رابطه ارتودنسی با آپنه خواب

آپنه خواب امروزه یک اختلال خواب بسیار رایج است که در صورت عدم درمان، می‌ تواند منجر به مشکلات جدی سلامت مانند فشار خون بالا و ناراحتی قلبی شود. آپنه خواب درمان نشده حتی با وجود یک خواب کامل شبانه می ‌تواند باعث توقف مکرر تنفس در طول خواب، خروپف بلند و خستگی در طول روز شود. آپنه خواب می ‌تواند برای هر کسی رخ دهد.

آپنه خواب چیست؟

آپنه خواب یک اختلال خواب جدی است و زمانی اتفاق می ‌افتد که تنفس فرد در طول خواب قطع شود. افراد مبتلا به آپنه خواب درمان نشده گاهی اوقات صد ها بار در طول خواب شبانه، به طور مکرر تنفسشان متوقف می ‌‍‌‌شود. اگر آپنه خواب درمان نشود، می‌ تواند باعث مشکلات سلامتی، از جمله فشار خون بالا، سکته، کاردیومیوپاتی (بزرگ شدن بافت عضلانی قلب)، نارسایی قلبی، دیابت و حملات قلبی شود. به علاوه آپنه خواب درمان نشده می ‌تواند مسئول اختلالات شغلی، حوادث ناشی از کار و تصادفات وسایل نقلیه و همچنین عدم موفقیت کودکان و نوجوانان در مدرسه شناخته شود.

چرا باید آپنه (وقفه تنفسی) خواب درمان شود؟

اینکه بتوانید در اسرع وقت آپنه خواب را تشخیص دهید و برای درمان آن اقدام کنید، بسیار مهم است. بسیاری از افراد، آپنه خواب را به صورت یک الگوی خواب معمولی ولی آزار دهنده از سر می‌ گذرانند، اما این مشکل فراتر از آن است و متأسفانه، درگیری با آپنه خواب باعث افزایش خطر بیماری ‌های مختلف، به ویژه بیماری‌ های قلبی می‌ شود. پس باید به یاد داشته باشید که درمان این بیماری بسیار حائز اهمیت است.

بیماری های همراه با آپنه خواب

• بیماری‌ های عصبی مانند بیماری پارکینسون، بیماری آلزایمر و اسکلروز جانبی آمیوتروفی
• نارسایی احتقانی قلب
• کم‌ کاری تیروئید
• نارسایی کلیه
• آسیب به مغز که ناشی از آنسفالیت، سکته مغزی و ضربه می‌ شود.

چه افرادی در معرض آپنه خواب هستند؟

آپنه در هنگام خواب بیشتر مردان مسن را درگیر می ‌کند، اگر چه ممکن است در زنان و کودکان نیز دیده شود.

عوامل خطر آپنه خواب

سن: خطر بروز این اختلال در بزرگ‌ سالی و سن 50 تا 70 سالگی زیاد است و بعد از آن کاهش می‌ یابد.

چاقی: ناهنجاری‌ های مجاری هوایی فوقانی و سر و صورت (مانند بزرگ بودن لوزه‌ ها)

اندازه گردن: افرادی که گردن ضخیم‌ تری دارند (ضخامت تقریبی بیش از 40 سانتی‌ متر در زنان و 43 سانتی ‌متر در مردان) ممکن است راه هوایی باریک‌ تری داشته باشند و در نتیجه مقدار هوای کمتری به ریه‌ هایشان وارد شود.

سیگار کشیدن: افراد سیگاری تقریباً سه برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری دچار آپنه در خواب می ‌شوند.

مصرف الکل یا آرام‌ بخش: داروهای آرام ‌بخش بافت عضلانی گلو را شل می ‌کنند و درنتیجه باعث انسداد مجاری هوایی می ‌شوند.

گرفتگی بینی: این گرفتگی ممکن است با آبریزش بینی همراه باشد.

سابقه خانوادگی: اگر این اختلال در بین افراد خانواده وجود داشته باشد، فرد بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به آن است.

به پشت خوابیدن: خوابیدن به پشت ممکن است باعث افتادگی بافت در اطراف مجاری هوایی و مسدود شدن آن شود.

وجود برخی از بیماری ‌ها نیز ممکن است خطر بروز آپنه در هنگام خواب را افزایش دهد:

• دیابت نوع دو
• رفلاکس معده به مری
• بیماری‌ های قلبی و عروقی
• سندرم تخمدان پلی کیستیک
• بیماری پارکینسون
• بارداری
• کم کاری تیروئید
• سندرم هیپوونتیلاسیون ناشی از چاقی (شرایطی که در آن تنفس ضعیف برخی افراد چاق، باعث افت سطح اکسیژن و بالا رفتن سطح دی‌اکسید کربن در خون می‌ شود.)
• بیماری‌های مزمن ریوی

علائم افراد درگیر با آپنه خواب در طی روز

افراد درگیر با این اختلال تنفسی، حتی اگر در طول شب به اندازه کافی خوابیده باشند، صبح با احساس خستگی و کسالت بیدار می ‌شوند و معمولاً طی روز نیز دچار احساس خستگی مفرط و عدم تمرکز هستند. همچنین این افراد ممکن است ناخواسته به خواب بروند و چرت بزنند؛ زیرا بدن این افراد در طول شب بارها بیدار می‌ شود، هرچند ممکن است در همه این بیداری ‌ها فرد هوشیار نباشد.

علائم آپنه خواب کدامند؟ از کجا بفهمم که من یا فرزندم این مشکل را داریم؟

هرچند که مهم ترین و قابل توجه ترین علامت آپنه خواب، خروپف کردن است، اما به جز این، علائم دیگری به این بیماری آدرس می دهند. البته علائم می توانند از فردی به فرد دیگر و حتی از کودکان به بزرگسالان کمی متفاوت باشند. در ادامه، ابتدا علائم این بیماری در کودکان سپس در بزرگسالان لیست شده اند.

علائم آپنه خواب در کودکان

• خستگی
• بی حالی
• کاهش سطح یاد گیری و تضعیف عملکرد تحصیلی در مدرسه
• تنفس دهانی
• تحریک پذیری شدید
• تغییرات خلقی
• مشکلات رشد
• مشکلات رفتاری
• خروپف

علائم آپنه در بزرگسالان

• خرناس کشیدن در خواب
• انواع مشکلات تنفسی
• خستگی مکرر
• کاهش تمرکز
• تحریک پذیری
• خواب آلودگی در روز
• خوابیدن هنگام رانندگی یا در محل کار
• تغییرات وزنی
• خشک شدن دهان

چه عواملی باعث بروز آپنه خواب در کودکان می شود؟

مهم ترین علل بروز آپنه خواب در کودکان عبارتند از:

بزرگ بودن (یا شدن) ساختارهای اطراف راه ها و مجاری تنفسی در دهان و انتهای دهان (مانند زبان و زبان کوچک و لوزه ها)، یا در پشت بینی (مانند آدنوئید ها یا لوزه ها) ناهنجاری های رشد در فک بالا یا راه های هوایی (مانند تنگ بودن کام یا سقف دهان یا کوچک بودن مادرزادی مجرای تنفسی ) تب یونجه و آلرژی های طولانی مدت، چاقی کودکان و بزرگسالان، ضعف عضلانی یا ضعف عضلات و …..

ارتودنسی و آپنه در هنگام خواب در کودکان

یک متخصص ارتودنسی کودکان با این اقدامات ساده به درمان آپنه کمک می کند ابتدا (همانطور که در ابتدا نیز خواندید) باید بدانید که آپنه خواب یک بیماری پزشکی است که نیاز به تشخیص مناسب توسط یک متخصص گوش و حلق و بینی یا متخصص خواب یا متخصص پروتز دارد. پس از تشخیص، درمان باید آغاز شود. و درمان OSA نیز به شدت و همچنین علل اصلی بیماری بستگی دارد. در بسیاری از موارد، متخصص ارتودنسی می تواند به پیشگیری و درمان این عارضه کمک کند. درمان توسط متخصص ارتودنسی  با درمان هایی که یک متخصص گوش و حلق و بینی یا سایر متخصصان دیگر انجام می دهند متفاوت است. این درمان و اقدامات عبارتند از:

تشخیص تخصصی و به موقع مشکل

ارتودنتیست ها، نقش مهمی در تشخیص اختلالات خواب دارند. زیرا آن ها بیشتر از سایر پزشکان و دندانپزشکان دیگر با بیماران خود تعامل دارند. تنها با یک بار ویزیت، آن ها می توانند هر نوع اختلال قابل توجه تنفسی شامل آپنه خواب را تشخیص داده و به درمان به موقع آن کمک کنند.

 

کمک به رشد یا هدایت رشد استخوان های فک در کودکان

متخصصان ارتودنسی در نتیجه آموزش تخصصی و تجربیات خود در زمینه رشد و تکامل صورت و استخوان های آن، برای شناسایی اختلالات تنفسی مرتبط با خواب در بیماران (از هر سنی) در موقعیت منحصر به فردی قرار دارند. آن ها برای هدایت رشد ساختارهای مختلف صورت در بیماران جوان آموزش های تخصصی زیادی را گذرانده اند. این متخصصان می توانند الگوی رشد استخوان ها و ساختارهای مرتبط با دهان و دندان را کنترل و هدایت کنند تا مشکل آپنه به خوبی برطرف شده یا از بروز آن پیشگیری کرد. برای کمک به هدایت رشد استخوان ها، متخصصان ارتودنسی از انواع پلاک ارتودنسی فانشکنال یا توسعه دهنده کام و … استفاده می کنند.

اصلاح ناهنجاری های استخوانی با ارتودنسی پیشگیری

تقریبا نیمی از بیماران مبتلا به آپنه خواب دارای ناهنجاریی در ساختار استخوانی اطراف مجاری تنفسی هستند که با درمان ارتودنسی پیشگیری قابل اصلاح است. این امر می تواند به طور بالقوه از علل اصلی بروز آپنه در کودکان و بزرگسالان جلوگیری کرده و آن را معکوس کند.

کمک به حذف عادات مخرب در کودکان

کمک به ترک عاداتی مانند تنفس دهانی، دندان قروچه، وارد کردن فشار زیاد از زبان به دندان های جلو و …. می تواند در پیشگیری و یا حتی کمک به درمان آپنه خواب موثر باشد. متخصصان می توانند با ارائه آموزش به والدین کودکان و یا حتی صحبت کردن با کودکان و استفاده از انواع دستگاه های ارتودنسی به درمان آپنه کمک کنند.

کمک به توسعه فک پایین و بالا

توسعه فک پایین و فک بالا به صورت آهسته یا سریع را می توان با ارتودنسی ترکیب کرد تا راه هوایی را گسترش داد. این تکنیک ها به کاهش مقاومت در مجاری تنفسی بینی، عادی سازی موقعیت زبان و کاهش یا از بین بردن علائم آپنه خواب کمک می کنند. تمامی این کارها را یک متخصص ارتودنسی می تواند انجام دهد. در واقع با درمان ارتودنسی شما هم می توانید یک طرح لبخند عالی برای کودکان خود در نظر بگیرید و هم مشکل تنفسی آن ها را حل کنید.

کمک به بهبود الگوی تنفس کودکان

یک متخصص ارتودنسی همچنین می تواند برای کمک به درمان یا مدیریت این مشکل انواع دستگاه ها یا ابزارهای داخل دهانی را به بیماران خود تجویز کرده یا پیشنهاد کند. این دستگاه ها می توانند هم در کودکان و هم در افراد مسن استفاده شوند. این متخصصان همچنین می توانند کودکان را برای ارزیابی بیشتر به یک متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع دهند تا لوزه سوم و آدنوئیدشان را در صورت نیاز برداند. زیرا در اغلب موارد این لوزه ها باعث وقفه خواب شبانه در افراد می شوند و آن ها را با اختلالات تنفسی دیگری نیز مواجه می کنند.

درمان آپنه در هنگام خواب

هدف از درمان آپنه در خواب، عادی‌ سازی تنفس در هنگام خواب و رفع هرگونه مشکل اساسی سلامتی است. گزینه ‎های درمانی معمولا به علت و شدت علائم بستگی دارند که در ادامه به جزئیات آن ها اشاره خواهیم کرد.

تغییر در سبک زندگی

اصلاح سبک زندگی برای عادی‎ سازی تنفس و رفع وقفه تنفسی در بیداری ضروری است و به ‎عنوان اولین گام اساسی در درمان آپنه خواب محسوب می ‎شود. مواردی مانند:

• پیروی از یک رژیم غذایی سالم برای حفظ سلامت قلب
• ایجاد عادات خواب سالم
• محدود کردن مصرف الکل
• ترک سیگار
• مدیریت وزن
• خوابیدن به پهلوها

درمان با فشار هوایی مثبت مداوم (CPAP)

این مورد روش اصلی درمان آپنه خواب است که با تأمین آرام جریان مداوم فشار هوای مثبت از طریق ماسک، راه هوایی شما را باز نگه می ‎دارد. برخی از افراد در استفاده از CPAP مشکل دارند و مجبورند روند درمان را متوقف کنند. با این‌ حال، معمولا کمی تغییر تنظیمات دستگاه می ‎تواند باعث رفع این مشکل شود. افزودن رطوبت به هوا هنگام عبور از ماسک می ‎تواند علائم خشکی بینی را تسکین دهد.

عمل جراحی

روش‎ های مختلف جراحی می‎ توانند راه تنفسی را در افراد مبتلا به آپنه خواب باز کنند. با جراحی می ‎توان بافت انسدادی را کوچک کرد یا بافت اضافی یا لوزه ‎های بزرگ را برداشت و یا جراحی فک انجام داد. بسته به نوع جراحی، ممکن است جراحی در مطب پزشک یا بیمارستان انجام شود.

استفاده از دستگاه تغییر موقعیت فک پایین (MRD) اورال اپلاینس

این یک وسیله دهانی ساخته شده به ‎صورت سفارشی است که برای افراد با آپنه خواب ​​مناسب است. اورال اپلاینس در هنگام خواب فک را در حالت جلو نگه می ‎دارد تا فضای پشت زبان و حلق را گسترش دهد. این وسیله کمک می‎ کند تا راه هوایی فوقانی باز بماند و از آپنه و خروپف جلوگیری می ‎کند. استفاده از این اپلاینس بسیار ساده تر و راحت تر ازدستگاه فشارمثبت هوا و عمل های جراحی است.

درمان آپنه خواب با ارتودنسی

برای اینکه بتوانید آپنه‌ ی خواب را درمان کنید همانطور که گفته شد روش‌ های متفاوتی وجود دارند که هر کدام توانسته ‌اند در زمینه‌ ای به موفقیت برسند. روش‌ های درمانی متعددی برای درمان آپنه وجود دارد که می‌ توانند برای بهبود الگوهای خواب و حتی رفع علائم آپنه خواب به طور کامل انجام شوند. همچنین می ‌توانید از دستگاه‌ های ارتودنسی مختلفی به خصوص در طول خواب استفاده کنید. اما باید به این نکته توجه داشته باشید که عمل جراحی ارتودنسی معمولا آخرین روشی است که فقط برای درمان موارد شدید مورد استفاده قرار می‌ گیرد. یکی از روش ‌هایی که استفاده ‌ی بیشتری دارد، ارتودنسی می ‌باشد که به بیمار خواب بهتری هدیه می‌ دهد. در این راستا، بریس و مراقبت‌ های ارتودنسی، روش ‌های پیشگیرانه برای درمان آپنه خواب هستند و جریان هوا را با ایجاد ساختار ایده‌ آل ‌تر دهان بهبود می‌ دهند.

هزینه درمان آپنه خواب

یکی از مشکلات اصلی که همیشه توانسته است بعضاً افراد را از حل این مشکل باز دارد هزینه ‌ی آن می ‌باشد که امروزه با پیشرفت هرچه بیشتر این علم شاهد کمتر شدن آن می ‌باشیم و امیدوار هستیم که در آینده ‌ای نزدیک به حد معقولی تری برسد.

 

سوالات متداول