تفاوت نايت گارد نرم با سخت و موارد تجويز هركدام

نایت گارد چیست؟

استفاده از نایت گارد (night guard teeth) برای افرادی که هنگام خوابیدن دچار دندان قروچه و براکسیسم میشوند و از مشکلات مفصل فک رنج میبرند، بهترین راه حل است. نایت گارد به محافظ دندان قروچه نیز معروف است.

بدین صورت که نایت گارد شب ها به هنگام خوابیدن درون دهان و بر روی دندانها قرار میگیرد. البته از نایت گارد فقط برای درمان دندان قروچه استفاده نمیشود بلکه مشکلات دیگری مانند اختلالات مفصل فکی را رفع میکند.

برخی از افراد بر اساس تجویز متخصص پروتز از نایت گارد نه تنها در هنگام خوابیدن بلکه در روز برای محافظت استفاده میکنند.

دندان قروچه چه علائمی دارد؟

دندان قروچه معمولاً با  اثرات فرسودگی و سایش دندان ها و درد تشخیص داده می شود. نیروهایی که در طی دندان قروچه ایجاد می شوند می توانند اثرات مخربی بر روی اجزای سیستم جونده، و به طور عمده دندانها، بافت پریودنتال و مفصل فکTMJ داشته باشند.

تشخیص دندان قروچه معمولاً از نظر بالینی انجام می شود و عمدتاً براساس سابقه فرد (به عنوان مثال گزارش های مربوط به صدای ساییدن دندان ها) و وجود علائم و نشانه های معمول است.

نشانه های معمول دندان قروچه شامل درد در مفصل فک و گیجگاه، درد در عضلات جونده و عضلات صورت، سر درد (به خصوص درد صبحگاهی در ناحیه گیجگاه) دندان های بسیار حساس، لق شدن دندان ها، کیفیت پایین خواب، سایش غیر طبیعی دندان ها، گازگرفتگی و زخم لپ و زبان، تحلیل لثه، افزایش حجم عضلات جونده، کاهش میزان بزاق، شکستگی دندان ها و پرکردگی آنها است.

استفاده از نایت گارد چه تاثیری دارد؟

وقتی کسی نایت گارد در دهان خود بگذارد، تمام فشاری که هنگام سایش و فشار فک و دندان قروچه روی دندان‌ها وارد می‌شود، توسط نایت گارد جذب و پخش می‌شود. در واقع تمام فشارها توسط نایت گارد جذب می‌شود و دندان‌ها با هم تماس پیدا نمی‌کنند و سالم می‌مانند و از ساییده شدن و درد شدید مفصل فک جلوگیری می‌شود.

مزایا و کاربرد نایت گارد

متوقف شدن درد ناشی از دندان قروچه

اگر صبح به صبح با درد یا ناراحتی در فک، گوش یا سر خود از خواب بیدار میشوید، احتمال دارد به این خاطر باشد که شما در طول خواب دندان قروچه دارید. اگرچه عادات خوبی مثل حذف کافئین از رژیم غذایی و ورزش کردن یا انجام سایر راهکارهای مقابله با استرس می‌توانند کمک کنند، اما این‌ها روش‌های درمانی قابل اطمینانی نیستند. کارکرد نایت گارد آن است که دندان‌ها را مهار کرده و فشار ناشی از دندان قروچه را جذب خود می‌کند. برای استفاده از آن تنها کاری که لازم است انجام دهید این است که هنگام رفتن به رختخواب یا وقتی دچار استرس می‌شوید، آن را روی دندان‌های خود قرار دهید. نیاز به هیچ کار دیگری نیست و هیچ دردی هم حس نخواهید کرد.

از مینای دندان و لثه محافظت می‌کند

علاوه بر احساس بهتر، استفاده از نایت گارد در جلوگیری از ساییدگی مینا و آسیب‌دیدگی لثه‌ها نیز موثر است. مینا لایه محافظی است که روی دندان را پوشانده و به عنوان مثال هنگامی که چیزی سرد یا گرم می‌نوشیم، از دندان در مقابل حساسیت دندانی محافظت می‌کند. آسیب رسیدن به مینا و لثه اثرات مخرب پنهان دندان قروچه هستند که اغلب در چک-آپ دوره‌ای دندان‌ها مشخص می‌شوند. تا آن زمان، ممکن است بافت آسیب دیده باشد و تاج دندان یا سایر ساختارهای دندان نیاز به ترمیم و درمان گسترده‌ای پیدا کرده باشند.

باعث می‎شود خواب بهتری داشته باشید

همه ما می دانیم که خواب شبانه خوب برای این که بتوانیم هر چه بیشتر از روزمان بهره ببریم چقدر مهم است. اما آیا می‌دانستید کمبود خواب ممکن است در بروز برخی بیماری‌های جدی مانند بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا، سکته مغزی و دیابت نقش داشته باشد؟ اگر شب‌ها دندان قروچه می‌کنید، احتمالاً خوابتان کافی نیست. بعلاوه، ممکن است به خاطر صدای دندان قروچه شما همسرتان نیز تمام شب نتواند بخوابد. استفاده از نایت گارد در شب با متوقف کردن حرکت و فشار شدید دندان‌ها باعث می‌شود فرد در شب خواب بهتری داشته باشد و فردای آن روز از انرژی بیشتری برخوردار باشد .

خطرات احتمالی دندان قروچه چیست؟

دندان قروچه تنها محدود به کودکان نیست و حتی بزرگسالان هم ممکن است به آن مبتلا شوند. برخی بر این باورند که این مشکل، یک مشکل جدی نیست. اما این در حالی است که دندان قروچه می‌ تواند شرایط را برای فرد و اطرافیانش سخت و ناراحت‌کننده کند. این عارضه در مدت زمان طولانی می ‌تواند عوارض جبران ناپذیری به دندان‌ ها وارد کند.

از مهم ‌ترین عوارضی که دندان قروچه ایجاد می‌ کند می ‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سایش دندان‌ ها و تخریب آن‌ ها
• ضعیف و حساس ‌تر شدن دندان‌ ها
• شکستگی و لق ‌شدگی دندان‌ ها
• کاهش احساس شنوایی
• ایجاد زخم ‌های مکرر در آرواره‌ ها
• افزایش حساسیت دندان‌ ها نسبت به مواد غذایی و نوشیدنی‌ های سرد و گرم
• سردرد های مزمن و طولانی مدت که حتی ممکن است فرد را برای انجام امور روزانه ناتوان کنند.
• ابتلا به بیماری‌ های لثه‌ای
• متورم شدن و خونریزی از لثه‌ ها
• کج شدن دندان ‌ها
• افزایش احتمال کنده شدن مواد پرکننده دندان
• افزایش ریزش موها
• بروز درد های متوالی در ناحیه گردن، فک و صورت
• افزایش احتمال افتادن دندان‌ ها در اثر افزایش فشار وارده بر آن‌ ها
• تخریب مینای دندان
• ایجاد صدای آزاردهنده برای اطرافیان
• لب ‌پر شدگی دندان‌ ها

البته باید بدانید که مشکلات و عوارض مربوط به دندان قروچه به همین جا ختم نمی ‌شود. دندان قروچه در موارد شدید و مزمن می‌ تواند بر مفاصل فک تاثیر گذاشته و حتی آن را تخریب کند. در نهایت همچنین ممکن است دندان قروچه منجر به تغییر فرم صورت افراد مبتلا شود. به این ترتیب ارزیابی علائم دندان قروچه، شدت آن و استفاده از نایت گارد به خصوص در هنگام خواب بسیار اهمیت دارد و نباید از آن غافل شد.

انواع نایت گارد

نایت گارد نرم

این نوع نایت گارد فقط جهت فلورایدتراپی و یا بلیچینگ استفاده می شود و اثر  این نوع از نایت گاردها سبک با ضخامت ۲ میلی متر هستند.

مزایا:

• معمولاً استفاده از آن راحت است و می توانید در کل شب از آن استفاده کنید.
• به راحتی با آن سازگاری پیدا می کنید و به استفاده از آن عادت خواهید کرد.

معایب :

• معمولا طول عمر کوتاهی دارد.
• یک راه حل برای طولانی مدت محسوب نمی شود.

نایت گارد دولایه

برای دندان قروچه افرادی مناسب است که این مشکل را در حالت معمولی و متوسط دارند. لایه داخلی نایت گارد هیبریدی نرم است که استفاده از آن را راحت میکند و یک محافظت مناسب را برای دندان قروچه فراهم می‌سازد، در حالی که لایه خارجی سخت است که موجب دوام و حفاظت از مینای دندان شما می‌گردد.

مزایا:

• می تواند دندان قروچه های بسیار شدید را هم مدیریت کند.
• طول عمر طولانی دارد.

معایب:

• معمولاً ضخیم تر از گارد های دیگر می باشد.
• تنظیم آن سخت تر است.

نایت گارد سخت

ازآکریل سخت با ضخامت ۲ تا ۳ میلی متر ساخته میشوند. این نوع از نایت گاردها بهترین راه برای حفاظت از مینای دندان شما در طول زمان می‌باشند. این طرح جدیدی است که جهت نایت گارد سخت طراحی شده است که لبه ها حذف شده است و فنر جهت گیر قرار داده شده است.

مزایا:

• دوام بالا
• جلوگیری از تغییر حالت دندان
• اندازه گیری کاملا دقیق

معایب:

• ضخیم تر از نایت گارد های نرم
• سختی بیشتر نسبت به بقیه نایت گارد ها
• استفاده سخت هنگام خواب شبانه

مراقبت از نایت گارد

برای مراقبت از نایت گارد دهان رعایت یک سری از مراقبت های لازم ضروری است:

• قبل از هر بار استفاده از گارد دهان الزامی است که از نخ دندان و مسواک استفاده کنید و حتما هر باری که از گارد دهان استفاده می کنید آن را با استفاده از آب سرد و صابون شست و شو دهید تا برای استفاده بعدی شما کاملا تمیز باشد.
• جعبه‌ ای که برای نگهداری نایت گارد دهان استفاده می کنید حتما باید دریچه عبور هوا داشته باشد تا با گردش هوا در جعبه آسیبی به محافظ دندان شما نرسد.
• برای آنکه از تغییر شکل دادن نایت گارد جلوگیری کنید آن را نباید در دمای بالا و زیر تابش مستقیم آفتاب، سطوح داغ و آب داغ قرار دهید. اگر محافظ را در دمای متعدلی نگهداری کنید از تغییر شکل آن جلوگیری می کنید.
• بعد از مدتی که از نایت گارد استفاده کردید حتما آن را بررسی کنید تا اگر دچار پارگی و یا سوراخ شده باشد برای تعویض آن اقدام کنید.
• زمانی که به متخصص پروتز مراجعه می کنید حتما نایت گارد را با خود ببرید تا متخصص پروتز آن را بررسی کند و اگر نیاز به تعویض داشت اقدامات لازم را انجام دهید.
• از خم کردن و حالت دادن به نایت گارد به شدت خود داری کنید.

عادت کردن به نایت گارد

استفاده کردن از هرگونه جسم جدیدی که جنبه درمانی دارد در ابتدا سخت به نظر می رسد و حتی ممکن است در ابتدا استفاده از آن جسم جدید کمی اذیت کننده باشد. استفاده از نایت گارد یا محافظ دهان برای جلوگیری از دندون قروچه در شب ها و جلوگیری از به هم فشردن دندان ها در مواقع خاص مثل رانندگی درست مانند استفاده از وسایل دیگری مانند عینک عادت می شود و دیگر مانند استفاده در روزهای اول نا خوشایند نمی باشد.

طول عمر نایت گارد

طول عمر نایت گارد برای هر بیمار متفاوت با فرد  دیگر است. زیرا میزان و شدت دندان قروچه برای هر فرد متفاوت است اما کسانی که دچار دندان قروچه بسیار شدید هستند  مدت زمانی که نایت گارد برای آن ها عمر می کند کمتر از بقیه افراد است و زمانی که نایت گارد آن‌ ها فرسوده می شود باید آن را تعویض کنند. جنس و نوع گاردی که مورد استفاده قرار می گیرد نیز در طول عمر آن بسیار تاثیر گذار است. برای مثال نایت گارد سفارشی که توسط متخصص پروتز و لابراتوار ساخته می شود طول عمر بیشتری نسبت به گارد های آماده پلاستیکی دارد. اگر هنگام استفاده از نایت گارد باز هم متوجه درد در فک و دندان خود شدید این به معنا است که دیگر نایت گارد شما فرسوده شده است و دیگر  قدرت کافی برای مقاومت در برابر فشاری که به آن وارد می کنید را ندارد و دیگر زمان تعویض آن با یک نایت گارد جدید فرا رسیده است.

 بیشتر بخوانید: درد و کلیک مفصل فکی

در نهایت آنچه باید بدانید آن است که طبق منابع معتبر خارجی در حال حاضر هیچ درمانی جز نایت گارد برای درمان دندان قروچه وجود ندارد. نایت گارد دارای انواع مختلفی با هزینه ‌های مختلفی است. اگر قصد درمان دندان قروچه خود را دارید حتما به متخصص پروتز مراجعه کنید تا یک نایت گارد سفارشی متناسب با پیچیدگی درمان شما ساخته شود که البته هزینه بیشتری نسبت به سایر گارد های آماده دارد اما به دلیل اینکه تنها راه حل برای این مشکل استفاده از این گارد ها است ارزش هزینه کردن برای درمان را دارد. اغلب نایت گارد در طول شب استفاده می شود و کسانی که در طول روز هم دچار دندان قروچه می شوند می توانند از آن استفاده کنند. نظافت دهان و دندان و همچنین نظافت نایت گارد بسیار اهمیت دارد و سعی کنید در هوای متعادل در جعبه‌ های مناسبی که هوا در آن عبور می کند از آن  نگهداری کنید. نایت گارد فاصله‌ ای مناسب بین دندان های فک بالا و فک پایین ایجاد می کند. این فاصله فشاری که بر اثر دندان قروچه به دندان شما وارد می شود را گرفته  و عضلات فک را  به حفظ این فاصله عادت می دهد که در بلند مدت  موجب درمان آن می شود. مدت زمانی که برای درمان این مشکل نیاز است  رابطه مستقیمی با میزان  پیچیدگی علت دندان قروچه شما دارد.

سوالات متداول

چه زمانی از نایت گارد استفاده می کنیم؟

• تمامی افرادی که در طول شب دندان‌ های خود را به یکدیگر فشاری بیش از حد عادی می دهند و عادت به دندون قروچه دارند باید از محافظ دندان استفاده کنند که استفاده از آن محدودیت سنی نداشته و مناسب برای تمامی افراد بزرگسال و کودکان است.
• تمام کسانی که تحت درمان ارتودنسی هستند در شرایطی که احتمال آسیب رسیدن به ابزارهای ارتودنسی و بریسی که استفاده می کنند وجود داشته باشد، بهتر است از محافظ دندان استفاده کنند. بدین علت که در صورت وارد شدن ضربه و یا فشاری به صورت مستقیم به فک احتمال آسیب رسیدن به بریس و ابزار ارتودنسی وجود دارد.
• تمام کسانی که در رشته‎ های مختلف ورزشی فعالیت دارند احتمال ورود ضربه غیر مستفیم و ورود ضربه مستقیم به ناحیه فک و دهان را دارند به همین علت باید از دندان ‌های خود به خوبی محافظت کنند. محافظ دندان برای تمامی ورزشکاران که در معرض ضربه احتمالی به فک خود هستند الزامی است. در تمامی ورزش ها مثل بوکس، ژیمناستیک، دوچرخه سواری و… احتمال ورود ضربه مستقیم و غیر مستقیم به فک وجود دارد.

دکتر مهناز ارشد

متخصص پروتزهای دندانی، ایمپلنت و زیبایی

متخصص درمان مشکلات مفصل فکی و آپنه خواب

استاد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران