بسیاری از شرایط بالینی از قبیل تغییر رنگ دندان ها، شکستگی های گسترده، دندان های نا مرتب یا پوسیدگی دندان ها ممکن است باعث ایجاد اختلال در زیبایی طرح لبخند شوند. این امر معمولاً سبب ایجاد تصویری ناخوشایند از خود شده و تاثیری منفی بر کیفیت زندگی دارد. در دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی این شرایط بالینی را می توان ترمیم یا درمان کرد و زیبایی را مجددا به لبخند بازگرداند.
روش های مختلفی برای این منظور وجود دارد که یکی از آن ها ونیر کامپوزیت دندان است. ونیر کامپوزیت دندان درمانی محافظه کارانه و رایج می باشد که به شکلی اصولی و بدون آسیب به دندان ها، طرح لبخند را اصلاح می کند.
ونیر کامپوزیت چیست؟
قبل از پرداختن به درمان ونیر کامپوزیت، بهتر است ابتدا با مفهوم ونیر آشنا شویم. ونیر (Dental Veneer) را می توان به عنوان یک لایه از مواد همرنگ دندان توصیف کرد. این لایه به منظور زیبایی و اصلاح طرح لبخند بر روی سطح دندان ها اعمال می شود. ونیر کامپوزیت دندان در واقع طیف وسیعی از بد شکلی های دندانی را برطرف می کند و یا آسیب های وارده به سطح خارجی دندان ها را به خوبی اصلاح می کند.
کلیک کنید: معرفی درمانهای زیبایی دندان ها
متوسط طول عمر لمینیت دندان چقدر است؟
کاربرد ونیر کامپوزیت
ونیر کامپوزیت برای موارد مختلف زیبایی شامل موارد زیر، مورد استفاده قرار می گیرد:
- اصلاح بی نظمی های کم تا متوسط
- روشن تر کردن دندان هایی که تغییر رنگ داده اند.
- تغییر فرم دندان ها
- بستن فاصله های بین دندانی
- نصب کامپوزیت روی دندان ها نه تنها موجب تغییر شکل اندازه و رنگ دندان ها می شود بلکه تمام ترک خوردگی ها، پریدگی ها و نواقص دندان را نیز برطرف می کند.
مزایای کامپوزیت ونیر
- استفاده از این روش برخلاف روش های مشابه نیازمند هزینه کمتری است.
- در کمترین زمان ممکن و تنها در یک الی دو جلسه می توان روند کامپوزیت دندان را به پایان رساند.
- برای نصب کامپوزیت ونیر دندان نیازی به تراشیدن مینای دندان نیست. همین باعث شده است این روش کم تهاجمی و قابل بازگشت تلقی شود. بدین معنی که اگر دیگر نیاز و علاقه ای به داشتن کامپوزیت ونیر نداشته باشید می توانید آن را برداشته و از دندان طبیعی و سالم خود بهره ببرید.
- در صورتی که از فرم اولیه کامپوزیت ناراضی باشید دیگر نیازی به فرستادن آن به لابراتوار و تغییر شکل نیست و متخصص دندانپزشک می تواند در همان جلسه در مطب این فرم و شکل را برای شما تغییر دهد.
- چون در این روش نیازی به برداشتن مینای دندان نیست حساسیت دندان بعد از کامپوزیت دندان ایجاد نمی شود.
اگر شما کاندید مناسبی برای کامپوزیت باشید و دندان هایتان مشکلی نداشته باشد، تنها در دو جلسه می توانید دندان هایتان را کامپوزیت کنید. مرحله اول شامل معاینه اولیه است. به این صورت که بیمار با مراجعه به مطب دندانپزشکی توسط متخصص مورد بررسی قرار می گیرد. متخصص دندانپزشک وضعیت دندان ها، رابطه فک بالا و پایین نسبت بهم و وضعیت قرارگیری دندان نسبت به لب را بررسی می کند. اگر تناسب لازم برای کامپوزیت دندان برقرار باشد، وارد مرحله دوم می شوید.
جهت انجام کامپوزیت ونیر نیازی به قالبگیری و یا اسکن دیجیتال و ارسال به لابراتوار دندانپزشکی نیست و تماما در مطب دندانپزشکی توسط متخصص دندانپزشکی زیبایی انجام می گیرد. این روش وابستگی زیادی به هنر و تجربه متخصص دندانپزشک دارد. در حقیقت نحوه انجام این درمان زیبایی به این صورت است که متخصص دندانپزشک یک لایه نازک از مواد کامپوزیتی را بر روی سطح بیرونی دندان قرار می دهد سپس با نور مخصوص ( دستگاه لایت کیور ) باعث سخت و سفت شدن مواد کامپوزیتی می شود، سپس به آن شکل و فرم می دهد.
از آنجا که این لایه کامپوزیتی قرار داده شده بسیار نازک است، نیازی به تراش دندان نیست و روش محافظه کارانه ای به حساب می آید. به این معنا که جهت انجام این درمان نیازی به تراش دندان ها نیست، در واقع در شرایطی خاص آن هم به دلیل عقب و جلو بودن سطح دندان ها و به منظور مرتب کردن نامرتبی خفیف دندان ها شاید نیاز به تراش مقدار کمی از سطح بیرون زده باشد.
کیفیت کامپوزیت دندان به چه مواردی بستگی دارد؟
از موارد موثر در کیفیت کامپوزیت ونیرعبارت‌اند از:
- جنس
- رنگ
- استحکام
متخصص ترمیمی و زیبایی که قصد دارد تا این روش را برای بیمار خود انجام دهد، همواره بهترین تکنیک ها و مرغوب ترین مواد کامپوزیتی را انتخاب می کند. لازم به ذکر است که داشتن تجربه و مهارت کافی در این زمینه در به دست آمدن یک نتیجه مطلوب نقش مهمی دارد. در نظر داشته باشید که مواد کامپوزیت، همانند لمینت دندان در لابراتوار ساخته نشده و توسط خود متخصص دندانپزشک در مطب ساخته می شوند.
انتخاب بهترین رنگ کامپوزیت دندان
خیلی از افراد به واسطه گسترده بودن رنگ کامپوزیت تمایل دارند جهت سفید کردن دندان هایشان، این درمان را انتخاب کنند. اما با توجه به اینکه اصلاح طرح لبخند با تکیه بر معیارهایى مانند جنسیت، سن، رنگ پوست و… بیمار انجام می شود، بهتر است با توجه به معیار های فوق و سلیقه بیمار بهترین رنگ کامپوزیت دندان انتخاب شود.
در برخی از بیماران انتخاب سفیدی زیاد رنگ کامپوزیت دندان نیز به درخواست بیمار امکان پذیر می باشد. بهتر است هنگام انتخاب رنگ به تجربه و پیشنهادات متخصص دندانپزشک توجه کرده و نظر افراد دیگر مانند دوستان و نزدیکان خود را جویا شوید تا بهترین رنگ کامپوزیت دندان را انتخاب کنید.
کاتالوگ رنگ کامپوزیت
همانطور که بیان شد کامپوزیت دندان رنگ های بسیار متنوعی دارد. در واقع یک کاتالوگ رنگ کامپوزیت دندان به بیمار ارائه می شود که رنگ کامپوزیت دندان را در چهار دسته بندی A, B, C, D تقسیم می کند. این دسته بندی با توجه به ترتیب خاص خود، رنگ های کامپوزیت دندان را به قهوه ای متمایل به قرمز، قهوه ای متمایل به زرد، خاکستری و خاکستری متمایل به قرمز تقسیم می کند و طیف وسیعی از رنگ ها را درون خود جای می دهد.
باید در نظر داشت که این چهار دسته، رنگ های استاندارد در کامپوزیت که درجه روشنایی آن ها از یک الی چهار قابل دسترسی است و در این میان شماره 1 روشن ترین رنگ کامپوزیت دندان به حساب می آید.
از جمله متداول ترین رنگ های کامپوزیت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- A1
- A2
- A3
- A5
- A4
- B1
- B2
- B3
- C3
البته هر فردی باید با توجه به بعضی از نکات، برای انتخاب بهترین رنگ کامپوزیت دندان اقدام کند. در غیر این صورت ممکن است تناسبی میان رنگ دندان و سایر اجزای صورت وجود نداشته باشد و ظاهر فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.
برند کامپوزیت ونیر چه تاثیری در ماندگاری رنگ آن دارد؟
ارتباط برند و مارک کامپوزیت دندان با میزان ماندگاری درخشندگی و سفیدی آن را نمی توان نادیده گرفت. نکات مراقبتی که انجام آن ها بر عهده بیمار هستند، در ماندگاری سفیدی و زیبایی کامپوزیت ونیرهای دندان نقش بسیار مهمی دارند. اما در مقابل استفاده از برند مرغوب و با کیفیت نیز تأثیر بسیار مهمی در این امر دارد. کامپوزیت ونیرهایی که توسط شرکت های معتبری تولید می شوند، مقاومت عالی در برابر رنگ پذیری و تغییر رنگ دارند. بنابراین متخصص دندانپزشکی را انتخاب کنید که از برند های مرغوب برای کامپوزیت دندان هایتان استفاده کند.
مدت زمان ریکاوری پس از نصب ونیر کامپوزیت
خوشبختانه پس از نصب کامپوزیت ونیر نیازی به زمان خاصی برای ریکاوری نیست چون در اکثر مواقع بی حسی مورد استفاده قرار نمی گیرد، بنابراین بیمار نیازی به ریکاوری ندارد و بلافاصله پس از نصب کامپوزیت دندان می تواند از داشتن لبخندی زیبا لذت ببرد.
دوام و طول عمر ونیر کامپوزیت
ونیرهای کامپوزیتی رنگ پذیری بیشتری دارند و طول عمر آن ها نیز نسبت به لمینیت سرامیکی کمتر هست و طول عمر آن ها حدود 5 تا 7 سال است.
مراقبت های لازم پس از انجام کامپوزیت ونیر
در صورتی که از دندان های کامپوزیت شده خود مراقبت و نگهداری لازم را داشته باشید قطعا طول عمر بیشتری از آن را تجربه خواهید کرد. در این بخش قصد داریم روش های مراقبت از کامپوزیت ونیر را برایتان شرح دهیم:
بهداشت دهان و دندان های خود را به خوبی حفظ کنید.
بهتر است از کامپوزیت نیز مانند دندان طبیعی خود نگهداری کرده و بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید. به همین علت بهتر است از خمیر دندان هایی که دارای فلوراید کافی هستند استفاده نمائید و به صورت مرتب روزانه دو الی سه مرتبه دندان های خود را مسواک کنید، و روزانه دو مرتبه برای جلوگیری از پوسیدگی بین دندانی از نخ دندان استفاده نمائید. هر چه به سلامت لثه و دندان های خود بپردازید قطعا می توانید مدت زمان بیشتری از کامپوزیت ونیر های خود استفاده نمائید.
رژیم غذایی مناسب را برای حفظ سلامت و زیبایی کامپوزیت خود رعایت کنید.
بهتر است استفاده از نوشیدنی و مواد غذایی که دارای رنگ دانه های بسیار زیاد هستند را کم کنید. موادی مانند چای، شراب، قهوه، توت فرنگی، هویج، نوشیدنی های رنگی و شکلات ها می توانند دندان های شما را زود تر لکه دار کنند. استفاده از دخانیات نیز باید کم شود، دخانیات عمر مفید کامپوزیت دندان را کاهش می دهد.
از دندان کامپوزیت شده خود به عنوان ابزار استفاده نکنید.
برخی افراد عادت به استفاده از دندان های خود به عنوان ابزار دارند. برای مثال از دندان خود برای باز کردن گره های سخت استفاده می کنند و یا عادت به شکستن خشکبار در دهان با استفاده از دندان خود دارند. این افراد متاسفانه آسیب جدی به دندان های خود وارد می کنند و ممکن است در کمترین زمان ممکن دندان های خود را از دست بدهند. زیرا کامپوزیت ونیر ها ترک برداشته یا دچار شکستگی می شوند و نیاز به ترمیم و یا تعویض پیدا میکنند.
درمان دندان قروچه
برخی از افراد در شرایطی که دچار استرس می شوند، عادت به دندان قروچه دارند که ممکن است این کار را حتی به هنگام خواب و ناخواسته انجام دهند. باید از فشردن دندان ها روی هم خودداری کنید و در هنگام خواب از نایت گارد جهت مراقبت از دندان ها استفاده نمایید. در این صورت احتمال شکستگی و لب پر شدن کامپوزیت ها را کاهش داده اید.
دوری از غذا های سفت
غذا های سفت و سخت مانند هویج خام، یخ، آجیل و .. می تواند باعث ایجاد شکاف و یا شکستن ونیر کامپوزیت گردند. بنابراین از گاز زدن غذا های سفت به طور مستقیم پرهیز نمایید و سعی کنید آن ها را به شکل قطعات کوچک مصرف کنید. برخی از عادت های خود از جمله جویدن مداد و یا باز کردن در بطری با دندان را ترک کنید، زیرا سبب آسیب به کامپوزیت دندان می گردد.
تفاوت لمینیت سرامیکی و کامپوزیت ونیر
لمینیت سرامیکی نیز عملکردی مشابه کامپوزیت ونیر دارد. تفاوت در نوع ماده و نحوه ساخت آنهاست. درحالیکه کامپوزیت دندان هر فک در یک جلسه در مطب انجام می شود، لمینیت سرامیکی همراه با تراش کم و اسکن دیجیتال و ارسال آن به لابراتوار انجام می شود در دو جلسه و فاصله جلسات حدود سه هفته به طول می انجامد. کامپوزیت ونیر معمولا نیاز به تراش ندارد مگر آنکه دندان بیرون زده باشد.
کلیک کنید: بلیچینگ یا جرمگیری؟
اما در لمینیت سرامیکی دندان ها نیاز به تراش دارند که این تراش در حدود نیم میلی متر است و البته به موقعیت از لحاظ جلو و عقب بودن نیز بستگی دارد. در حالیکه ماندگاری کامپوزیت ونیر حدود پنج تا هفت سال است، این مشخصه برای لمینیت سرامیکی حدود پانزده الی بیست سال است. کامپوزیت ونیر همانند دندان رنگ می گیرد و البته قابل پالیش است. لمینیت سرامیکی رنگ نمی گیرد و دچار شکستگی نیز نمی شود. لمینیت سرامیکی محکم تر و ماندگارتر از کامپوزیت ونیر است. این استحکام شامل رنگ و استحکام مواد می شود. یکی از معایب لمینیت سرامیکی نسبت به کامپوزیت ونیر تراشیده شدن دندان است.
چه نوع مسواکی مناسب کامپوزیت دندان است؟
توصیه می شود که از مسواک نرم استفاده کنید تا به کامپوزیت دندان های خود آسیب نرسانید. استفاده از مسواک زبر به مرور زمان به سطح ونیر کامپوزیت آسیب می رساند و باعث خراشیدگی آن ها می شود. و نتیجه ی آن تغییر رنگ، زرد و لکه دار شدن کامپوزیت به دلیل جذب رنگ دانه های مواد غذایی و نوشیدنی ها و همچنین تجمع ذرات مواد غذایی، باکتری ها و تشکیل جرم درون آن ها است.
مسواک های مناسب کامپوزیت دندان در مارک های مختلفی تولید شده و به بازار عرضه می شوند. برای تهیه مناسب ترین نوع و بهترین برند مسواک کامپوزیت ونیر، بهتر است با متخصص دندانپزشک خود در این باره مشورت کنید.
نخ دندان مناسب برای کامپوزیت ونیر
چه نخ دندانی برای کامپوزیت دندان مناسب است؟
کامپوزیت های دندانی نیاز به مراقبت های متفاوت یا خاصی در منزل ندارند و مراقبت هایی که بیمار باید انجام دهد، کاملاً مشابه با مراقبت از دندان های طبیعی است. بیمارانی که دندان های خود را کامپوزیت می کنند، باید همانند قبل به طور روزانه نخ دندان بکشند تا از باقی نماندن ذرات مواد غذایی بین دندان های خود اطمینان حاصل کنند.
نخ دندان در انواع مختلف و توسط برند های مختلف تولید می شود. اگر می خواهید مناسب ترین و بهترین نخ دندان برای کامپوزیت ونیر دندان های خود را تهیه کنید بهتر است که با متخصص دندانپزشک خود مشورت کنید. ایشان بهترین نخ دندان، دندان های کامپوزیت شده را به شما معرفی می کند و با استفاده از آن می توانید فضای بین ونیر کامپوزیت های خود را تمیز کنید.
هزینه ونیر کامپوزیت
موارد بسیاری می تواند بر قیمت کامپوزیت دندان تاثیر گذارد باشد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برند و کشور سازنده مواد کامپوزیت دندان
- تعداد واحد های کامپوزیت دندان، قیمت ونیر کامپوزیت به واحد های کامپوزیت هر دندان بستگی دارد.
- دستمزد متخصص دندانپزشک، بنا به مهارت و دانش متخصص دندانپزشک انتخابی شما
سوالات متداول
لمینت بیشتر طول می کشد یا درمان کامپوزیت ونیر؟
قطعا لمینیت دندان درمانی طولانی تر است که نیازمند تعداد جلسات بیشتر بوده و بین آماده سازی دندان ها تا رسیدن لمینیت ها از لابراتوار فاصله خواهد افتاد.
آیا بلافاصله بعد از کامپوزیت دندان می توانم غذا بخورم؟
با توجه به اینکه بعد از کامپوزیت دندان دوره نقاهتی وجود ندارد می توانید بلافاصله بعد از جلسه درمانی غذاها و نوشیدنی های مناسب را مصرف کنید. خوردن و گاز زدن غذا ها بلافاصله بعد از کامپوزیت دندان مانعی ندارد اما وارد آوردن فشار زیاد مستقیماً روی ونیر های کامپوزیت یا مصرف مواد غذایی بسیار سفت می تواند به آن ها آسیب وارد کند. در صورتی که متخصص دندانپزشک از داروی بی حسی برای شما استفاده کرده، بهتر است تا ۲۴ ساعت از جویدن شدید با کامپوزیت ونیر خود پرهیز کنید. چون طی این مدت میزان فشاری که به کامپوزیت ها وارد می شود را احساس نخواهید کرد. البته می توانید از دندان های آسیا برای خوردن غذا ها کمک بگیرید و بعد از رفع بی حسی می توانید خوردن غذاهای جامد را آغاز کنید. کشیدن سیگار، مصرف بیش از حد چای، قهوه و شراب قرمز و نوشیدنی ها و غذاهای رنگی دیگر می تواند ونیرهای کامپوزیت شما را زرد کند. بنابراین بهتر است به مدت ۴۸ ساعت بعد از جلسه درمانی از خوردن و نوشیدن این مواد غذایی خودداری کنید.
آیا تعویض ونیر کامپوزیت قدیمی دندان خطرناک است؟
خیر، مادامی که برای برداشتن و تعویض ونیر کامپوزیت دندان از ابزارها و تکنیک صحیح استفاده شود، هیچ خطری متوجه بیمار نخواهد بود. متخصص دندانپزشک پیش از برداشتن کامپوزیت ونیر به کلیه نکات محافظتی توجه می کند و مانع از بروز آسیب به دندان می شود.
آیا امکان کامپوزیت کردن دندان های روکش شده وجود دارد؟
خیر، در صورتی که دندان های شما قبلا روکش شده باشند، ابتدا متخصص دندانپزشک دندان ها را معاینه نموده و وضعیت آن ها را بررسی می کند. در صورتی که امکان پذیر باشد، روکش های قبلی را با روکش های جدید تعویض می نماید.
دکتر مهناز ارشد
متخصص پروتزهای دندانی، ایمپلنت و زیبایی
متخصص درمان مشکلات مفصل فکی و آپنه خواب
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران
