آپنه خواب یک اختلال خواب بالقوه جدی است که در آن تنفس مکرر قطع می شود. اگر با صدای بلند خروپف کنید و حتی پس از یک خواب کامل شبانه احساس خستگی کنید. شایع ترین نوع آپنه خواب انسدادی (OSA) است. آپنه خواب باید درمان شود زیرا می تواند به مشکلات جدی تری منجر شود.
انواع اصلی آپنه خواب
- آپنه خواب انسدادی (OSA)، که شایع ترین شکل آن است که زمانی رخ می دهد که عضلات گلو شل می شوند و جریان هوا به ریه ها را مسدود می کنند.
- آپنه خواب مرکزی (CSA) که زمانی رخ می دهد که مغز سیگنال های مناسبی را به ماهیچه هایی که تنفس را کنترل می کنند، ارسال نمی کند.
- آپنه خواب پیچیده: به عنوان آپنه خواب مرکزی نیازمند درمان فوری نیز شناخته می شود، زمانی رخ می دهد که فردی دچار آپنه انسدادی خواب و آپنه خواب مرکزی همزمان شود.
علائم آپنه خواب
علائم آپنه انسدادی و مرکزی خواب با هم همپوشانی دارند و گاهی تعیین نوع آن را دشوار می کنند. شایع ترین علائم آپنه انسدادی و مرکزی خواب عبارتند از:
- خروپف بلند
- دندان قروچه
- خشکی دهان
- سردرد صبحگاهی
- خوب سبک
- خواب آلودگی در طی روز
- عدم تمرکز
- تحریک پذیری
- افسردگی
- کاهش میل جنسی
- اضافه وزن
- دیابت نوع 2
- مشکلات حافظه
- اضطراب
- بی خوابی
علل آپنه و خروپف
آپنه خواب انسدادی (OSA)
این نوع آپنه خواب زمانی اتفاق می افتد که ماهیچه های پشت گلو شل می شوند. این ماهیچه ها کام نرم، قطعه مثلثی بافت آویزان از کام نرم به نام لوزه ها، دیواره های کناری گلو و زبان را حمایت می کنند. هنگامی که ماهیچه ها شل می شوند، راه هوایی شما تنگ یا بسته می شود.
شما نمی توانید به اندازه کافی اکسیژن دریافت کنید، که می تواند سطح اکسیژن خون شما را کاهش دهد. مغز شما حس می کند که نمی توانید اکسیژن کافی دریافت کند و به طور مداوم شما را بیدار می کند تا بتوانید راه هوایی خود را باز کنید. این بیداری معمولا آنقدر کوتاه است که آن را به یاد نمی آورید. ممکن است خرناس بکشید، خفه شوید یا نفس بکشید. این الگو می تواند هر ساعت ۵ تا ۳۰ بار یا بیشتر تکرار شود. این کار رسیدن به مراحل عمیق و آرام خواب را دشوار می کند.
آپنه خواب مرکزی (CSA)
این شکل کم تر رایج آپنه خواب زمانی رخ می دهد که مغز شما نتواند سیگنال هایی را به ماهیچه های تنفسی شما ارسال کند. این بدان معنی است که شما برای مدت کوتاهی هیچ تلاشی برای تنفس نمی کنید. ممکن است با تنگی نفس بیدار شوید.
عوامل خطر در آپنه خواب
آپنه خواب می تواند هر کسی، حتی کودکان را تحت تاثیر قرار دهد اما عوامل خاصی خطر آپنه خواب را افزایش می دهند.
عواملی که خطر آپنه خواب را افزایش می دهند عبارتند از:
- اضافه وزن: چاقی خطر رسوب چربی در اطراف راه هوایی فوقانی را به شدت افزایش می دهد و می تواند مانع تنفس شما شود.
- محیط گردن: افراد با گردن های ضخیم تر ممکن است راه های هوایی باریک تری داشته باشند.
- راه هوایی باریک: ممکن است گلوی باریکی را به ارث برده باشید. لوزه ها یا آدنوئید ها نیز می توانند راه هوایی را به ویژه در کودکان بزرگسالان و مسدود کنند.
- جنسیت:مردان 2 تا 3 برابر بیشتر از زنان دچار آپنه خواب می شوند. با این حال، زنان در صورتی که اضافه وزن داشته باشند یا دوران یائسگی را پشت سر گذاشته باشند، خطر آن ها را افزایش می دهند.
- افزایش سن: آپنه خواب بیشتر در سالمندان رخ می دهد.
- سابقه خانوادگی: داشتن اعضای خانواده مبتلا به آپنه خواب ممکن است خطر شما را افزایش دهد.
- مصرف دارو: داروهای مسکن یا آرام بخش، این مواد عضلات گلوی شما را شل می کنند که می تواند آپنه خواب را بد تر کند.
- سیگار کشیدن: سیگاری ها سه برابر بیشتر از افرادی که هرگز سیگار نکشیده اند، دچار آپنه خواب می شوند. سیگار کشیدن می تواند میزان التهاب و احتباس مایعات در راه هوایی فوقانی را افزایش دهد.
- گرفتگی بینی: اگر در تنفس از طریق بینی مشکل دارید، چه به دلیل مشکل آناتومیک و چه به دلیل آلرژی، احتمال بیشتری وجود دارد که دچار آپنه خواب شوید.
- شرایط پزشکی: نارسایی قلبی، فشار خون بالا و دیابت نوع 2 برخی از شرایطی هستند که ممکن است خطر آپنه خواب را افزایش دهند. سندرم تخمدان پلی کیستیک، اختلالات هورمونی، سکته مغزی قبلی و بیماری های مزمن ریوی مانند آسم نیز می توانند خطر را افزایش دهند.
- سکته مغزی: داشتن سکته مغزی خطر آپنه خواب را افزایش می دهد.
- سندرم متابولیک: این اختلال که شامل فشار خون بالا، سطح غیرطبیعی کلسترول، قند خون بالا و افزایش دور کمر است، با خطر بالا تر بیماری قلبی مرتبط است.
تشخیص آپنه خواب
تست پلی سومنوگرافی
متخصص خواب ممکن است بر اساس علائم، نشانه ها و سابقه خواب یک ارزیابی داشته باشد، که در صورت امکان می توانید با کمک اطرافیان یا خانواده، این اطلاعات را ارائه دهید.
به احتمال زیاد به مرکز اختلال خواب ارجاع داده می شوید. در آنجا، یک متخصص خواب می تواند به شما در تعیین نیاز شما برای ارزیابی بیشتر کمک کند. ارزیابی اغلب شامل نظارت شبانه در مرکز خواب از تنفس و سایر عملکرد های بدن شما در طول خواب است. آزمایش خواب در خانه نیز ممکن است یک گزینه باشد. آزمایشات تشخیص آپنه خواب شامل موارد زیر است:
تست پلی سومنوگرافی شبانه: که به آن آزمایش چندگانه خواب نیز گفته می شود. در طول این آزمایش از وسایلی استفاده می شود که فعالیت قلب، ریه و مغز، الگوهای تنفس، حرکات بازو و پا و سطح اکسیژن خون را هنگام خواب کنترل می کند.
تست های خواب خانگی: ممکن است متخصص خواب دستگاه های ساده ای را در اختیارتان قرار دهد تا در خانه برای تشخیص آپنه خواب از آن ها استفاده کنید. این دستگاه ها معمولاً ضربان قلب، میزان اکسیژن خون، جریان هوا و الگوهای تنفس شما را اندازه گیری می کنند.
درمان خروپف و آپنه خواب
درمان خروپف با لیزر
لیزر، برای درمان خروپف و مبتلایان به آپنه خواب بهترین راه حل نیست ولی به عنوان یک راه حل کمکی کاربرد دارد. با وجود اینکه ممکن است این روش موجب تسکین و درمان کوتاه مدت شود، ولی اغلب بیماران مجددا دچار خروپف می شوند و همچنین ممکن است صدای خروپف برای مدتی رفع گردد ولی مشکل اصلی یعنی آپنه خواب درمان نشود.
بنا به گفته یاهودا فینکلشتاین، دکتر محقق بیمارستان مایر، در مرکز این درمان از سال 1990 مورد استفاده قرار می گیرد. او میگوید: این روش در گذشته درمانی محبوب برای کنترل خروپف بوده است اما مطالعات اخیر نشان می دهد که بسیاری از بیماران مشکلات خواب در آن ها پیشرفت داشته و تنها عده معدودی از بیماران از بهبود مشکلات خود احساس رضایت دارند. در حقیقت، در سال 2000، دکتر فینکلشتاین در آکادمی پزشکی خواب آمریکا اعلام کرد که استفاده از روش LAUP ، برای درمان آپنه خواب توصیه نمی شود.
دکتر فینکلشتاین در مطالعات خود، پروسه ی درمان و نقاهت 26 مریضی را که برای درمان آپنه خواب از روش (LAUP) یا همان درمان خروپف با لیزر استفاده کرده بودند را مورد بررسی قرارداد. نتایج اولیه دلگرم کننده بود، چرا که قریب به 88% بهبودی چشمگیری در خروپف افراد مشاهده شد. با این حال، بعد از گذشت یک یا چند سال، نتایج مطلوب بدست آمده بدتر شده و وخامت های شدیدی در خروپف افراد به وجود آمد.
اما نکته مهم: بنابر گزارش دکتر فینکلشتاین، با وجود اینکه که خروپف بدتر شده بود، اما به نظر می رسید کیفیت سر و صدا بهبود یافته است. او پس از صحبت با شریک و خانواده ی بیماران، دریافت که فرکانس صدای خروپف تغییر کرده است. از میزان آزار دهندگی صدای خروپف کاسته شده است.
دکتر فینکلشتاین افزود: ما تنها در یک سوم از بیماران خود به موفقیت در درمان خروپف با لیزر رسیدیم و در تعداد قابل توجهی خروپف و آپنه بدتر شدند. درکل لیزر یک روش دائمی برای رفع خروپف نیست ممکن هست در مراحل اول درمان در اثر سفت کردن و بالا کشیده شدن کام نرم به صورت موقت درمان حاصل شود ولی هر شش ماه یکبار باید دوره لیزر تجدید گردد.
درمان آپنه توسط CPAP
یکی از اصلی ترین روش های درمان آپنه در هنگام خواب استفاده از فشار جریان هوای همواره مثبت (CPAP) است. در این روش به کمک جریان هوای خفیف و دائمی از طریق ماسکی که هنگام خواب استفاده می شود، مجاری هوایی در طول شب باز نگه داشته می شوند. به کمک این روش درمانی وقفه های تنفسی ناشی از آپنه در هنگام خواب از بین می روند و در نتیجه خروپف یا صدای ناشی از خفگی دیگر ایجاد نخواهند شد. همچنین بدن فرد بدون اینکه به دلیل کمبود اکسیژن بیدار شود، خوابی راحت خواهد داشت.
درمان آپنه خواب توسط اپلاینس های دهانی
اورال اپلاینس وسیله ای کاربردی برای از بین بردن وقفه تنفسی در هنگام خواب می باشد. این دستگاه یک روش درمانی برای خروپف و آپنه خواب است که مورد تایید انجمن اختلالات خواب در دنیا قرار دارد. با توجه به مشکلاتی که سایر روش های درمانی نظیر جراحی یا دستگاه فشار هوا برای بیماران مبتلا به آپنه خواب و خروپف ایجاد کرده اند، این روش بسیار ایمن و بی خطر است. بسیاری از کسانی که به واسطه اورال اپلاینس ها مورد معالجه قرار گرفته اند، اعتبار این روش را تایید کرده اند.
فرد مبتلا به آپنه خواب و خروپف با قرار دادن دیوایس در دهان، از انسداد مجاری تنفسی خود به هنگام خواب جلوگیری می کند. این وسیله با جای گیری در دهان، به عضلات کام و گلو اجازه نمی دهد تا مسیر اکسیژن را مسدود کنند. با اورال اپلاینس فرد در خواب به راحتی نفس می کشد و دیگر خروپف نمی کند. در کلینیک تخصصی دکتر مهناز ارشد استاد دانشگاه تهران دستگاه های داخل دهانی خروپف برای اولین بار در ایران به صورت کاملا آکادمیک، علمی و تخصصی در داخل و خارج از کشور برای شما عزیز ساخته می شود.
هزینه درمان خروپف با لیزر
قیمت درمان خروپف و آپنه در هنگام خواب تحت تأثیر موارد مختلفی قرار می گیرد. از جمله این موارد می توان به نوع درمان، متخصص این حوزه و … اشاره کرد. لازم به ذکر است که انجام خدمات درمانی در کلینیک دندانپزشکی دکتر مهناز ارشد با بهترین کیفیت به شما عزیزان ارائه می شوند. برای دریافت اطلاعات بیشتر از درمان های خروپف و آپنه در هنگام خواب، می توانید ما با در ارتباط باشید از طریق راه های ارتباطی زیر:
تلفن : ٠٢١٢٢٢٧٣٤٧١ و ٠٢١٢٦٤٠٥٢٦٥
واتس اپ: ٠٩٣٦٥١٦٤٣٢٣
سوالات متداول
آیا استفاده از اپلاینس های دهانی عوارض دارد؟
اپلاینس های دهانی به هیچ عنوان عوارضی که سایر روش های درمانی برای خروپف و آپنه خواب دارند را ندارد. این دستگاه به سادگی در دهان فرد موقع خواب قرار می گیرد و به فرد کمک می کند تا بتواند به راحتی نفس بکشد. در هنگام صبح نیز از دهان خارج می شود. شاید در روزهای اول به خاطر وجود دستگاه در دهان احساس ناراحتی کنید اما به آن عادت خواهید کرد.
خروپف و آپنه خواب چطور باعث سکته مغزی می شوند؟
مغز انسان به اکسیژن نیاز دارد. این اکسیژن توسط سیستم تنفسی انسان برای کل بدن تامین می شود و اگر در میزان اکسیژن دریافتی بدن اشکالی به وجود بیاید به سلول ها آسیب وارد می شود. خون در انسان وظیفه رساندن اکسیژن به سلول ها را دارد و حال آن که با کاهش اکسیژن میزان حرکت خون در رگ ها کاهش می یابد و با کاهش اکسیژن روند کار سلول ها دچار ایراد می شود. مغز انسان مهمترین بخش بدن انسان است که اگر آسیبی به آن وارد شود کم کم عصب ها از کار افتاده و مغز از بین می رود. با این رویداد سکته مغزی روی می دهد.
نشانه های خواب بی کیفیت چیست؟
خواب بی کیفیت نشانه های بسیاری دارد. اینکه بعد از بیدار شدن احساس خواب آلودگی کنید یا در طول روز دچار خستگی های مستمر بشوید از نشانه های خواب بی کیفیت است. سردرد های صبحگاهی، ناتوانی در کاهش وزن، کاهش میل جنسی و … از جمله دیگر نشانه های خواب بی کیفیت است.
چه زمانی باید به متخصص خواب مراجعه کنید برای درمان خروپف؟
- خروپف با صدای بلند به حدی که خواب دیگران یا خودتان را بهم بزند.
- وقفه های متناوب در تنفس، در طول خواب
- تنگی نفس، احساس خفگی یا نفس نفس زدنی که شما را از خواب بیدار کند.
- خواب آلودگی شدید در طول روز که ممکن است باعث به خواب رفتن شما در حین کار، تماشای تلویزیون و یا حتی رانندگی شود.
درمورد هرگونه مشکل خواب که می تواند باعث خستگی مزمن، خواب آلودگی شدید و تحریک پذیری شما شود، از متخصص خوابتان سوال کنید. خواب آلودگی شدید در طول روز (خوابزدگی)، می تواند بر اثر آپنه خواب یا اختلالات دیگری نظیر نارکولپسی باشد.
هدف از خواب چیست و چرا به خواب نیاز داریم؟
خواب برای سلامتی ضروری است. در واقع، ما برای زنده ماندن درست مانند آب و غذا به خواب نیز نیاز داریم. بنابراین، جای تعجب نیست که حدود یک سوم از زندگی خود را در خواب می گذرانیم. بسیاری از فرآیند های بیولوژیکی بدن در هنگام خواب رخ می دهند. مغز اطلاعات جدید را ذخیره کرده و از شر اطلاعات اضافی خلاص می شود. سلول های عصبی با هم ارتباط برقرار کرده و مجدد سازماندهی می شوند که برای عملکرد سالم مغز ضروری است. بدن سلول ها را ترمیم می کند، انرژی خود را بازیابی می کند و مولکول هایی مانند هورمون ها و پروتئین ها را آزاد می سازد. این فرآیند ها برای سلامت کلی بدن حیاتی هستند. بدون آن ها، بدن ما نمی تواند به درستی کار کند.
خواب برای سلامتی ضروری است. در واقع، ما برای زنده ماندن درست مانند آب و غذا به خواب نیز نیاز داریم. بنابراین، جای تعجب نیست که حدود یک سوم از زندگی خود را در خواب می گذرانیم. بسیاری از فرآیند های بیولوژیکی بدن در هنگام خواب رخ می دهند. مغز اطلاعات جدید را ذخیره کرده و از شر اطلاعات اضافی خلاص می شود. سلول های عصبی با هم ارتباط برقرار کرده و مجدد سازماندهی می شوند که برای عملکرد سالم مغز ضروری است. بدن سلول ها را ترمیم می کند، انرژی خود را بازیابی می کند و مولکول هایی مانند هورمون ها و پروتئین ها را آزاد می سازد. این فرآیند ها برای سلامت کلی بدن حیاتی هستند. بدون آن ها، بدن ما نمی تواند به درستی کار کند.
خوانده شود
آیا خروپف و آپنه خواب باعث مشکلات گوارشی می شوند؟
خروپف و آپنه خواب می توانند باعث ابتلا به 5 بیماری مرتبط با دستگاه گوارشی بدن شوند:
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
- بیماری التهابی روده (Chron’s, Ulcerative colitis)
- بیماری سلیاک
- سرطان روده بزرگ
- ریفلاکس اسید معده
معمولاً هنگام بحث از آپنه خواب توجهی به مشکلات دستگاه گوارش و هضم نمی شود. دیدگاه دکتر استیون پارک نیز همین طور بود تا اینکه با یکی از مراجعه کنندگان بنام خانم لورن، زنی 30 ساله که به ظاهر لاغر و سالم به نظر می رسید، ملاقات کرد. با این حال، این خانم از بیدار شدن در صبح به دلیل وجود سردرد های شدید شاکی بود و احساس می کرد که با وجود 8 ساعت خواب، انگار بیشتر از 2 ساعت نخوابیده است. او همچنین سال ها اسهال مزمن، نفخ و گرفتگی معده داشت که دقیقا بعد از خوردن غذا به وجود می آمد. تا اینکه مشخص شد او مبتلا به آپنه خواب خفیف است.
آیا خروپف در بارداری روی جنین تاثیر دارد؟
تازه ترین مطالعات نشان می دهد که احتمال وقوع سزارین و تولد نوزادانی کم وزن در آن دسته از مادران بارداری که خروپف می کنند بیشتر است . خروپف کردن مادر برای سلامت نوزاد خوب نیست. در مطالعات نشان داده ارتباط مستقیمی میان خروپف های مادر و سلامت جنین وجود دارد. در واقع محققان دریافتند که 2تا 3 شب خروپف در هفته با افزایش خطر سزارین و تولد نوزادانی کم وزن تر همراه است. محققان در رابطه با تأثیر این پدیده بر کاهش وزن نوزاد معتقدند که خروپف های دوران بارداری به دلیل ایجاد التهاب در جفت و به دنبال آن اختلال در فرایند غذا رسانی به جنین سبب کم وزن تر و کوچک تر شدن نوزاد در هنگام تولد خواهند شد.
دکتر مهناز ارشد
متخصص پروتزهای دندانی، ایمپلنت و زیبایی
متخصص درمان مشکلات مفصل فکی و آپنه خواب
استاد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران