جایگاه کامپوزیت دندان در ترمیمات جزئی و کامل

کامپوزیت یا باندینگ دندان یکی از رایج ‌ترین مواد ترمیمی دندان بوده که در حال حاضر پیشرفت ‌های زیادی در زمینه زیبایی و استحکام به دست آورده است. کامپوزیت از مواد ماتریس رزین، مواد پر کننده و مواد اتصال دهنده تشکیل شده که مواد ماتریس به طور معمول مقاومت و استحکام کامپوزیت را بالا برده و بر پایه متاکریلات می‌ باشند. مواد پر کننده مورد استفاده در آن ها از جنس کوارتز، سیلیس و یا سرامیک بوده که البته تاثیر بسزایی در مقاومت کامپوزیت دارند. مواد اتصال دهنده‌ ای نیز در کامپوزیت موجود هستند که سبب متصل کردن مواد ماتریس رزین به مواد پر کننده می‌ شوند.

جایگاه کامپوزیت دندان در ترمیمات جزئی و کامل

کامپوزیت دندان را می ‌توان در بسیاری از پروسه ‌های دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی مانند:

کلیک کنید: مهمترین عوامل موثر بر هزینه کامپوزیت دندان

• ترمیم دندان شکسته جلو
• ترمیم دندان شکسته عقب
• ترمیم دندان لب پر شده
• ترمیم پوسیدگی ها
• کامپوزیت ونیرها
• بستن فاصله بین دندان‌ ها
• بدرنگی ‌های دندانی
• ترک خوردگی‌ های جزئی و…

مورد استفاده قرار داد.

مراحل ترمیم با کامپوزیت به چه صورت است؟

• قبل از هر چیزی ابتدا دهان و اطراف دندانی که قصد پر کردن آن را دارید بی‌ حس می ‌شود تا بیمار هیچگونه درد و ناراحتی تجربه نکند.
• اولین قدم برای پر کردن دندان با کامپوزیت ، برداشتن بخشی از دندان است که دچار پوسیدگی شده است.
• بعد از برداشتن کامل پوسیدگی دندان، نوبت به تمیز کردن حفره دندان می ‌رسد. حفره باید کاملا از وجود باکتری‌ ها و بقایای پوسیدگی پاک شود.
• پس از آماده سازی حفره، متخصص دندانپزشک لایه‌ های کامپوزیتی را درون حفره قرار می ‌دهد. پس از قرارگیری هر لایه، با کمک دستگاه مخصوص کامپوزیت را تحت تابش طیف خاصی از نور قرار می ‌دهد تا کاملا سخت شود.
• هنگامی که تمام لایه ‌ها روی هم قرار گرفتند و سخت شدند، می ‌توان مواد پر کننده را صیقل داده و پولیش کرد تا شکل طبیعی پیدا کرده و ظاهر دندان را همانگونه که بوده نشان دهند.

کلیک کنید: مهمترین عوامل موثر بر هزینه کامپوزیت دندان

آنچه بعد از ترمیم با کامپوزیت در انتظار شما خواهد بود؟

• بعد از اینکه پروسه پر کردن دندان شما با کمک کامپوزیت به اتمام رسید می‌ توانید فعالیت ‌های عادی و روزمره خود را از سر بگیرید.
• از آنجا که در طی پروسه پر کردن دندان، مواد کامپوزیتی سخت و سفت می ‌شوند بنابراین هیچ نگرانی از بابت افتادن آن ‌ها یا انتظاری برای سخت شدن آن ‌ها نخواهید کشید و لازم نیست دستورالعمل‌ های خاصی را دنبال کنید.
• گاهی در صورت عمیق بودن حفره ممکن است تا چند روز بعد از ترمیم دندان با کامپوزیت متوجه شوید که دندان‌ هایتان نسبت به سرما و گرما حساسیت دارند. تجربه حساسیت دندان‌ ها چند روز پس از پر کردن آن‌ ها طبیعی است، اما اگر این حساسیت بیش از یک هفته ادامه داشته باشد، برای دریافت اطلاعات بیشتر با متخصص دندانپزشک خود تماس بگیرید.

مزایای ترمیم با کامپوزیت چیست؟

ترمیم با کامپوزیت مزایای زیادی دارد اما مهم‌ ترین مزایای آن عبارت اند از:

کلیک کنید: 7 مورد موثر بر طول عمر کامپوزیت دندان

• مواد کامپوزیتی همرنگ دندان هستند و کسی متوجه آن‌ ها نمی ‌شود. چون همرنگ دندان ‌ها هستند با رنگ طبیعی آن‌ ها آمیخته می ‌شوند و به سختی قابل تشخیص هستند.
• به خوبی به سطح دندان متصل می ‌شوند و بافت باقیمانده دندان را تقویت می‌ کنند.
• حداکثر نسج سالم دندان را حفظ می کنند. برخلاف مواد ترمیمی آمالگام، در کامپوزیت‌ ها به علت باند شدن آن‌ ها به دندان، نیاز به برداشت از بافت سالم دندان جهت ایجاد گیر مکانیکی وجود ندارد، در نتیجه نیاز کمی به تراش و دریل دندان می‌ باشد.

معایب پر کردن دندان با کامپوزیت چیست؟

برخی از معایب پر کردن دندن با کامپوزیت عبارت اند از:

• در بازسازی‌ های وسیع به علت ماهیت پلیمری این مواد ممکن است chipping یا پریدگی‌ های کوچک پیش آید.
• مدت زمان پر کردن دندان با این ماده طولانی است.

ترمیم دندان با کامپوزیت یا آمالگام؟

کامپوزیت ها از مواد اولیه ‌ای ساخته شده ‌اند که به راحتی با ساختار دندان هماهنگ می ‌شوند و همرنگ دندان هستند. کامپوزیت‌ ها قوامی خمیری دارند و فرصت مناسبی برای متخصص دندانپزشک فراهم می ‌کنند که شکل و آناتومی طبیعی دندان را به کمک این مواد بازسازی نماید. آن‌ ها می ‌توانند با باند شدن و اتصال به دندان، ساختار طبیعی آن را حفظ کنند. همچنین در بیمارانی که به سایر مواد پر کننده حساسیت دارند، گزینه ‌ی مناسبی محسوب می‌ شوند.

کلیک کنید: اصلی ترین عوارض کامپوزیت دندان

با این حال، مواد کامپوزیتی زمان بیشتری برای قرارگیری روی دندان و ترمیم نیاز دارند و از همه مهم تر نسبت به آمالگام گران قیمت ‌تر هستند. یعنی هزینه پرکردن دندان با کامپوزیت بیشتر از هزینه پر کردن دندان با آمالگام است. از طرف دیگر آمالگام از فلزات مختلفی تشکیل شده است و از استحکام مناسبی در برابر نیروها برخوردار است و مقرون به صرفه ‌تر از کامپوزیت دندان می باشد. با این حال، آن ها ظاهر فلزی دارند و بیمارانی که به فلزات حساسیت دارند ممکن است نتوانند از آن‌ ها استفاده کنند.

مدت زمان ماندگاری کامپوزیت دندان

دندان پر شده با مواد کامپوزیتی می تواند کاملا بادوام باشد. به طور متوسط، مدت زمان ماندگاری کامپوزیت دندان می تواند بین 5 تا 10 سال یا بیشتر باشد. هنگامی که کامپوزیت به درستی در موقعیت خود قرار داده شود و از آن مراقبت شود، کامپوزیت می تواند نیروهای طبیعی ناشی از گاز گرفتن و جویدن را تحمل کند. با این حال، توجه به این نکته مهم است که ترمیم های کامپوزیتی مانند دیگر مواد ترمیمی دندان نیاز به نظارت و نگهداری دوره ای دارند، زیرا ممکن است به مرور زمان فرسوده شده، تغییر رنگ یا مشکلاتی برایشان پیش بیاید.

عوامل موثر بر مدت زمان ماندگاری کامپوزیت دندان

به طور کلی مدت زمان ماندگاری کامپوزیت دندان به عوامل مختلفی مانند موارد زیر بستگی دارد:

کلیک کنید: ونیر کامپوزیت دندان چیست؟

اندازه و محل پر کردگی

پرکردگی های بزرگ تر معمولا استرس بیشتری را تجربه می کنند و ممکن است در مقایسه با پرکردگی های کوچک تر مستعد سایش یا شکستگی باشند. علاوه بر این، پرکردگی های واقع در سطوح جونده دندان ممکن است در حین جویدن تحت فشار بیشتری قرار گیرند.

تکنیک و مهارت متخصص دندانپزشک

کیفیت درمان ترمیم با کامپوزیت یا باندینگ دندان می تواند تحت تاثیر مهارت متخصص دندانپزشک در قرار دادن و شکل دادن به ترمیم باشد. تکنیک های مناسب، مانند تمیز و اچ کردن دقیق سطح دندان و لایه بندی دقیق مواد کامپوزیتی، می تواند دوام ترمیم دندان را به شدت افزایش دهد.

بهداشت دهان و دندان و عادات مضر

حفظ بهداشت دهان و دندان مانند مسواک زدن منظم، نخ دندان کشیدن و معاینات دندانپزشکی برای ماندگاری هر ترمیمی مهم است. عادات خاصی مانند دندان قروچه یا گاز گرفتن اجسام سخت می تواند خطر آسیب به ترمیم کامپوزیت را افزایش دهد.

عوامل فردی

سلامت دهان و دندان و عادات هر فرد منحصر به فرد است، بنابراین طول عمر ترمیم دندان با کامپوزیت می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.

ترمیم دندان شکسته با کامپوزیت

ترمیم دندان شکسته با کامپوزیت می تواند یکی موثرترین گزینه های بازیابی دندان آسیب دیده باشد. به طور معمول، دندان های جلو در معرض حوادث مختلفی همچون تصادف، مصرف زیاد تخمه و تنقلات، جویدن یخ، شکستن آجیل با دندان، یا حوادث زمان کودکی هستند. کامپوزیت دندان شکسته جلو را می توان با دو روش اصلی، ترمیم با کامپوزیت یا استفاده از ونیرهای دندانی انجام داد. لازم به ذکر است که امروزه زیبایی برای ترمیم دندان به اندازه ماندگاری درمان اهمیت دارد.

کلیک کنید: تعداد دندان‌ ها برای کامپوزیت و لمینت در طرح لبخند

ترمیم دندان شکسته با کامپوزیت ایمن ترین، زیست سازگارترین و محافظه کارانه ترین راه برای ترمیم دندان های پوسیده، شکسته و یا فرسوده به شمار می روند. به عبارتی این روش درمانی می تواند سلامت، عملکرد و همچنین ظاهر زیبا را به دندان آسیب دیده بازگرداند. جالب است بدانید این ترمیم‌ ها می ‌توانند به‌ عنوان جایگزین‌ های کم تهاجمی نسبت به برخی گزینه های درمانی که نیاز به آماده ‌سازی گسترده‌ تر دندان‌ ها دارند، استفاده شوند.

آیا امکان شکستن و یا افتادن ترمیم کامپوزیتی دندان وجود دارد؟

اگر دندان شما توسط متخصص دندانپزشک و با رعایت کلیه اصول ترمیم دندان پر شده باشد، هیچ احتمال و امکانی برای شکستن کامپوزیت دندان وجود ندارد. اما در برخی شرایط امکان پریدگی و یا شکستگی قسمتی از مواد کامپوزیتی وجود دارد.

برای مثال گاز گرفتن مواد غذایی سفت و سخت و یا دندان قروچه عواملی هستند که می ‌توانند باعث وارد آوردن نیرو بیش از توان مواد کامپوزیتی شده و موجب شکسته شدن قسمتی از این مواد شوند. البته یکی از مزیت های بزرگ مواد کامپوزیتی خاصیت repairable بودن و یا قابلیت تعمیر آن‌ ها است. این شکستگی‌ ها و پریدگی‌ ها را در زمان کوتاهی می‌ توان با همان مواد کامپوزیتی ترمیم کرد.

عوارض عدم ترمیم دندان

اگر در صورت داشتن پوسیدگی، به موقع به سراغ ترمیم دندان خود نروید، مینای دندان (قسمت خارجی) به آرامی شروع به گسترش پوسیدگی می ‌کند و عاج (قسمت سخت زیر مینا) را آشکار می ‌کند.

کلیک کنید: کامپوزیت دندان در افراد مسن

باکتری‌ های موجود در دهان با عاج تماس پیدا کرده و باعث پوسیدگی بیشتر می‌ شوند. اگر توجهی به انجام درمان نداشته باشید، عفونت به عصب می ‌رسد. در نهایت همین اتفاق به دندان آسیب جدی می ‌رساند و پس از آن بیمار باید تحت درمان ریشه یا عصب کشی قرار گیرد.

علت احساس درد در اطراف ترمیم دندان چیست؟

دلایل مختلفی برای درد و حساسیت دندان بعد از ترمیم وجود دارند که عبارت‌ اند از:

عدم قرار گیری ماده ترمیمی در جای صحیح خود

اگر درد هنگام گاز گرفتن و یا جویدن غذا احساس شود، در این شرایط ممکن است ماده ترمیمی به خوبی روی دندان قرار نگرفته باشد و مشکلاتی را ایجاد کند. پس برای اصلاح آن باید مجددا به مطب متخصص دندانپزشک مراجعه نمایید.

درد طبیعی

گاهی ممکن است هنگام لمس دندان ‌ها دردی را احساس کنید. این نوع درد کاملا طبیعی است و باید در مدت زمان کوتاهی خود به خود از بین برود.

پیشرفت عمیق پوسیدگی

اگر پوسیدگی تا پالپ دندان بسیار عمیق باشد، ممکن است درد تیز و ضربان‌ دار رخ دهد. این پاسخ احتمال دارد به این معنی باشد که این بافت دیگر سالم نیست و نیاز به عصب کشی دندان است.

کلیک کنید: جرمگیری دندان کامپوزیت شده

درد ارجاعی

درد ارجاعی به درد یا حساسیت در دندان‌ های دیگر غیر از دندان ترمیم شده گفته می‌ شود. احتمالا هیچ مشکلی برای دندان‌ های شما وجود ندارد. دندان پر شده به سادگی از طریق سیگنال‌ های درد که از دندان‌ های دیگر دریافت می ‌کند، منتقل می‌ شود. این درد باید طی یک تا دو هفته خود به خود کاهش یابد.

مراقبت های بعد از پرکردن دندان با کامپوزیت

• بعد از انجام کامپوزیت ونیر به مدت 24 ساعت از خوردن نوشیدنی‌ های رنگی مانند چای یا قهوه اجتناب کنید.
• حتما بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید. برای افزایش طول عمر ترمیم با کامپوزیت، با رعایت بهداشت دهان و دندان از باقی ماندن جرم و پلاک در بین دندان‌ ها جلوگیری کنید.

چه زمانی ترمیم دندان با کامپوزیت توصیه نمی شود؟

در ترمیم کامپوزیت باید بتوان حفره را طی انجام ترمیم، خشک و تمیز نگهداشت. زمانی که نمی‌ توان حفره را ایزوله کرد مثل زمانی که دندان خیلی عقب باشد یا ترشح بزاق بسیار زیاد باشد، بهتر است کامپوزیت مورد استفاده قرار نگیرد زیرا وجود آلودگی و رطوبت، باند کامپوزیت به دندان را مختل کرده و در مدت زمان کوتاهی در زیر ترمیم پوسیدگی ایجاد خواهد شد. در کسانی که به دلیل مشکلات مفصل فک قادر به باز نگه داشتن دهان به مدت طولانی نیستند بهتر است از آمالگام استفاده شود.

لزوم مشاوره با متخصص دندانپزشک در خصوص انتخاب نوع مواد ترمیم دندان

در بحث انتخاب بین ترمیم های کامپوزیت و آمالگام، هیچ پاسخ قطعی در مورد اینکه کدام بهتر است وجود ندارد. هر دو ماده مزایا و معایب خود را دارند و انتخاب به عوامل مختلفی از جمله ترجیحات زیبایی شناختی، اندازه ترمیم، نیاز به دوام و بودجه کلی، بستگی دارد. برای بیماران ضروری است که با متخصص دندانپزشک خود (ترجیحا یک متخصص ترمیمی و زیبایی دندان) مشورت کنند تا تصمیمی آگاهانه بگیرند که با اهداف و انتظارات بهداشت دهان و دندان آن ها همسو باشد.

کلیک کنید: مهمترین علت لق شدن کامپوزیت دندان

چه زمانی باید مواد ترمیمی کامپوزیتی دندان را جایگزین کرد؟

• زمانی که به علت عدم رعایت بهداشت دهان، بین مواد ترمیمی و دندان پوسیدگی ایجاد شده باشد، باید مواد کامپوزیتی به طور کامل برداشته شده، پوسیدگی به طور کامل حذف گردد و دندان مجددا ترمیم شود.
• چنانچه متخصص دندانپزشک با بررسی رادیوگرافی تشخیص دهد که تغییر رنگ ‌های ایجاد شده در لبه و یا توده‌ ی مواد کامپوزیتی به علت پوسیدگی است، ترمیم باید با مواد جدید جایگزین شود.
• به هنگام شکستگی ترمیم کامپوزیت دندان ترجیح این است که در صورت امکان، ترمیم شود و جایگزین نگردد، زیرا در هر بار تعویض پرکردگی به طور ناخواسته %30 از بافت سالم دندان دست می‌ خورد. اما در صورتی که میزان این شکستگی زیاد باشد گاه نیاز به جایگزین کردن آن است.

هزینه پرکردن دندان با کامپوزیت

هزینه پرکردن دندان با کامپوزیت یا هزینه ترمیم کامپوزیت شکسته به مواردی از جمله تعداد ترمیم ها، نوع آسیب دیدگی و نوع روش ترمیم آن، دستمزد متخصص دندانپزشک و سایر موارد بستگی دارد. برای اطلاع از قیمت دقیق هزینه ی ترمیم کامپوزیت دندان توصیه می ‌شود که با کلینیک تخصصی دکتر مهناز ارشد تماس بگیرید.

تلفن : ٠٩٣٦٥١٦٤٣٢٣

سوالات متداول

چه نخ دندانی برای کامپوزیت دندان مناسب است؟

کامپوزیت‌ های دندانی نیاز به مراقبت ‌های متفاوت یا خاصی در منزل ندارند و مراقبت‌ هایی که فرد باید انجام دهد، کاملاً مشابه با مراقبت از دندان‌ های طبیعی است. افرادی که دندان‌ های خود را کامپوزیت می ‌کنند، باید همانند قبل به طور روزانه نخ دندان بکشند تا از باقی نماندن ذرات مواد غذایی بین دندان‌ های خود اطمینان حاصل کنند. نخ دندان در انواع مختلف و توسط برند های مختلف تولید می‌ شود. اگر می‌ خواهید مناسب ‌ترین نخ دندان برای دندان‌ های کامپوزیت شده خود را تهیه کنید بهتر است که با متخصص دندانپزشک خود مشورت کنید. ایشان بهترین نخ دندان را به شما معرفی می‌ کنند و با استفاده از آن فضای بین ونیرهای خود را تمیز کنید.

فرایند ترمیم دندان چقدر زمان می‌ برد؟

مدت زمان ترمیم و پر کردن دندان به طور کلی به شرایط دندان بیمار، مهارت متخصص دندانپزشک و نوع ماده ترمیمی بستگی دارد. این پروسه درمانی اغلب ساده و راحت است و مدت زمان انجام آن معمولا بین ۲۰ دقیقه تا ۱ ساعت به طول می ‌انجامد.

آیا لثه ‌ها بعد از ترمیم پوسیدگی دندان دچار درد و حساسیت می‌ شوند؟

لثه ‌های اطراف دندان ترمیم شده ممکن است برای چند روز دردناک و حساس باشند. همچنین ممکن است کبودی اضافی در اطراف ناحیه ‌ای که داروی بی حسی تزریق شده وجود داشته باشد که بعد از چند روز از بین میروند.

تفاوت کامپوزیت درمانی با کامپوزیت زیبایی،ترمیمی چیست؟

زمانی که از کامپوزیت برای پر کردن حفره پوسیدگی استفاده می‌ شود، به آن کامپوزیت درمانی می ‌گویند. اما زمانی که از این ماده برای زیبایی دندان استفاده می ‌شود، کامپوزیت زیبایی، ترمیمی نامیده می ‌شود.

آیا پر کردن دندان با کامپوزیت سبب حساسیت می‌ شود؟

در مقایسه با مواد ترمیمی آمالگام، رزین‌ های کامپوزیتی موارد کمتری از حساسیت دندانی را به همراه دارند. با این حال، مهم است توجه داشته باشید که ممکن است کمی حساسیت دندانی مدتی بعد از از بین رفتن اثر بی‌ حسی وجود داشته باشد. این موضوع جای نگرانی ندارد و بعد از چند روز از بین می ‌رود.

دکتر مهناز ارشد

متخصص پروتزهای دندانی، ایمپلنت و زیبایی

متخصص درمان مشکلات مفصل فکی و آپنه خواب

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران