند که آن را هم متخصص ایمپلنت بررسی می نماید.
چطور می توان بریج دندان را تمیز کرد؟
بهترین چیز برای نظافت زیر بریج دندان استفاده از مسواک ها یا نخ دندان های مخصوص و البته واتر جت می باشد.
دکتر مهناز ارشد
متخصص پروتزهای دندانی، ایمپلنت و زیبایی
متخصص درمان مشکلات مفصل فکی و آپنه خواب
استاد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران
