اصلاح طرح لبخند چیست؟
هر نوع درمان دندان که منجر به زیبایی دندان ها شود، اصطلاحا اصلاح طرح لبخند نامیده می شود. زیبایی دندان ها تاثیر به سزایی در زیبایی صورت دارد. اگر نیاز به اصلاح طرح لبخند دارید، قبل از آن حتما باید برای چکاپ دندان به مطب متخصص دندانپزشک مراجعه کرده تا دندان های شما پوسیدگی نداشته باشد. در صورتی که دچار مشکلاتی مانند عفونت لثه، پوسیدگی و… باشید، پس از درمان اصلاح طرح لبخند برای شما انجام می گیرد. باید توجه کنید که هر شخصی نیاز به اصلاح طرح لبخند ندارد و این کار با مشورت متخصص دندانپزشک با دلایل متفاوت و روش های مختلفی انجام می گیرد. رعایت بهداشت دهان و دندان از جمله مسواک زدن منظم، نخ دندان کشیدن به شیوه صحیح در کنار چکاپ متخصص دندانپزشک از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد.
طرح لبخند هالیوودی برای چه کسانی مناسب است؟
اصلاح طرح لبخند یا به صورت عامیانه تر طرح لبخند هالیوودی تاثیر زیادی در جوان تر و جذاب تر به نظر رسیدن چهره شما دارد. بسیاری از افراد به جز زیبایی از لحاظ درمانی به اصلاح طرح لبخند نیاز دارند. از نظر بسیاری از متخصصین دندانپزشک در صورتی که فرد مشکلی در فرم دهان و دندان خود نداشته باشد و فقط از بابت زیبایی دندان به دنبال اصلاح طرح لبخند باشد، دلیل کافی برای انجام این کار نمی باشد. اینکه اصلاح طرح لبخند برای فرد لازم است یا نه توسط متخصص دندانپزشک تعیین می شود. بنابراین اصلاح طرح لبخند با روشهای مختلف از جمله لمینیت، کامپوزیت ونیر و… به تشخیص متخصص دندانپزشک انجام می گیرد. لازم به ذکر است طرح لبخند هالیوودی، برای افرادی که بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت می کنند، مناسب می باشد در غیر این صورت اصلا پیشنهاد نمی شود.
روش های مختلف طراحی لبخند
انواع طرح لبخند
در لبخندی زیبا هماهنگی کاملی بین تمامی اجزاء دندانی و صورتی به هنگام لبخند دیده می شود. جهت اصلاح طرح لبخند و برقراری چنین هماهنگی، طیف وسیعی از درمان ها انجام می شود که برخی از مهم ترین آن ها عبارت اند از:
بلیچینگ دندان
بلیچینگ دندان یکی از رایج ترین روش های اصلاح طرح لبخند است و جهت سفید کردن دندان ها مورد استفاده قرار می گیرد. در این درمان تغییر رنگ دندان ها برطرف شده و انواع لکه های دندانی برطرف می شوند. بلیچینگ دندان به دو صورت در مطب و یا در خانه انجام می شود. بلیچینگ در مطب ایمن ترین و بهترین روش سفید کردن دندان ها است. این کار مخصوصاً اگر با لیزر دیود انجام شود با نتایج بهتر و محافظه کارانه تری همراه خواهد بود.
ونیرهای سرامیکی یا لمینیت دندان
یکی از رایج ترین و پرطرفدارترین انواع روش های زیبایی دندان که در چند سال اخیر در سطح دنیا به سرعت معروف شده است اصلاح خط لبخند با لمینیت های سرامیکی می باشد. در این روش با استفاده از لمینیت های دندانی که پوسته هایی از جنس سرامیک شیشه ای محکم و ظریف هستند سطح بیرونی دندان ها را پوشش می دهند. از مهم ترین ویژگی ها و مزایای لمینیت های سرامیکی این است که نه تنها سبب سفیدی دندان ها می شوند بلکه سایر ایراد های دندان اعم از بد فرمی، فاصله بین دندان ها، ترک خوردگی، زردی و… آن ها را هم رفع می کنند.
کامپوزیت ونیرها
اصلاح طرح لبخند با کامپوزیت امروزه جزو بهترین راه حل ها برای بازسازی لبخندی زیبا و با دوام مناسب در نظر گرفته می شوند. کامپوزیت ونیر ها به وسیله رزینی که خاصیت باند به بافت دندان دارد، به دندان متصل می شوند. به دلیل این خاصیت باندینگ زمانی که از کامپوزیت ها استفاده می شود، نیاز به برداشت بافت دندان به منظور ایجاد گیر نمی باشد. کامپوزیت ها به خاطر طبیعت محافظه کارانه، باند شدن به بافت دندان و همچنین تامین زیبایی، انقلابی در دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی پدید آورده اند.
روکش های دندانی (پروتز دندان ثابت)
روکش های دندان (پروتز دندان ثابت) اگر تاج دندان در اثر عواملی مانند شکستگی، پوسیدگی زیاد، ضعیف شدن ساختار دندان و ضربه آسیب دیده باشد، در این صورت درمان آن به وسیله روکش های دندانی الزامی است. در واقع هنگامی که فرد با مشکل شدید دندانی رو به رو شده باشد، این روش اصلاح طرح لبخند بهترین انتخاب است. روکش دندان از سرامیک مرغوب ساخته شده و توسط متخصص پروتز روی دندان قرار داده می شود. در روش اصلاح طرح لبخند توسط روکش های دندانی ابتدا اسکن از دندان ها گرفته می شود. سپس اسکن گرفته شده به لابراتوار فرستاده می شود تا روکش دندان ساخته شود. پس از آماده شدن روکش، متخصص پروتز آن ها را با چسب مخصوص روی دندان قرار می دهد. روکش دندان طول عمر دندان آسیب دیده را زیاد می کند، به این دلیل که روکش کاملا دندان آسیب دیده را پوشانده و احتمال پوسیدگی آن را به شدت کاهش می دهد.
ایمپلنت دندان
بازسازی لبخند با استفاده از ایمپلنت یکی دیگر از روش هایی است که برای پر کردن جای خالی دندان ها استفاده می شود. ایمپلنت های دندانی بهترین روش دندانپزشکی برای جایگزین کردن دندان های از دست رفته هستند. ایمپلنت ها یک جایگزین موفق، با دوام بالا و ظاهر کاملا طبیعی هستند که جزئی از استخوان فک می شوند و به سلامت آن کمک می کنند. دندان در اساس از دو بخش تشکیل شده است: تاج (بخش بالای بافت لثه) و ریشه (بخشی از دندان که در استخوان معلق است و توسط لیگامان های پریودنتال اطراف دندان احاطه شده است که دندان را در محل نگه می دارند.) پایه ایمپلنت دندانی یک جایگزین واقعی برای ریشه است اما برخلاف آن، در بخشی از استخوان فک که قبلا توسط دندان یا دندان هایی اشغال شده بود محکم قرار گرفته می شود. نکته جالب در مورد ایمپلنت های دندانی این است که ایمپلنت واقعا در استخوان ادغام شده و جوش می خورد، فرآیندی که یکپارچگی استخوان (osseo-integration) نامیده می شود.
لبخند لثه ای
یکی از مشکلات رایج زیبایی و به ویژه هنگام لبخند زدن، نمایان شدن بیش از حد لثه است که به آن لبخند لثه ای (Gummy smile) هم گفته می شود ولی عبارت دقیق تر برای این مشکل: نمایش بیش از حد لثه یا Excessive gingival display می باشد که به اختصار EGD بیان می شود. در ادمه به بررسی روشهای اصلاح لبخندهای لثه ای می پردازیم.
روش های درمانی لبخند لثه ای:
- جراحی فک یا جراحی اورتوگناتیک ماگزیلا
- جراحی زیبایی لثه یا Esthetic crown lengthening
- جراحی افزایش طول لب بالا یا Lip repositioning
روش جراحی فک یا جراحی اورتوگناتیک ماگزیلا:
در موارد شدید و در اتاق عمل و با بیهوشی عمومی انجام می شود و به آن جراحی Orthognatic گفته می شود. این روش بسیار کارآمد میباشد و در سال های اخیر نیز پیشرفت های زیادی در بهبود تکنیک ها و متدهای این نوع جراحی حاصل شده است و عوارض آن نیز بسیار کاهش یافته است. این نوع جراحی توسط همکاران جراح فک و صورت انجام میگیرد و اکثرا در مواردیکه نمایش لثه بیش از شش تا هشت میلیمتر است و یا ارتفاع صورت زیاد است تنها راه درمان است.
روش Esthetic crown lengthening:
در این روش مقداری از لثه اطراف دندان های جلو برداشته می شود. برداشت لثه با لیزر یا تیغ جراحی انجام می شود. لیزر مزیت چندانی در این روش ندارد. مقدار برداشت یا کوتاه کردن لثه در این روش با محدودیت های زیادی رو به روست و این مقدار باید با دقت فراوان تنظیم شود. در مواردی که کوتاه کردن لثه بیش از یک تا یک ونیم میلی متر لازم باشد جراحی وسیع شده و نیاز به برداشت استخوان اطراف دندان نیز خواهد بود که به آن Osteoctomy گفته می شود و معمولا همراه اصلاح فرم استخوان اطراف دندان یا Osteoplasty می باشد. در این جراحی باید دقت شود که ریشه دندان از لثه بیرون نزند یا به اصطلاح Exposed نشود چون باعث نا زیبا شدن دندان ها و نیز ایجاد حساسیت در دندان ها خواهد شد. در این روش نسبت طلایی دندان ها یعنی نسبت عرض به طول دندان ها که هشت به ده است باید حاصل شود.
روش جراحی لب:
به این روش Lip repositioning اطلاق میشود ولی عبارتی که اخیرا در مقالات جدید مورد استفاده قرار میگیرد و صحیح تر هم به نظر میرسد Lip stabilization technique یا به طور اختصار Lip stat میباشد که به معنی تثبیت لب است. در این روش عضلات بالا برنده لب ( که اصلی ترین آن ها چهار عضله هستند.) مهار می شوند به طوری که در هنگام لبخند وسیع دیگر نمی توانند مثل قبل انقباض داشته باشند در نتیجه لب هنگام لبخند وسیع کمتر بالا خواهد رفت. حسن این تکنیک نسبت به روش تزریق بوتاکس و یا سایر روش های مشابه این است که لب به هیچ وجه حالت غیر طبیعی نخواهد داشت چه در حالت استراحت و چه در حالت لبخند. به طوریکه لب در حالت استراحت اصلا فرقی با وضعیت خود قبل از جراحی نخواهد داشت و فقط هنگام لبخند کمتر بالا می رود.
انحنای لثه در یک لبخند زیبا به چه شکل است؟
کانتور یا انحنای لثه ای شش دندان قدامی (جلویی) فک بالا نقش مهمی در زیبایی طرح لبخند ایفاء می کند. کانتور لثه ای معمولا زنیت لثه ای (gingival zenith) نامیده می شود. برای تامین زیبایی لثه ها، مارجین ها یا لبه های لثه ای دو دندان ثنایای جلویی باید در یک سطح قرار داشته باشند. درعین حال مارجین های لثه ای این دو دندان باید کمی بالاتر از دو دندان ثنایای کناری و هم سطح با دندان های نیش باشند. مارجین های لثه ای دندان های ثنایای کناری 2 الی 5/0 میلی متر پایین تر از دندان های ثنایای میانی و نیش ها قرار دارد. در صورتی که چنین توازنی برقرار نباشد، با انجام جراحی زیبایی لثه می توان لبه های لثه ای را تصحیح و متوازن کرد. به طور کلی هر چقدر این عدم قرینگی به خط میانی دو دندان جلو نزدیک تر باشد، بیش تر قابل تشخیص خواهد بود. در نتیجه در دندان های خلفی (عقبی) لزوم این قرینه بودن کمتر خواهد بود. اما قرینه بودن کانتورهای دو دندان ثنایای میانی همیشه لازم است.
عوارض اصلاح طرح لبخند
اصلاح طرح لبخند عوارض خاصی ندارد. با این حال، حتما این درمان باید توسط متخصص دندانپزشک حاذق انجام گردد. و اطمینان حاصل گردد از مواد با کیفیت برای ماندگاری نتیجه ی درمان استفاده می شود.
هزینه اصلاح طرح لبخند
هزینه اصلاح طرح لبخند بستگی به عوامل متعددی دارد. هزینه اصلاح طرح لبخند به نوع ناهنجاری ها و روش درمانی که بیمار انتخاب می کند، بستگی دارد. برخی از روش های اصلاح طرح لبخند بسیار پرهزینه تر هستند و برخی روش ها نیز هزینه نسبتا پایین تری دارند. به علاوه ممکن است یک فرد نیاز به چندین روش درمانی در کنار هم داشته باشد و این موضوع نیز می تواند روی هزینه ی نهایی درمان اصلاح طرح لبخند او تاثیر بگذارد. به خاطر داشته باشید که طول دوره درمان و همچنین هزینه دستمزد متخصص دندانپزشک نیز می تواند روی هزینه کلی اصلاح طرح لبخند موثر باشد. نوع متریالی که برای کامپوزیت، لمینیت، روکش دندان و… استفاده می شود نیز روی هزینه کلی اصلاح طرح لبخند موثر خواهد بود. هر چقدر از مواد باکیفیت بالا تری برای این درمان ها استفاده شود، قیمت آن نیز بیشتر خواهد بود.
سوالات متداول
اصلاح طرح لبخند چقدر زمان می برد؟
مدت زمان مراحل فرآیند اصلاح طرح لبخند، به روش انجام و میزان تغییرات مورد نیاز مرتبط می باشد. بسته به تعداد مراحل مورد نیاز، تعداد جلسات بیشتری مورد نیاز است. با مشورت با متخصص دندانپزشک خود در این باره می توانید راهنمایی های لازم را به دست آورید.
آیا اصلاح طرح لبخند به ارتودنسی نیازمند است؟
درمان هایی مانند روکش، لمینیت و کامپوزیت نمی توانند ناهنجاری های دندانی مانند کجی دندان و ناهنجاری های فکی را بر طرف سازند. بنابراین قبل از اصلاح طرح لبخند افرادی که دچار این مشکلات هستند به ارتودنسی نیاز دارند.
کامپوزیت ونیر به چه افرادی پیشنهاد نمی شود؟
افراد زیر در وهله اول نمی توانند گزینه مناسبی برای ونیر کامپوزیت باشند:
- افرادی که دارای ناهنجاریهای فکی هستند.
- افرادی که دندان های به شدت نامرتب و بهم ریخته ای دارند.
- کسانی که دندان قروچه دارند.
در چه مواردی نمی توان از لمینیت دندان برای اصلاح طرح لبخند استفاده کرد؟
از آنجا که لمینیت ها بیشترین باند را با مینای دندان برقرار می کنند، زمانی که مینای کافی جهت باند یا اتصال لمینیت ها به دندان وجود ندارد بهتر است گزینه های درمانی دیگری را جایگزین نمود، مانند موارد زیر:
- زمانی که دندان ها دچار تحلیل لثه هستند.
- در مواردی که تراش دندان ها باید تا زیر لثه ادامه پیدا کند.
- در صورت وجود پوسیدگی های بین دندانی وسیع و متعدد که میزان زیادی از سطح مینای دندان که برای باند لازم است کم می شود و حتی پس از حذف پوسیدگی ها و انجام ترمیم های کامپوزیتی، باز هم باند لمینیت ها به این ترمیم ها باندی قوی نخواهد بود.
- در صورت وجود سایش های شدید بر روی دندان ها، ممکن است اجبار استفاده از انواع روکش ها جایگزین لمینیت ها شود.
مزایای لمینیت دندان چیست؟
- حفظ ساختار دندان، در لمینیت ها تنها حدود 0.3 تا 0.7 میلی متر از یک سطح دندان تراش داده می شود که در مقایسه با انواع مختلف روکش ها که تراش دور تا دور دندان ها انجام شده و بین 1 تا 2 میلی متر از بافت دندان برداشته می شود، درمانی بسیار محافظه کارانه تر محسوب می گردد.
- به دلیل این عمق تراش کم و محدود به مینا معمولاً نیازی به تزریق بی حسی نمی باشد.
- زیبایی طبیعی، در لمینیت های سرامیکی انعکاس و عبور نور شبیه به دندان های طبیعی می باشد.
- مقاوم در برابر رنگ پذیری، در مواردی مانند مصرف بالای چای و قهوه در طول روز و یا مصرف سیگار دچار تغییر رنگ نمی شوند.
- باند یا اتصال شیمیایی قوی به دندان و مقاومت دربرابر نفوذ مایعات سازگاری زیستی خیلی خوب، لثه ها با سرامیک ها سازگار بوده و آن ها را به خوبی تحمل
می کنند، در نتیجه در صورت بهداشت دهان مناسب، لثه ها پس از درمان لمینیت کاملا سالم و نرمال خواهند بود.
- مقاومت خوب در برابر سایش
چرا اکثر بیماران تمایل به استفاده از روش لیزر برای لیفت لثه دارند؟
لیفت لثه با لیزر برتری های بسیاری نسبت به روش سنتی دارد. لیزر در حین درمان با سوزاندن بافت ها، خونریزی را به میزان زیادی کاهش می دهد. نور لیزر سبب از بین رفتن میکروب ها شده و محیط دهان را استریل می کند و به همین جهت از بروز عفونت، زخم و تبخال جلوگیری می کند و… .
بعد از بلیچینگ دندان، تا چه زمانی دندان ها سفید می مانند؟
با توجه به رعایت بهداشت دهان و دندان و نوع تغذیه شما دوام و ماندگاری سفیدی دندان شما متغیر خواهد بود. اما لازم است برای تثبیت سفیدی دندان، هر چند وقت یکبار درمان بلیچینگ دندان را تکرار کنید. این موضوع هم بستگی به بهداشت دهان فرد و هم رژیم غذایی او دارد. استفاده کمتر از غذا ها و نوشیدنی های رنگدانه دار کمک می کند که دندان ها به مدت طولانی تری سفید بمانند. ضمنا بلیچینگ درمانی است که باید هر چند وقت یکبار تکرار شود تا رنگ دندان ها به صورت دائمی سفید بمانند.
دکتر مهناز ارشد
متخصص پروتزهای دندانی، ایمپلنت و زیبایی
متخصص درمان مشکلات مفصل فکی و آپنه خواب
استاد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران