پروتزهای ثابت و متحرک چیست؟ و چه کاربردی دارند؟
از وظایف پروتزهای دندانی می توان به جایگزینی دندان های از دست رفته و جلوگیری از عواقب منفی از دست دادن دندان و محافظت از دندان های آسیب دیده اشاره کرد. در کل پروتزهای دندانی وظیفه بازیابی زیبایی و سلامت دهان و دندان و اصلاح طرح لبخند را بر عهده دارند. از دیگر کاربرد آن ها اصلاح نواقص داخل دهان از جمله از دست رفتن بافت دهان مانند فک و کام است. نحوه اتصال پروتزهای دندانی متفاوت است. پروتز ها معمولا توسط خود دندان، ایمپلنت های دندانی یا از طریق مکش و یا توسط عضلات دهان در جایگاه خود ثابت می شوند.
انواع پروتز دندان
انواع پروتز دندان به دو نوع پروتز ثابت دندان و پروتز متحرک دندان تقسیم بندی می شود. در ادامه در مورد هریک از این پروتزها توضیحاتی آورده شده است.
پروتز ثابت دندان توسط چسب مخصوص در جای خود چسبیده و ثابت می شوند و به این دلیل همانطور که از نامش پیداست به آن ها پروتز ثابت دندان می گویند. این نوع پروتز نه تنها باعث حل مشکلاتی مانند بهبود بخشیدن به جویدن و تکلم می شود بلکه زیبایی دندان هایتان را دوباره به شما بازمی گرداند.
کلیک کنید: روکش دندانم افتاده چه کار کنم؟
انواع پروتز ثابت دندان
روکش دندانی
روکش دندان یا (Dental Crown) نوعی پروتز ثابت دندان است که جایگزین تاج دندان واقعی اما آسیب دیده ما می شود. این پروتز ثابت به صورت اختصاصی برای هر شخص طراحی و ساخته می شود و می تواند نه تنها از دندان مراقبت کند بلکه در زیبا سازی و اصلاح طرح لبخند نیز موثر می باشد.
روکش ایمپلنت
روکش های ایمپلنت دندان جزئی از درمان های ایمپلنت بوده و چند ماه پس از جراحی ایمپلنت بر روی فیکسچر ایمپلنت قرار داده می شود.
بریج های دندانی
زمانی بیمار یک دندان و یا چند دندان خود را از دست داده باشد و به هر دلیل قادر به انجام درمان ایمپلنت نباشد، و در عین حال دندان های دو طرف ناحیه بی دندانی دچار آسیب و تخریب باشند ( وجود پوسیدگی ها و یا پرکردگی های قدیمی ) می توان از بریج های دندانی استفاده کرد. بریج های دندانی در واقع روکش های به هم پیوسته هستند که با اتصال دندان های دو طرف ناحیه بی دندانی، فضای بی دندانی را پر می کنند.
مزایای پروتز ثابت دندان
- دوام و استحکام بالا
- ماندگاری بالا تا حدود 20 سال
- عدم ساییدگی و تحلیل لثه
- عملکرد مشابه دندان طبیعی و عدم محدودیت خاص
معایب پروتز ثابت دندان
پروتز ثابت دندان در کنار مزایایی که دارد معایبی نیز به همراه دارد که در زیر به معایب پروتز ثابت دندان اشاره شده است:
- درد و تورم در روزهای اول
- هزینه بیشتر نسبت به پروتز متحرک
- ایجاد بوی بد دهان در صورت عدم توجه به بهداشت دهان و دندان
کلیک کنید: 20 موردی که باعث خرابی دندان ها می شود
پروتز متحرک دندان
پروتزهاي متحرک ها پروتزهایی هستند که شب ها از دهان خارج می شوند تا نسوج زیرین استراحت کنند. این پروتزها شامل اوردنچرهاي متكي بر ايمپلنت، پروتز هاي كامل و پروتز هاي پارسيل مي باشند. اوردنچرهای متکی بر ایمپلنت پروتزهای متحرکی هستند که بر روی 2 یا تعداد بیشتری ایمپلنت قرار می گیرند و جهت بازسازی دندانی و نسجی استفاده می شوند. با استفاده از ایمپلنت ها گیر اینگونه پروتزها بیشتر از دست دندان یا پروتز کامل می باشد و ایمپلنت ها جلوی تحلیل بیشتر استخوان را نیز می گیرند. پروتزهای پارسیل دارای اجزای فلزی و آکریلی می باشند و در افرادی استفاده می شود که تعداد زیادی از دندان های خود را کشیده ولی تعدادی دندان باقیمانده در دهان دارند و تمایلی به قرار دادن ایمپلنت نیز ندارند. در ادامه توضیحات کامل تری در مورد پروتز های متحرک دندان آورده شده است
انواع پروتز دندان متحرک
پروتز متحرک پارسیل:
از دست دادن یک یا چند دندان می تواند تاثیرات منفی را در جذابیت چهره شخص داشته باشد. علاوه بر مشکلات ظاهری از دست دادن دندان می تواند باعث ایجاد مشکلات بسیاری در غذا خوردن و یا صحبت کردن نیز شود. پروتز متحرک پارسیل از انواع پروتز های دندانی است که برای جایگزینی یک یا چند دندان از دست رفته در هر فک استفاده می شود.
کلیک کنید: روكش تمام سراميك چه تفاوتی با روکش متال سراميك دارد؟
پروتز پارسیل راه حلی ساده برای پر کردن جای خالی دندان از دست رفته است و زمانی استفاده می شود که تعدادی دندان سالم در هر فک و در ردیف دندان وجود داشته باشد. از خصوصیات پروتز پارسیل متحرک می توان به زیبایی، عملکردی همانند دندان های طبیعی و سهولت در عمل جویدن و صحبت کردن اشاره کرد.
انواع پروتز پارسیل متحرک :
- پروتز پارسیل تمام اکریلی
- پروتز پارسیل اکریلی– فلزی
- پروتز پارسیل ژله ای
پروتز پارسیل تمام اکریلی
این نوع پروتز دندانی از جنس فلیپر اکریلیک بوده و متحرک است. ارزان ترین نوع پروتز پارسیل متحرک، پروتز پارسیل تمام اکریلی است. البته این پروتز متحرک ارزان نقطه ضعف هایی هم دارد. این پروتز متحرک ارزان بهینه ترین حالت ممکن را برای فرد فراهم نمی کند. درضمن میزان تاثیر گیره های اکریلیک از چارچوب فلزی کمتر است. ممکن است برای برخی افراد ظاهر حجیم این پروتز ها جالب یا راحت نباشد. به همین دلیل معمولا این نوع پروتز ها، نوعی راهکار موقتی محسوب می شود.
پروتز پارسیل اکریلی– فلزی
پروتز پارسیل اکریلی– فلزی، که به عنوان پروتز پارسیل فریمی نیز شناخته می شوند، از یک چارچوب سیمی فلزی با گیره هایی استفاده می کنند که برای ثبات در اطراف دندان های باقی مانده قرار داده می شوند. این نوع پروتز سبک وزن بوده و تناسب مطمئنی را فراهم می کند.
پروتز پارسیل ژله ای
پروتز متحرک دندان ژله ای از مواد اکریلیک بادوام ساخته شده که با رنگ لثه شما مطابقت دارد. آن ها نسبت به پروتز های با بیس فلزی قیمت کمتری دارند و گزینه مناسبی برای پروتز موقت دندان جلو هستند. پروتز های متحرک دندان ژله ای از مواد انعطاف پذیر ساخته می شوند که تناسب راحت تری را ارائه می دهند و عملا نرم هستند. آن ها یک انتخاب عالی برای کسانی هستند که به صورت موقت و تا زمان آماده شدن ایمپلنت دندان خود منتظر هستند.
پروتز کامل دندان
فول دنچرها (Dentures) پروتزهای دندان مصنوعی هستند که برای جایگزینی دندان های از دست رفته استفاده می شوند. آن ها به صورت سفارشی و متناسب با قوس فکی فرد ساخته می شوند. پروتز کامل دندان همانطور که از نامش پیداست زمانی استفاده می شود که تمام دندان های طبیعی از بین رفته باشند، در حالی که پروتز متحرک پارسیل زمانی استفاده می شود که تعدادی از دندان های طبیعی هنوز باقی مانده باشند.
کلیک کنید: ایمپلنت دندان چقدر طول میکشد؟
اوردنچر
اوردنچر راهکاری است برای درمان بی دندانی کامل. در واقع اوردنچر دست دندانی است که روی پایه ایمپلنت های کاشته شده در فک قرار می گیرد. اوردنچر ثابت نیست. می توان دست دندان کار شده بر روی پایه های ایمپلنت را، شب ها از دهان خارج کرد. از تفاوت های اصلی اوردنچر با دست دندان این است که تکیه اوردنچر بر روی لثه و پایه ایمپلنت است. اما دست دندان تنها بر روی لثه قرار می گیرد. این روش نسبت به پروتز ثابت بر پایه ایمپلنت هزینه کمتری دارد. اما در اوردنچر، دست دندان یا همان دندان مصنوعی بر روی پایه های ایمپلنت قرار می گیرد. در واقع دندان های جدید شما به روشی مشابه پروتز ثابت بر پایه ایمپلنت، در استخوان فک سفت می شوند.
انگار که پایه های ایمپلنت ریشه های دندان باشد. در کاشت دندان به روش اوردنچر، به خاطر وجود ریشه های تیتانیومی یا همان پایه های ایمپلنت، لقی دست دندان بسته به تعداد پایه ها کمتر خواهد بود و یا وجود نخواهد داشت. سازگاری تیتانیوم با بدن بسیار بالاست. در واقع به راحتی این ریشه های مصنوعی به استخوان فک جوش می خورد. در گذشته زمانی که بیماران دندان های خود را به طور کامل از دست می دادند، چاره ای جز استفاده از دست دندان (فول دنچر) نداشتند. لقی دست دندان و عدم کارایی جویدن از مشکلات معمول بود. بیشترین مشکلی که از طرف بیماران در مورد فول دنچر، دندان مصنوعی یا دست دندان عنوان می شود، عدم وجود گیر یا به اصطلاح لقی دست دندان است. که بیشتر در فک پایین اتفاق می افتد. این مشکل تا حدود زیادی با پایه های ایمپلنت حل می شود. در واقع علت اصلی و تاریخچه ابداع ایمپلنت به تلاش برای حل مشکلات بیماران بی دندانی بر می گردد.
پروتز مگزیلوفیشیال
پروتزهای ماگزیلوفیشیال (پرکننده کام) برای بیمارانی که به دلیل جراحی برداشت تومور و یا شکاف کام و یا تروما قسمتی از فک خود را ازدست می دهند و از مشکلاتی نظیر افتادگی صورت، جویدن، بلع و گفتار نامفهوم رنج می برند به علت خالی بودن قسمت کام دهان گزینه ی مناسبی می باشد. پروتز های مگزیلوفیشیال با مسدود کردن ارتباط دهان با حفره بینی عملکرد جویدن، بلع، گفتار و زیبایی چهره بیمار را بهبود می بخشند و سلامت روانی و اجتماعی را دوباره به فرد بازمی گردانند. به طور دقیق تر می توان گفت پروتز های ماگزیلوفیشیال يك درمان پروتزي جهت جداسازي حفره بيني و دهان و بازيابي فانكشن هاي ذكر شده مي باشند.
مزایای پروتز متحرک دندان
- بهبود قدرت جویدن و گفتار
- بازیابی زیبایی طرح لبخند
- گزینه مقرون به صرفه
معایب پروتز متحرک دندان
- مدت زمان عادت کردن فرد به پروتز طولانی است و موجب ناراحتی فرد می شود.
- در صورت رعایت نادرست بهداشت دهان احتمال ابتلا به عفونت دهانی افزایش پیدا می کند.
- با تحلیل رفتن استخوان و لثه ها، ممکن است پروتز شل شود و در دهان لق باشد. که برای تعویض آن باید به متخصص پروتز خود مراجعه کنید.
- در ابتدا پروتز متحرک دندان گیر و ثبات خوبی دارد اما به تدریج با تحلیل رفتن استخوان و لثه گیر ثبات آن کمتر شده و دهان فرد را زخم می کند. پس پیش از شروع درمان متخصص پروتز به بیمار پیشنهاد کاشت ایمپلنت را می دهد.
طول عمر پروتز ثابت دندان
به طور کلی طول عمر و دوام پروتز ثابت دندان بالای 10 سال است. اما بسته به برخی شرایط این عدد می تواند بیشتر و یا حتی کمتر شود.
یکی از مواردی که در طول عمر پروتز ثابت دندان تاثیر بسزایی دارد رعایت بهداشت دهان و دندان است. با رعایت بهداشت دهان می توان طول عمر پروتز ثابت دندان را افزایش داد. برخی موارد هستند که بر طول عمر این پروتز ها تاثیر می گذارند مانند:
- حداقل مسواک زدن 2 بار در روز
- استفاده از نخ دندان
- استفاده از دهانشویه
- ویزیت دندان ها حداقل 6 ماه یکبار توسط متخصص پروتز
- عدم جویدن چیزهای سخت
قیمت پروتز متحرک وثابت دندان
کلیک کنید: همه چیز درباره ترمیم و بازسازی دندانهای پوسیده
قیمت پروتز دندان بسته به نوع پروتز، هزینه لابراتوری و دستمزد متخصص پروتز متفاوت است. به طور مثال قیمت پروتز ثابت از قیمت پروتز متحرک با توجه به تفاوت های که با هم دارند بالاتر است. برای دریافت اطلاعات بیشتر از قیمت پروتز های ثابت و متحرک، می توانید ما با در ارتباط باشید از طریق راه های ارتباطی زیر:
تلفن : ٠٢١٢٢٢٧٣٤٧١ و ٠٢١٢٦٤٠٥٢٦٥
واتس اپ: ٠٩٣٦٥١٦٤٣٢٣
سوالات متداول
آیا با داشتن پروتز کامل در دهان می توان خوابید؟
بله. ولی بهتر است پیش از خواب، پروتز کامل دندان از دهان خارج شود. پروتز کامل در طول روز به لثه و استخوان فشار وارد می کند، بنابراین خارج کردن آن از دهان در طول شب، به لثه و استخوان ها امکان استراحت و ترمیم می دهد.
پروتز متحرک دندان ژله ای چقدر دوام می آورد؟
طول عمر پروتز متحرک دندان ژله ای به عوامل مختلفی از جمله نحوه ی مراقبت از آن و سلامت کلی دهان و دندان فرد استفاده کننده بستگی دارد. به طور متوسط، یک پروتز متحرک دندان ژله ای که به خوبی نگهداری می شود می تواند 5 تا 10 سال قبل از نیاز به تعویض یا تنظیم دوام بیاورد.
بهترین جنس روکش دندان چیست؟
پاسخ به این سوال به این سادگی‌ها نیست. زیرا معیارهای زیادی برای انتخاب بهترین روکش دندان وجود دارد که یکی از آن ها میزان هزینه ای است که می خواهید جهت نصب روکش دندان اختصاص دهید. اما به طور کلی برای دندان های قدامی شما، بهترین نوع روکش دندان، روکش های تمام سرامیک هستند و برای دندان های خلفی روکش های زیرکونیا، تمام فلز و فلز سرامیک گزینه های مناسب تری هستند.
پروتز های فکی – صورتی ( ماگزیلوفیشیال ) چیست؟
شامل ساخت دو نوع پروتز است : 1- داخل دهانی 2- خارج دهانی
پروتزهای داخل دهانی جهت جبران نقایص مادرزادی – تومورها و آسیب های فیزیکی ساخته می شوند و پروتزهای خارج دهانی از جمله پروتز چشم ، گوش ، بینی و … هم در حیطه خدمات این گروه می باشند.
پایداری و ماندگاری پروتز ماگزیلوفیشیال
ماندگاری پروتز ماگزیلوفیشیال به عوامل مختلفی مانند اندازه و محل قرارگیری پروتز بستگی دارد. همچنین:
- تعداد دندان های باقی مانده
- ناحیه کام باقی مانده در فک بالا
- هر چه تعداد دندان های باقی مانده و ناحیه باقی مانده از کام کم باشد، ثبات و حفظ پروتز ماگزیلوفیشیال دشوارتر می شود.
- همچنین برای گرفتن گیر بیشتر از این پروتز ها می توان از ایمپلنت ها نیز کمک گرفت. به طوری که پروتز بر روی ایمپلنت ها سوار شود و گیر بیشتری ایجاد شود.
دلیل اهمیت درمان با پروتز های دندانی چیست؟
از دست دادن یک و یا چند دندان باعث می شود دندان های اطراف نیز به مرور زمان حرکت کنند. در صورتی که نسبت به درمان اقدامی صورت نگیرد، فضای ایجاد شده باعث تغییر پوزیشن دندان ها می شود و در چنین شرایطی، دندان های اطراف برای پر کردن این فضای ایجاد شده به حرکت در خواهند آمد.
دلیل اهمیت درمان با پروتز های دندانی چیست؟
از دست دادن یک و یا چند دندان باعث می شود دندان های اطراف نیز به مرور زمان حرکت کنند. در صورتی که نسبت به درمان اقدامی صورت نگیرد، فضای ایجاد شده باعث تغییر پوزیشن دندان ها می شود و در چنین شرایطی، دندان های اطراف برای پر کردن این فضای ایجاد شده به حرکت در خواهند آمد.
چگونه به افزیش ماندگاری و طول عمر روکش دندان کمک کنیم؟
حفظ کیفیت بهداشت دهان و دندان و ویزیت های دندانپزشکی
دنبال کردن نکات بهداشت دهان و دندان نه تنها می تواند به حفظ سایر دندان های طبیعی خودمان کمک کند، بلکه موجب افزایش دوام و ماندگاری پروتزهای دندانی از جمله انواع روکش ها نیز می شود. اینکار در کنار ویزیت های دوره ای و چکاپ‌های منظم متخصص پروتز کیفیت روکش را حفظ کرده و چند سالی به طول عمر آن می افزاید.
توقف و مدیریت دندان قروچه
برخی افراد ممکن است در طول شبانه روز به دنبال تجربه استرس یا سایر هیجانات روحی و یا ناهماهنگی بین فکی، دندان قروچه را تجربه کنند. این عادت که اغلب به صورت ناخودآگاه انجام می شود، می تواند ماندگاری و طول عمر روکش دندان را کاهش دهد. دندان قروچه نه تنها باعث سردرد و درد عضلات صورت و گردن می شود، بلکه به نوعی منجر به آسیب دندان ها و احتمالاً شکستگی روکش دندان نیز شود.
اجتناب از جویدن غذا های سفت و سخت
اگرچه بیشتر روکش ها از مواد بسیار بادوام ساخته شده و به طور ایمن به دندان متصل می شوند، اما گاز گرفتن و جویدن مواد غذایی سفت و سخت به مرور زمان باعث آسیب به دندان های طبیعی و روکش ها می شود. همچنین عاداتی مانند باز کردن درب بطری یا اشیاء دیگر با دندان می تواند تاثیرات مشابه و حتی خطرناک تری داشته باشد.
آیا می توان به طور معمول با پروتز کامل غذا خورد؟
بله، پروتزهای کامل عملکرد جویدن را آسان تر کرده و به شما امکان می دهند غذا های متنوعی بخورید. با این حال، توصیه می شود در ابتدا با غذا های نرم تر شروع کنید و به تدریج غذا های سفت تر را نیز امتحان کنید.
دکتر مهناز ارشد
متخصص پروتزهای دندانی، ایمپلنت و زیبایی
متخصص درمان مشکلات مفصل فکی و آپنه خواب
استاد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران
سلام و احترام
من پروتز ثابت دندان دارم. و مدتی هست که کمی لق شده. لطفا راهنمایی بفرمائید که چیکار باید بکنم؟
سلام باید عکس پری اپیکال تهیه کنید و پزشکتون چک کنن با عکس و معاینه کلینیک . ممکنه چسب شل شده باشد ولی ممکن هم هست در اثر پوسیدگی این اتفاق افتاده باشد و نیاز به تعویض روکش باشد.