چکاپ منظم دندان ها چه مزایایی دارد؟

چکاپ دندان ها می تواند بسیار برای جلوگیری از پوسیدگی دندان ها موثر باشد. عدم معاینه دندان‌ها به طور مرتب و منظم و چکاپ نکردن دوره‌ای آنها باعث بروز مشکلات عدیده‌ای می‌شود. واقعیت این است که 31 درصد از بزرگسالان دچار پوسیدگی دندان و 66 درصد از آنها دچار پلاک‌های قابل مشاهده می‌شوند، همچنین 29 درصد از افراد از درد دائمی در دهان و دندان خود رنج می‌برند. مراجعه مرتب و منظم به دندانپزشک باید بخشی از برنامه شما باشد.

چرا چکاپ دندان از اهمیت زیادی برخوردار است؟

• پیشگیری از بیماری‌های لثه:

بیش از یک‌چهارم مردان (26.8 درصد) و کمتر از یک‌پنجم زنان (19 درصد) به بیماری‌های لثه مبتلا هستند. این بیماری گروه افراد سالخورده را بسیار اذیت می‌کند. 53.4 درصد از افراد که 65 سال یا بیشتر دارند در معرض ابتلا به بیماری‌های لثه قرار دارند.

بیماری لثه باعث التهاب بافت لثه اطراف دندان‌ها می‌شود. این بیماری یکی از اصلی‌ترین علت افتادن دندان در افراد مسن است. این بیماری سلامت دهان و دندان را تهدید نمی‌کند اما بر اساس مطالعات با بیماری‌های قلبی و سکته مغزی ارتباط دارد. در صورتی که این بیماری‌ها تحت درمان قرار نگیرند، ممکن است باعث به وجود آمدن مشکلات شدید دهان و دندان شوند که نیاز به عصب‌کشی، کشیدن دندان یا انجام عمل‌های جراحی دارد. دلیل اصلی این که بسیاری از مردم دچار بیماری‌های لثه می‌شوند عدم رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان و عدم توجه کافی به بهداشت دهان و دندان است.

علاوه بر برنامه‌ بهداشتی و مراقبتی دهان و دندان، چکاپ منظم دندان توسط دندانپزشک به میزان چشمگیری احتمال ابتلا به بیماری‌های لثه را در مراحل اولیه ایجاد آنها کاهش می‌دهد. در صورتی که بیماری‌های لثه در مراحل اولیه تشخیص داده شوند می‌توان به کمک روش‌های کم تهاجمی آنها را تحت درمان قرار داد.

• درد دندان:

درد دندان یکی از اصلی‌ترین عواقب ایجاد حفره در دندان است. زمانی که حفره‌های دندانی به مرحله‌ای رسیده‌اند که باعث درد می‌شوند باید اقداماتی نظیر عصب‌کشی (یا ممکن است باعث افتادن دندان شود) یا پر کردن حجم زیادی از دندان انجام شوند. با چکاپ منظم می‌توان زمان شروع پر کردن دندان را تشخیص داده، آن را درمان نموده و به صورت مضاعف دندان‌ها را مسواک کرد.

چکاپ­های عمومی دندانی احتمال خطرناک و جدی شدن مشکلات و بیماری‌های دهان و دندان را به شدت کاهش می‌دهند. این روش در مقایسه با هزینه‌های درمانی بسیار گران دندانپزشکی مانند کاشت دندان، روکش‌های دندانی و ترمیم لثه بسیار مقرون به‌صرفه‌تر است.

• تشخیص به موقع سرطان دهان:

اهمیت چکاپ منظم دندانی زمانی مشخص می‌شود که می‌تواند در تشخیص و پیشگیری به موقع ابتلا به سرطان دهان کمک کند. علاوه بر نظارت بر سرطان، چکاپ منظم دندان، هشدارهای به موقعی در مورد احتمال ابتلا به بیماری‌های خطرناک را نشان داده که می‌توان آنها را به موقع با مداخلات پزشکی تحت درمان قرار داد. در صورتی که این بیماری‌ها در مراحل اولیه تشخیص داده شود، می‌توان در بسیار از موارد از ابتلا به سرطان دهان به طور کامل پیشگیری کرد.

چکاپ دندان ها:

دندانپزشک در جلسه چکاپ باید موارد زیر را انجام دهد:

• معاینه دندان‌ها، لثه و دهان
• سؤال در مورد سلامت عمومی و بیماری‌های مربوط به دهان، دندان یا لثه‌ها شما از زمان آخرین ویزیت تا کنون
• سؤال و راهنمایی در مورد رژیم غذایی، استعمال دخانیات و مصرف مشروبات الکلی و عادات تمیز کردن دندان‌ها
• تبادل‌نظر برای تعیین تاریخ مراجعه بعدی

آخرین کاری که انجام می‌شود عکس‌برداری از دهان به وسیله اشعه ایکس است تا دندانپزشک به کمک آن بتواند سطح زیر دهان را بررسی کند. در این فرایند یک قطعه پلاستیکی در دهان شما قرار داده می‌شود و دستگاه عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس روی گونه شما قرار داده می‌شود. عکس گرفته‌شده قسمت‌های قابل مشاهده دندان و ریشه آن در زیر خط لثه و استخوان‌های فک را نشان می‌دهد و به دندانپزشک کمک می‌کند که آنچه در دهان اتفاق افتاده است را بررسی کرده و لزوم انجام مراقبت‌های دندانی را مشخص نماید.

و همچنین میتوان برای عکس برداری دقیق تر به مراکز رادیولوژی مراجعه کرد.

در اکثر مواقع میتوان قبل از مراجعه به دندانپزشک برای چکاپ عکس OPG تهیه کرد.

عکس opg چیست؟

به وسیله عکس او پی جی می توان موقعیت کلیه دندان ها، عفونت ها، پوسیدگی دندان و کلیه موارد مهم دیگر در دندانپزشکی را مشاهده نمود. این نوع عکس در دسته عکس های رادیوگرافی و رادیولوژی قرار می گیرد.

تصویر برداری opg  از نوع اشعه ایکس می باشد. به وسیله پرتو ایکس که توسط دستگاه رادیوگرافی تولید می گردد می توان جزئیات فک بالا و پایین را به صورت واضح مشاهده نمود.

تصویر برداری از دندان با روش OPG  بسیار آسان تر، سریع تر و بی دردسر تر نسبت به سایر روش های عکس برداری همچون توموگرافی رایانه ای چند برشی (MCT) ، پاناروما و… است. علاوه بر این عکس برداری به این روش هیچ تاثیر مخربی بر روی بدن شما ندارد.

چه زمان نیاز به عکس OPG  دارید؟

• برای بررسی وضعیت شکستگی دندان ها
• فکی که در رفته است
• عفونت های دندانی یا عصب کشی دندان
• ایمپلنت دندان (البته گاهی علاوه بر OpG از عکس CBCT نیز در مواردی استفاده می شود.)
• برای بررسی وضعیت دندان ها قبل از جراحی هایی همچون جراحی دندان عقل
• چکاپ کلی دندان ها

هر چند وقت یک بار باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟

هم بزرگسالان و هم کودکان باید به طور مرتب و منظم و در مواقع توصیه شده به دندانپزشک مراجعه کنند. برای افراد مبتلا به برخی بیماری‌ها ممکن است نیاز باشد که به دفعات بیشتری به دندانپزشک مراجعه کنند. به یاد داشته باشید که برخی انواع داروها ممکن است بر سلامت دهان و دندان شما تأثیر داشته باشند. برای مثال، بیمارانی که دهان آنها به دلیل مصرف برخی از داروها خشک است بیش از سایرین دچار پوسیدگی‌های دندانی می‌شوند و به همین دلیل باید در فواصل زمانی کوتاه‌تری به دندانپزشک مراجعه کنند.

دندانپزشک پس از انجام چکاپ، زمان ویزیت بعدی را مشخص می‌کند. فواصل زمانی بین چکاپ ها ممکن است کوتاه به اندازه سه ماه باشد یا طولانی‌تر بوده و برای دو سال تنظیم شود (یا اگر شما زیر 18 سال داشته باشید حداکثر یک سال بعد باید دوباره به دندانپزشک مراجعه کنید).

معمولاً هر چه احتمال ابتلا به مشکلات دندانی کمتر باشد فواصل زمانی ویزیت برای چکاپ دندان‌ها طولانی‌تر می‌شود. افرادی که بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت می‌کنند ممکن است نیاز باشد که هر 6 تا 12ماه یک مرتبه به دندانپزشکی مراجعه کنند اما افرادی که مشکلات و بیماری‌های دندانی دارند باید در فواصل زمانی کوتاه‌تری به دندانپزشک مراجعه کنند.

اصول چکاپ دندان کودکان:

در معاینات دوره ای کودکان تمام دندان ها، لثه و نقاط مختلف دهان بررسی می شود. در چکاپ کودکان؛

• لق شدن دندان ها
• وضعیت رشد دندان های دائمی
• مشکلات فکی
• مشکلات دندانی
• وضعیت لثه

از موارد بررسی در دندانپزشکی هستند. معاینه دندان کودکان و بررسی نحوه رشد و قرارگیری فک های بالا و پایین می تواند به درمان به موقع ارتودنسی بیانجامد. طی معاینات صورت گرفته یکی از درمان هایی که ممکن است انجام شود فیشور سیلانت است. فیشور سیلانت نوعی درمان جهت جلوگیری از پوسیدگی دندان هاست. دندان های جونده به صورت طبیعی دارای شیارهایی در سطح خود هستند..

در بعضی از کودکان این شیار دندان های جونده کمی عمیق است، که باعث می شود باقی مانده های غذایی در آنجا جمع شده و پوسیدگی دندان را سبب شود. از این رو؛ از درمان فیشور سیلانت استفاده می شود، که طی آن با استفاده از یک ماده ی ترمیمی سفید رنگ این شیار ها پر می شود. برای دندان ۶ بهترین زمان برای درمان فیشور سیلانت در سنین ۶ تا ۹ سالگی و برای دندان ۷ در سنین ۱۱ تا ۱۳ سالگی است.

مزایای چکاپ دندان در دوره های یک ماهه (چکاپ ماهانه دندان):

چکاپ ماهانه برای افرادی که از بیماری های دهان و دندان رنج می برند، بسیار ضروری است. چکاپ ماهانه می تواند از بروز بیماری های خطرناک دهانی و آسیب دیدگی جدی دندان ها جلوگیری کند. البته چکاپ ماهانه می تواند برای افرادی که اصول بهداشت دهان و دندان را به صورت منظم انجام نمی دهند نیز، گزینه مناسبی باشد. به صورت کلی چکاپ ماهانه پیشنهاد خوبی است، برای افرادی که:

• از بیماری های خاص دهانی رنج می برند
• اصول بهداشت دهان و دندان را رعایت نمیکنند
• افرادی که مشکلات لثه و پوکی استخوان فک دارند
• و همچنین کودکانی که دوره ریختن دندان شیری را سپری می کنند

جلوگیری از بروز انواع بیماری های مربوط دندان ها و یا تشخیص آن ها در روز های اولیه ی بروز می تواند از بزرگترین مزایا و دلیل چکاپ دندان بر شمرده شود. شایع ترین بیماری هایی که با چکاپ ماهانه می توان از آن ها جلوگیری کرد، شامل موارد زیر می باشد:

• سرطان دهان
• خشکی دهان
• پوسیدگی دندان
• و پوکی دندان

روش های تشخیص پوسیدگی دندان در منزل:

• تیرگی قسمتی از دندان ها و در برخی موارد شکسته شدن گوشه ای از دندان
• درد دندان در هنگام جویدن و یا درد موضعی در برخی مواقع
• ایجاد سوراخ یا حفره های ریز و درشت داخل و یا بین دندان ها

و سپس میتوانید برای درمان به دندانپزشک مراجعه کنید تا از پیشروی پوسیدگی جلوگیری کنید.

پلاک و تارتار دندان چیست؟

پلاک یک لایه چسبناک غیر قابل مشاهده حاوی میلیون ها باکتری است. تنها پاکسازی های تخصصی میتوانند به زدودن پلاک های دندانی کمک کنند. این باکتری های زنده اگر داخل دهان باقی بمانند میتوانند به رشد خود ادامه دهند. این باکتری ها با هکاری ذرات غذا و بزاق دهان سمومی تولید میکنند که میتوانند موجب پوسیدگی دندان ها و التهاب لثه شوند.

علائم مشخصی از بیماری التهاب لثه عبارتند از:

• خط دندان را از بین می برد، باعث می‌شود دندان ها طویلتر بنظر برسند.
• ایجاد حفره های بین دندان ها و لثه ها.
• حساسیت ریشه های دندان.
• پلاک در داخل و زیر خط دندان.
• زخم معده (زخم آفتاب).
• تشکیل یک شکاف (شکاف باریک V شکل) بین دندان ها و لثه ها.
• از بین بردن دندان‌ها به علت آسیب به رباط پریودنتال و استخوان آلوئولار.
• تغییر در موقعیت یا تراز دندان‌ها که روی گاز گرفتن تاثیر می‌‌گذارد.

درمان التهاب لثه:

اگر عفونت لثه در ابتدا درمان شود، از پیشرفت بیماری که در نهایت منجر به بیماری التهاب لثه دندان عقل یا پرودینال می‌شود جلوگیری می‌کند. بنابراین، اگر هر یک از علائم عفونت لثه ذکر شده را تجربه کردید، در اسرع وقت به دندانپزشک خوب مراجعه کنید.

درمان عفونت لثه شامل حذف پلاک است. یعنی جرمگیری و بروساژ بر روی دندان ها انجام می شود.

همچنین ممکن است استفاده از آنتی بیوتیک برای عفونت لثه به منظور جلوگیری از رشد باکتری‌ها و حتی خمیر دندان برای التهاب لثه توصیه شود.

اگر عفونت لثه به التهاب لثه پیشرفت کند، روش هایی نظیر تمیز کردن عمیق ریشه دندان، لکه برداری (حذف تارتار) و صاف کردن ریشه دندان ممکن است انجام شود. استفاده از آنتی بیوتیک های خوراکی و کاربرد ژل‌های موضعی آنتی بیوتیک نیز تجویز می شود.

در موارد شدید، جراحی فلپ (کاهش فاصله بین دندان ها و لثه ها)، پیوند بافت نرم و یا پیوند استخوان ممکن است لازم باشد.

دلایل ابتلا به التهاب لثه:

شایعترین علت التهاب لثه، بهداشت نادرست دهان و دندان است که باعث ایجاد پلاک روی دندان می شود و بافت های اطراف لثه را ملتهب می کند. اما دلایل دیگری نیز وجود دارد که در ادامه به آنها پرداخته شده است.

• سیگار کشیدن و یا جویدن تنباکوهای خوردنی و همچنین مصرف الکل که بر روی مکانیسم دفاعی بدن تاثیرگذار هستند.
• تغذیه نامناسب از جمله استفاده از کربوهیدارتها و مواد قندی و همچنین کمبود ویتامین C
• کمبودن بزاق و خشکی دهان
• ترمیم های دندانی که به درستی انجام نشده اند و باعث تحریک و التهاب لثه می شوند.
• دندان های کج و روی هم که محل مناسبی برای جمع شدن پلاک ها هستند و تمیز کردن آنها دشوار است.
• سرطان و درمان آن و از جمله بیماری هایی مانند HIV و AIDS که باعث کاهش ایمنی در بدن می شوند.
• مصرف داروهای خاصی مانند فنی توئین (دیلانتین، فنیتک) برای تشنج، صرع و برخی قرص های مسدود کننده کانالهای کلسیم که برای آنزیم، فشار خون بالا و سایر موارد استفاده می شود.
• تغییرات هورمونی مانند دوران قاعدگی، بارداری، یائسگی و یا استفاده از قرص های جلوگیری از بارداری که باعث تغییر در هورمون ها می شود. در واقع افزایش هورمون ها باعث می شود که رگ های خونی موجود در لثه بیشتر در معرض باکتری و عفونت قرار بگیرند.
• ژنتیک (این مورد در حال بررسی و تحقیقات بیشتر است اما با بررسی هایی که تاکنون انجام گرفته است بیماری های لثه می تواند از والدین به فرزندان منتقل شود.)
• بیماری دیابت که باعث کاهش گردش خون شده و این امر باعث کاهش توانایی خود ایمنی و بهبود لثه می شود.
• استرس زیاد که باعث تضعیف سیستم دفاعی بدن در مقابل حمله ی باکتری ها می شود.

عوارض عفونت لثه:

• آبسه دندان بدون درمان کردن، به خودی خود برطرف نخواهد شد. به گفته دکتر ایرج عطاالهی اگر آبسه یا همان کیسه حاوی چرک، پاره شود ممکن است درد ناشی از آن تا حد زیادی کاهش پیدا کند، اما باز هم نیاز به درمان دارد.
• اگر آبسه دندان تخلیه نشود، ممکن است عفونت به آرواره ها و سایر نقاط سر و گردن نیز گسترش پیدا کند.
• اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف باشد و آبسه دندان را نیز درمان نکنید، خطر گسترش عفونت دندان به سایر نقاط بدن شما بسیار بیشتر از کسی است که سیستم ایمنی سالم و قوی دارد.
• همچنین عفونت لثه باعث تحلیل رفتن و پسروی لثه می شود که در این صورت نیاز به جراحی و پیوند لثه پیدا می کند.

راه های پیشگیری از التهاب لثه:

برای اینکه به این مشکل دچار نشوید بهترین راه پیشگیری است. باید بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت کنید یعنی دو بار در روز مسواک بزنید، نخ دندان بکشید و هر چند وقت یکبار برای چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنید. همچنین دلایلی که باعث التهاب می شود را کنترل کنید. یعنی :

• استراحت کافی داشته باشید و از استرس پرهیز کنید، زیرا استرس سیستم ایمنی را در مقابل بیماری کاهش می دهد.
• سیگار نکشید و الکل مصرف نکنید.
• خوردن قندها و کربوهیدرات ها را محدود کنید.
• در زمان ارتودنسی و درمان های این چنینی بیشتر از قبل به بهداشت دهان و دندان خود بپردازید زیرا تجمع پلاک در این زمان بیشتر است.

بهترین دهانشویه برای التهاب لثه:

بهتر است برای جلوگیری بیماری عفونت لثه ای و بیماری های دهان و دندان و انواع ورم لثه از دهان شویه استفاده کرد. چای یکی از گیاهان دارویی و پرخاصیت است و بهترین دهانشویه برای التهاب لثه که برای استفاده هر چه بهتر می توان از آن به عنوان یک دهانشویه گیاهی بهره برد.

پزشکان، چای ملایم کم رنگ و نیز آب نمک را از جمله دهانشویه های طبیعی و غیر مخرب برای حفظ سلامت دهان و دندان معرفی کرده اند که علاوه بر سازگاری با محیط دهان و دندان باعث نابودی باکتری های مفید نیز نمی شود..

در مهمانی ها و اماکنی که امکان مسواک زدن وجود ندارد، شست و شو و غرغره دهان با چای، به ویژه پس از مصرف شیرینی، شکلات، آبنبات و سایر شیرینی های سنتی که به ویژه حالت چسبندگی دارند، به عنوان یک راه حل پیشگیرانه از آسیب دیدگی دندان ها و التهاب لثه توصیه اکید می شود.

برای جلوگیری از التهاب لثه در کودکان، غرغره کردن چای یا آب نمک و دهان شویه مخصوص کودکان را نیز به آنها باید آموزش داد.

 چرا از دندانپزشکی می‌ ترسیم؟

ترس از دندان‌ پزشکی جنبه‌های مختلفی دارد. بیماران مختلف گاهی از کلیت درمان‌ های دندان‌ پزشکی وحشت دارند و در برخی موارد صرفا از یک چیز خاص می‌ترسند مثل تزریق بی‌حسی، صدای فرز و تراشیده شدن دندان، ابزار آلات جراحی و درد در حین کار و موارد مشابه.

تجربه ناخوشایند دندان‌پزشکی در دوران کودکی به دلیل در دسترس نبودن دندانپزشکی اطفال یا یک درمان دردناک در بزرگسالی مانند جراحی دندان عقل جزو اصلی ترین علل ترس از دندان‌ پزشکی هستند.

برخی از افراد هم هستند که گرچه خودشان تجربه دندان‌پزشکی دردناکی نداشته‌اند اما آنقدر مطالب ترسناک درباره دندان‌ پزشکی شنیده‌اند که از انجام این درمان‌ها وحشت دارند.

ترس از تزریق بی‌حسی یکی از شایع‌ترین ترس‌های بیماران است. در این مورد باید گفت تزریق دندانپزشکی برخلاف ظاهر ترسناک سرنگ‌های فلزی آن اصلا به اندازه تزریق‌های سایر نقاط بدن دردناک نیست. سوزن‌های دندان‌پزشکی بسیار ظریف‌تر ونازک‌تر از سوزن‌های تزریقات عادی هستند.

همین مقایسه ساده می‌تواند ترس شما را به شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد. در ضمن یادتان باشد حاصل همین تحمل چند ثانیه‌ای تزریق می‌تواند درمانی بدون درد و استرس باشد.

پس بهتره بی هیچ ترسی از دندانپزشکی برای چکاپ های دوره ای به دندانپزشک مراجعه کنیم.

سوالات متداول