بیماری پریودنتال لثه چیست؟ آیا قابل درمان است؟

بیماری پریودنتال لثه به هر نوع بیماری گفته می شود که بر روی نواحی اطراف دندان ها و خود لثه اثر می گذارد. بیماری پریودنتال که بیماری لثه هم نامیده می‌شود، عمدتا به ‌دلیل تجمع باکتری‌های ناشی از پلاک و جرم دندان در دهان ایجاد می ‌شود. به غیر از باکتری ‌ها، عوامل دیگری مانند مصرف تنباکو، دندان ‌قروچه کردن یا فشاردادن دندان‌ ها روی هم، مصرف برخی داروها و عوامل ژنتیکی نیز ممکن است سبب بیماری لثه شوند.

انواع بیماری‌های لثه عبارت‌ اند از:

جینجیویت

این بیماری خفیف‌ ترین مرحله بیماری پریودنتال لثه است که به وسیله باکتری‌ هایی که در محل دهان و دندان وجود دارد اتفاق می افتد. این باکتری‌ ها موادی را ترشح می کنند که تاثیر بسیار منفی بر لثه می گذارد. این بیماری بسیار رایج است و مخصوصا در افراد بزرگسال رده سنی بالای ۳۵ سال که اغلب مبتلا شده‌ اند. گروه‌ هایی که در معرض خطر این نوع از بیماری لثه هستند عبارتند از: بانوان باردار، نوجوانان، دیابتی‌ های کنترل نشده، مصرف کنندگان قرص ضد بارداری و داروهای استروئیدی هستند.

کلیک کنید: مزایا و معایب بروساژ دندان

از علائم ابتلا به جینجیویت خونریزی و متورم شدن لثه است که با هر بار مسواک زدن می توانید آن را مشاهده کنید. در ابتدا این نوع بیماری خطرناک نیست اما در صورتی که پیشرفت کند ممکن است خطرات جانبی بالایی داشته باشد. برای بهبودی آن بهتر است به متخصص دندانپزشک مراجعه کنید تا جرمگیری را برای دندان‌ هایتان انجام داده، پلاک‌ها را از روی دندان های شما پاک کند و عوامل رعایت بهداشت را برایتان شرح دهد.

پریودنتیت مزمن

این بیماری، نوع پیشرفته بیماری جینجیویت است. در صورتی که به پریودنتیت مزمن ابتلا شوید بافت‌ های نگهدارنده دندان (استخوان‌ها و لثه) در بر گرفته میشوند. با افزایش سن بیمار ابتلا به این بیماری افزایش میابد. پریودنتیت مزمن شکل پیشرفته بیماری پریودنتال لثه است. در هنگام ابتلا به این بیماری دندان بیمار از لثه  فاصله می گیرد و یکسری حفره به نام پاکت بین دندان و لثه قرار می گیرد که پلاک‌ ها نیز در بین آن‌ ها قرار می گیرند. که در نهایت لیگمان و استخوانی که اطراف دندان است تخریب شده و دندان لق می شود.

از علائم این بیماری پس رفت لثه و بوی بد دهان است که میتوان با تشخیص این دو مورد احتمال ابتلا به این بیماری را دریافت. اغلب بیماری پرودنتیت لثه دارای درد نیست و به مرور زمان وخامت پیدا می کند و در واقع قابل بازسازی و درمان کامل نیست زیرا برخی از بخش‌ های بافت لثه و دندان که از بین رفته اند را نمی توان به حالت اولیه بازگرداند. در صورتی که بیماری پرودنتیت مزمن را در این مرحله متوقف کنید از لق شدن و در نهایت از بین رفتن کامل دندان جلوگیری خواهید کرد.

پریودنتیت مهاجم

پریودنتیت (پیوره) مهاجم همانطور که از نام آن پیداست دارای تخریب سریع بافت‌ها و استخوان های اطراف دندان ها می باشد، معمولا این افراد از لحاظ پزشکی سالم و در گروه سنی پایین قرار دارند هر چند که در گروه های سنی بالا تر هم می تواند اتفاق بیافتد. هر چند که شیوع آن کمتر از پریودنتیت (پیوره) مزمن می باشد، اگر در زمان مناسب تشخیص داده نشود به سادگی می تواند باعث از دست دادن دندان به سرعت شود. این بیماری به طور معمول دارای تمایلات نژادی و جنسی است یعنی در نژاد و جنس خاص بیشتر اتفاق می افتد، به صورتی که احتمال وقوع آن در مردان و سیاه پوستان بیشتر از زنان و سفید پوستان است.

کلیک کنید: تیر کشیدن دندان روکش شده: علت و درمان

پریودنتیت ناشی از شرایط بدن

این بیماری ممکن است نماد و نشان بر وجود بیماری سیستما تیک در بدن فرد باشد. با توجه به شرایط پزشکی بیمار ممکن است این بیماری در شرایط متفاوتی دیده شود.

اغلب افرادی که به این بیماری دچار می شوند جوان هستند و پلاک دندانی آن چنانی هم ندارند. افرادی که دچار دیابت و ایدز هستند قطعا بیماری در دهان آنها بیشتر تشدید می شود.

حتما بخوانید: روش هاي درماني زيبايي در افراد با نمايش لثه زياد

علائم بیماری پریودنتال لثه

• خونریزی، قرمزی و/ یا تورم لثه
• بوی بد دهان
• جا به‌ جایی دندان ‌ها
• حساسیت دندانی ناشی از عقب رفتن لثه
• آبسه دندانی
• لق ‌شدن دندان‌ ها

تشخیص بیماری پریودنتال لثه

تشخیص زود هنگام برای جلوگیری از تخریب شدید استخوان بسیار حیاتی است. برای تشخیص نیاز به جمع آوری اطلاعات بیمار از جمله:

• تارخچه
• نمای کلینیکی
• نمای رادیوگرافی
• آزمایشات میکروبی مورد نیاز

تایخچه

تاریخچه فامیلی شامل شواهدی مبنی بر زود از دست دادن دندان ها در والدین می باشد. زیرا علت این بیماری وراثتی نیز می باشد.

نماهای کلینیکی

شایع ترین مشکل گزارش شده فاصله گرفتن دو دندان جلو از یکدیگر و ایجاد فضا بین آنها می باشد. بیماران ممکن است از بوی بد دهان (halitosis) و تخلیه چرک از لثه ها شکایت داشته باشند. لقی دندان های گرفتار (مبتلا) در مراحل پیشرفته عفونت دیده می شود، با این وجود بیمار از لحاظ سیستمیک (پزشکی ) سالم است. درد های شدید به ندرت گزارش شده اند مگر اینکه آبسه های لثه ای شکل بگیرند و یا ضایعاتی که از انتهای ریشه به لثه ها سرایت می کند (ضایعات اندو – پریو). بعضی بیماران ممکن است از یک نوع درد خفیف گنگ در لثه ها شکایت کنند.

تحلیل رفتن لثه ممکن است دیده شود و امکان دارد به علت از دست رفتن تمامی بین دندان‌های مجاور بیمار از گیر کردن غذا در لثه رنج ببرد (food Impaction ). بیمارانی که به پریودنتیت مهاجم  جنرالیزه مبتلا هستند و در عین حال سیگار مصرف می کنند و از بهداشت دهانی خوبی هم برخوردار نیستند. (در مقایسه با غیر سیگاری‌هایی با بهداشت عالی) تخریب بیشتری در استخوان های اطراف دندانهایشان دارند.

این بیماری دارای دوره هایی از سکون و فعالیت است یعنی در دوره هایی سیر بیماری متوقف می شود و علائم حذف می شوند و در دوره ای بالعکس شدت بیماری و تخریب آن بالا می رود. پس زمان معاینه بیمار بسیار مهم می شود چرا که امکان دارد بیمار در زمانی معاینه شود که بیماری در حال رکود و سکون باشد، چون در دوره سکون بیمار هم علائمی ندارد، لثه ها صورتی و سالم هستند.

کلیک کنید: دندانپزشکی در دوران بارداری

دوره های سکون برای هفته ها، ماه ها یا حتی سال ها باقی می مانند که می تواند در نهایت توسط دوره فعال دنبال خواهد شد. در دوره فعال بیماری تخریب استخوان ها و از بین رفتن اتصالات بافت هم بند لثه به ندرت رخ می دهد، وقتی بیمار در مرحله فعال است، لثه علائمی از التهاب ملایم یا شدید را نشان می دهد، لثه ممکن است در لمس دردناک، قرمز ‌، آتشین، دارای ورم و تورم، نرم و آبکی باشد. خونریزی در لمس یا حتی خونریزی خود به خود و ترشحات چرکی ممکن است دیده شود.

افزایش حجم لثه التهابی ممکن است وجود داشته باشد. اکثر این بیماران در این مرحله به متخصص لثه برای درمان ارجاع داده می شود. این مرحله ممکن است خود به خود (پس از زمان های متفاوت تخریب) وارد مرحله سکون شود و علائم التهابی فروکش کند، مراحل پیشرفته این بیماری وقتی درمان نشود می تواند باعث تخریب شدید استخوان و در نتیجه بیرون رانده شدن دندان (extrusion) لقی، مهاجرت پاتولوژیک دندان (انحراف)، درگیری ریشه ها، تحلیل لثه ای جنرالیزه و از دست دادن دندان های زیادی شود.

حتما بخوانید: هزینه لیفت لثه

نماهای رادیوگرافیک

در رادیو گرافی (عکس) تخریب جنرالیزه استخوان، از تحلیل ملایم لبه استخوان تا تخریب شدید استخوان و شدت بیماری مشاهده می شود. تخریب های استخوان به دو الگوی افقی و عمودی می تواند باشد.

تشخیص افتراقی

پریودنتیت مهاجم باید از پریودنتیت مزمن افتراق داده شود بوسیله سن شروع و سرعت بالای پیشرفت بیماری که در پریودونیت مهاجم موجود است. میکروفلور زیر لثه ای و تغییرات در پاسخ به میزبان و سابقه فامیلی هم به این تشخیص به نفع پریودونیت مهاجم عمل می کنند. بعضی بیماری های پزشکی متل اختلالات هماتولوژیک (خونی) درد های تظاهراتی مثل بیماری پریودونیت مهاجم دارند که باید توسط آزمایش های خون افتراق داده شوند.

بیماری‌ هایی از قبیل سارکولیدوز، ائوزینوفیلیک گرانولوما و آکتینومایکوزیس نیز می‌تواند نماهای مشابهی داشته باشند که توسط بیوپی افتراق داده می شوند. مطالعات اخیر نشان می ‌دهد بیماری پریودنتال لثه ممکن است به بیماری‌ های خطرناک منجر شود. از جمله این بیماری‌ها می ‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کلیک کنید: عوامل موثر بر کاهش و افزایش قیمت ایمپلنت

بیماری قلبی و سکته مغزی

مطالعات نشان می ‌دهند التهاب لثه به‌ دلیل مقادیر زیاد باکتری‌ ها در محیط عفونی دهان ممکن است خطر بیماری قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد. هر چه بیماری پریودنتال لثه شدید تر شود، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی بیشتر می ‌شود. التهاب مزمن لثه ممکن است سبب ایجاد التهاب در سایر قسمت‌ های بدن هم شود که این عوامل هم در افزایش خطر بیماری‌های قلبی نقش دارند.

دیابت

بر اساس گزارش مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ‌ها، افراد مبتلا به دیابت معمولا به بعضی از انواع بیماری های لثه مبتلا هستند که عمدتا ناشی از قند خون بالا در این افراد است. به دلیل اثرات دیابت بر سلامت دهان و دندان این افراد بیشتر از هر کس دیگری باید از تکنیک‌ های صحیح مسواک‌ زدن و کشیدن نخ دندان برای جلوگیری از پیشرفت بیماری لثه استفاده کنند. مراجعه منظم به متخصص دندانپزشک و رعایت بهداشت دهان و دندان برای این افراد ضروری است.

بیماری مزمن کلیوی

بر اساس مطالعه‌ ای که در دانشگاه کیس وسترن رزرو (Case Western Reserve) انجام شد، افرادی که دندان‌های طبیعی‌ شان را از دست داده ‌اند یا دندان مصنوعی دارند، بیشتر از کسانی که دندان طبیعی دارند در معرض خطر ابتلا به بیماری مزمن کلیوی هستند. این بیماری بر فشارخون تأثیر می‌گذارد که خطر ابتلا به بیماری قلبی و نارسایی کلیه را افزایش می‌ دهد و بر سلامت استخوان‌ ها اثرات منفی دارد.

زایمان زودرس

نوزادانی که زود تر از موعد (قبل از هفته ۳۷ بارداری) متولد می‌شوند، ممکن است با عوارض بهداشتی متعددی رو به ‌رو شوند. تحقیقات نشان می‌دهند زنان مبتلا به بیماری پریودنتال لثه سه تا پنج برابر بیشتر از زنانِ بدون بیماری لثه در معرض زایمان زودرس هستند. خانم ‌های باردار در دوران بارداری هم باید مسواک ‌زدن، نخ دندان کشید و بهداشت دهان و دندان را رعایت کنند و به ‌طورمنظم به متخصص دندانپزشک مراجعه کنند.

کلیک کنید: همه چیز درباره هیلینگ ایمپلنت

علل ایجاد بیماری پریودنتال لثه

استعمال دخانیات و کشیدن سیگار

اغلب افرادی که مصرف بیش از حد دخانیات دارند بیشتر از بقیه افراد مبتلا به بیماری های لثه ای می شوند. زیرا استفاده از انواع دخانیات خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش می دهد. بهتر است در صورتی که علائم این بیماری را مشاهده کردید ابتدا اقدام به ترک سیگار کنید و در غیر این صورت مصرف سیگار را کاهش دهید سپس به متخصص دندانپزشک مراجعه کنید.

عوامل ژنتیکی

در صورتی که سابقه ابتلا به بیماری پریودنتال لثه بین اعضا خانواده شما وجود داشته است شما باید بهداشت دهان و دندان خود را بیشتر رعایت کنید تا از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنید. البته با معاینه مرتب، چکاپ منظم دندان‌ها و انجام جرمیگری حداقل یک مرتبه در سال می توانید شانس ابتلا به این بیماری ژنتیکی را در خود کاهش دهید.

کلیک کنید: صفر تا صد جراحی اندودنتیک

تغییرات هورمونی

بر روی این عامل لازم است تحقیقات بیشتری انجام شود اما برخی تحقیقات نشان داده است که در سنین بلوغ، بارداری و یائسگی افراد احتمال بیشتری برای ابتلا به بیماری پریودنتال لثه دارند. البته این دوره‌ ها نمی توانند عامل بروز این بیماری باشند اما در این دوره‌ ها بهتر است بهداشت دهان و دندان را بهتر از قبل رعایت کنید زیرا مستعد ابتلا به آن هستید.

مبتلا بودن به بیماری‌های مختلف

بیماری‌های زیادی هستند که میتوانند شانس افراد را در ابتلا به برخی بیماری ‌های دیگر افزایش دهند. برای مثال ابتلا به بیماری دیابت کنترل نشده، ابتلا به پوی استخوان شدید و ابتلا به سرطان و بیماری‌ها خاص میتوانند تشدید کننده بیماری پریودنتال لثه باشند.

افزایش استرس

هر چه استرس شما بیشتر باشد امکان ابتلا به بیماری پریودنتال لثه بیشتر خواهد بود و مقابله با بیماری پریودنتال لثه را سخت ‌تر خواهد کرد.

مصرف برخی داروهای خاص

برخی داروها بزاق دهان را کاهش می دهند و باعث خشک شدن آب دهان می شوند و این باعث افزایش خطرات ابتلا به بیماری‌های لثه میشود. زیرا بزاق دهان باعث زدودن پلاک، باکتری و آلودگی از روی دندان شما می شود و می تواند مانند یک محافظ عمل کند.

افزایش سن بیمار

قطعا با افزایش سن بیمار ابتلا به برخی بیماری‌ها اجتناب نا پذیر خواهد بود و باعث ناتوانی فرد در رعایت بهداشت دهان و دندان می شود. البته ثابت شده است میزان سلامت دهان و دندان تناسب خاصی با تناسب فیزیکی بدن انسان دارد.

کلیک کنید: لمینیت یا بلیچینگ؟

درمان بیماری های پریودنتال لثه

بعضی از روش های درمان بیماری های پریودنتال لثه شامل موارد زیر هستند:

1-تغییر عادات

یکی از اولین مواردی که متخصص دندانپزشک شما به عنوان بخشی از روند درمان بیماری پریودنتال لثه توصیه خواهد کرد، تغییر عادت های شماست. از آنجا که پلاک دندان علت اصلی بروز بیماری های پریودنتال لثه است. از بین بردن روزانه آن ضروری خواهد بود. در بسیاری از بیماران، تغییر عادت شامل شیوه‌ های جدید بهداشت دهان و دندان هم زمان با نکشیدن سیگار و تغییرات دیگر در شیوه زندگی است. تغییر عادت ‌های بهداشت دهان و دندان مهم ‌ترین کار در حفظ سلامت پریودنتال لثه است، چرا که حذف روزانه پلاک دندان موجب موفقیت و پایداری درمان بیماری پریودنتال لثه می‌شود.

2-حذف جرم (کلکولس) از دندان

با حذف مکانیکی رسوبات مربوط به پلاک دندانی کلسیفیه شده که به عنوان جرم یا کلکولوس خوانده می‌ شوند و دیگر توکسین ‌های باکتریایی که در سطوح ریشه دندانی نفوذ کرده‌اند، دندان‌ ها تمیز خواهند شد. فرآیند تمیز کردن مکانیکی عمدتا به عنوان Scaling and Root Planning  یا جرم گیری عمقی دندان ‌ها مطرح است که با ابزارهای دستی یا اولتراسونیک انجام می ‌شود. این فرآیند گاهی نیازمند بی‌ حسی موضعی است. جرم گیری عمقی دندان ‌ها معمولا درد خیلی کمی دارد یا اصلا دردی ندارد، گرچه در موارد نادر ممکن است نیاز به مصرف داروهای ضد درد خفیف باشد.

3-ارزیابی لثه

متخصص دندانپزشک شما بعد از سه یا چهار هفته، پاسخ بافت لثه را به درمان اولیه ارزیابی می‌کند. در موارد خفیف بیماری، فرآیند ترمیم ممکن است به اندازه‌ای خوب باشد که فرد را به سلامت کامل پریودنتال لثه برگرداند. متخصص دندانپزشک احتمالا برای حفظ سلامت پریودنتال لثه، به شما برنامه منظمی را برای چک آپ و فرآیند های تمیز کردن دندان (جرمگیری) می‌دهد.

کلیک کنید: درمان قطعی خروپف، جدید ترین روش 2024

4-درمان جراحی

در موارد شدید تر بیماری‌های پریودنتال لثه که به درمان‌ های اولیه غیر جراحی پاسخ  نمی‌دهند ممکن است انجام جراحی لازم باشد. امروزه جراحی پریودنتال لثه، انواع مختلفی از روش‌های جراحی پیشرفته را در بر می‌ گیرد. این روش‌ها شامل تکنیک‌ هایی برای ترمیم و بازسازی بافت‌های نرم (لثه) و سخت (استخوان) و جایگزینی دندان‌ های از دست رفته با ایمپلنت‌ های دندانی هستند.

این جراحی معمولا توسط یک پریودنتیست (متخصص جراحی لثه) که دوره پیشرفته جراحی لثه را گذرانده است، انجام می‌شود. بیشتر اعمال جراحی پریودنتال لثه با بی ‌حسی موضعی (بی‌حس کردن بافت‌های پریودنتال لثه) انجام می‌شود. به طور کلی هدف از انجام جراحی، از بین بردن پاکت لثه ‌ای، بازسازی اتصالات لثه ای و برگرداندن فرم، عملکرد و زیبایی طبیعی لثه است. بدین ترتیب با انجام جراحی پریودنتال لثه، بهداشت دهان و دندان بازگردانده شده و دندان‌ها برای مدت طولانی ‌تری سالم می ‌مانند.

سوالات متداول