طی چند سال اخیر افراد زیادی به درمان های دندانپزشکی روی آورده اند. و شاید در حوزه دندانپزشکیِ تخصصیِ، دو مورد از رایج ترین پروسه ها، نصب روکش دندان و همچنین انجام انواع ونیر دندان باشد. چیزی که در این مقاله می خوانید خلاصه ای درباره تفاوت ها و فرق روکش دندان با ونیر دندان با هم است.
روکش دندان چیست؟
روکش دندان یک روش ترمیمی، بازسازی و استحکام بخشی به دندان است. با توجه به اینکه روکش های دندانی تمامی تاج دندان را می پوشانند، به آن ها روکش دندان می گویند. برای نصب روکش دندان لازم است تا بخش های آسیب دیده از دندان (در تمام سطوح دندانی) تراشیده شوند.
روکش ها از مواد مختلفی ساخته می شوند مانند فلز سرامیک و مواد تمام سرامیک که ساختار انواع روکش های دندانی را تشکیل می دهند. متخصص پروتز دندان با کمک این روکش های دندانی، انواع پوسیدگی دندان، شکستگی ها و مشکلات مشابه دیگر را ترمیم و تاج دندان را به طور کامل بازسازی می کند.
ونیر دندان چیست؟
ونیرهای دندانی پوسته های نازک و هم رنگ دندان هستند که برای بهبود ظاهر دندان ها یا برطرف کردن مشکلات ظاهری دندان ها به و سطح جلویی دندان ها متصل می شوند. ونیرها انواع مختلفی دارند.
ونیر کامپوزیت و لمینیت ونیر مهم ترین ونیر های دندانی هستند که برای اصلاح طرح لبخند به طور گسترده بکار برده می شوند. به ونیرهای ساخته شده از جنس سرامیک، لمینیت یا لمینت دندان نیز گفته می شود. یکی از فرق های روکش با ونیر دندان در کاربرد و دسته بندی درمان است. به این شکل که ونیرها صرفا جبنه زیبایی دارند درحالیکه روکش ها هم درمان ترمیمی و هم زیبایی به حساب می آیند.
کاربرد ونیر دندان چیست؟
ونیرها جزء پر استقبال ترین روش های دندانپزشکی زیبایی به شمار می روند. آن ها بیشتر جنبه زیبایی دارند و عیوب ظاهری دندان ها را برطرف می کنند. همانطور که در بخش قبلی نیز گفته شد، از این پوسته های نازک جهت برطرف کردن یا پنهان کردن عیوب ظاهری دندان (عمدتا دندان های جلو) استفاده می شوند. مهم ترین کاربرد های ونیر دندان عبارت اند از:
- بستن فاصله بین دندان ها
- برطرف کردن بد رنگی دندان هایی که دچار تغییر رنگ دائمی شده اند.
- افزایش طول تاج (بلند کردن اندازه دندان)
- پنهان کردن لکه های دندانی، ترک خوردگی و لب پر شدگی دندان
- تصحیح روی هم آمدگی جزئی دندان ها بدون نیاز به انجام ارتودنسی (به استفاده از ونیر گاها ارتودنسی فوری نیز گفته می شود.)
کاربرد روکش دندان چیست؟
روکش های دندانی بیشتر از هر چیزی در ترمیم و بازسازی بافت ازدست رفته دندان بکار برده می شوند. آن ها به دندان های آسیب دیده کمک می کنند تا استحکام، کارایی و ظاهر خود را (حتی بعد از درمان ریشه یا به اصطلاح عام عصب کشی دندان) حفظ کنند.
کلیک کنید: مزایا و معایب بروساژ دندان
از این رو، آن ها را جزء پروسه های تخصصی پروتز دندان در نظر می گیرند البته بعضی از انواع روکش دندان مانند روکش های تمام سرامیک علاوه بر ترمیم و بازسازی بافت دندان، در اصلاح طرح لبخند و بازسازی زیبایی دندان ها هم نقش دارند.
عمده استفاده از روکش دندان مربوط به بعد از فرآیند درمان ریشه دندان یا روت کانال تراپی است. جایی که ممکن است بعد از عصب کشی دندان، نسج کافی جهت قرار دادن پرکردگی دندان وجود نداشته باشد. علاوه بر این، اگر این احتمال برود که ممکن است بعد از درمان ریشه، دندان ها بر اثر فشار ناشی از جویدن مواد غذایی و یا سایر دلایل مشابه بشکنند، روکش دندان به منظور افزایش مقاومت دندان در مقابل نیروهای وارد بر آن بکار برده می شود.
سایر کاربرد های روکش دندان عبارت اند از:
- ترمیم و حمایت از دندانی که به صورت گسترده شکسته است.
- به صورت چند واحد متصل به هم به نام بریج دندان به منظور جایگزینی دندان های از دست رفته
- استفاده در ساختار ایمپلنت دندان (به عنوان تاج روی اباتمنت ها)
مزایا و معایب ونیر و روکش دندان
در ادامه به توضیحی اجمالی در مورد مزایا و معایب ونیر دندان و روکش آن می پردازیم:
مزایای ونیر دندان
- خوشبختانه برای نصب ونیرها نیازی نیست ضخامت زیادی از مینای دندان را تراش داد مانند روکش دندان زیرا ونیرها بسیار نازک هستند و متخصص دندانپزشک در صورت نیاز، تنها چند دهم میلی متر از بخش خارجی دندان را می تراشند.
- ونیر دندان در برابر ضربه و فشارهای فیزیکی دارای مقاومت بسیار بالایی می باشد. البته باید بدانید که همانند دندان های طبیعی اگر از آن ها مراقبت نکنید، احتمال شکستن آن ها وجود دارد.
- متریال به کار رفته در آن ها به گونه ای است که به راحتی می توانند نور را بازتاب دهند و شفافیت خوبی داشته باشند و مشابه با دندان های طبیعی می باشند.
- نصب ونیر دندان، روی دندان ها دوره نقاهتی ندارد و پس از آن فرد می تواند از دندان های زیبای خود لذت ببرد.
معایب ونیر دندان چیست؟
- از آنجا که ونیرهای دندانی یا بدون تراش و یا با تراش بسیار کم بر روی دندان ها قرار می گیرند، ضخامت بسیار کمی دارند و در مقابل نیروهای بسیار قوی مستعد شکست هستند.
- ونیرها طول عمر مشخصی دارند و بسته به نوع ونیر، ممکن است بین 5 تا 20 سال ماندگاری داشته باشند.
- به دلیل تراش از سطح مینا و باند شدن ونیر به سطح دندان، ونیرها جزء پروسه های غیرقابل بازگشت محسوب می شوند.
مزایای روکش دندان چیست؟
- روکش های تمام سرامیک به دلیل ظاهر زیبا و همرنگ دندان ها، بسیار طبیعی به نظر می رسند.
- روکش دندان نسبت به ونیر دندان که ضخامت بسیار کمی دارد، مقاومت بیشتری در برابر شکستگی دارد و فرد بدون نگرانی می تواند هر نوع غذایی را گاز بزند و بخورد. (فرق روکش با ونیر دندان از لحاظ مقاومت در برابر شکست)
- جلوگیری از شکستگی دندان باقی مانده بعد از تخریب وسیع به دنبال پوسیدگی یا درمان های ریشه از دیگر مزایای روکش دندان است. علاوه بر این روکش دندان می تواند ظاهر و زیبایی را به نسج دندان تخریب شده برگرداند.
کلیک کنید: بلیچینگ یا جرمگیری؟
معایب روکش دندان چیست؟
- برای نصب روکش دندان حجم زیادی از بافت دندان تراش داده می شود.
- روکش دندان یک ماده خارجی و متفاوت با بافت دندان است و در صورتی که بهداشت مناسب شامل مسواک و نخ دندان انجام نشود، ممکن است پوسیدگی مجددی از حد فاصل روکش با دندان ایجاد شود. بنابراین دندان روکش شده نیازمند دقت و توجه بیشتری نسبت به دندان سالم است.
طول عمر ونیر دندان
طول عمر ونیر دندان در صورت مراقبت مناسب می تواند7 تا 20 سال باشد و مستحکم، سالم بماند. ونیر دندان در نهایت به دلیل تغییراتی که در طی زمان متوجه دندان ها و لثه ها می شود، نیاز به تعویض دارد. اگر پوشش ونیر دندان شکسته شود یا به هر نحوه دیگری آسیب دیده باشد، به دلیل اینکه به ندرت قابل تعمیر هستند، معمولاً نیاز به تعویض کامل دارد.
عوامل موثر بر طول عمر و دوام ونیر دندان چه هستند؟
به طور کلی عوامل متعددی می تواند بر دوام و ماندگاری ونیر دندان تاثیر بگذارند. در این بخش ما فقط به مهم ترین عوامل آن اشاره خواهیم کرد:
کیفیت متریال ونیر دندان
کیفیت مواد به کار رفته در ونیر دندان نقش بسزایی در طول عمر آن دارد. هرچه کیفیت مواد مورد استفاده بالاتر باشد، می توان انتظار داشت که دوام و طول عمر لونیر دندان ها نیز بیشتر خواهد شد. برعکس استفاده از مواد با کیفیت کمتر، مستعد شکستگی، ترک خوردگی و … خواهند بود.
کلیک کنید: کامپوزیت دندان و اصلاح جلو بودن فک پایین
نصب صحیح
مهارت و تخصص دندانپزشکی که فرآیند نصب را انجام می دهد برای موفقیت طولانی مدت درمان بسیار مهم است. یک متخصص پروتز حاذق و با تجربه، اطمینان حاصل می کند که ونیر دندان ها به طور دقیق بر روی سطح دندان ها قرار گیرند و به طور ایمن به دندان ها چسبانده شوند. به این صورت میزان ماندگاری و دوام ونیر دندان نیز می تواند بیشتر شود.
روتین مراقبت از دهان و دندان
حفظ بهداشت دهان و دندان برای افزایش دوام و طول عمر ونیر دندان بسیار مهم است. مسواک زدن منظم و نخ دندان کشیدن، همراه با استفاده از خمیر دندان غیر ساینده، به حفظ وضعیت مطلوب دندان های طبیعی و ونیر ها کمک زیادی می کند.
عادات مرتبط به سبک زندگی
برخی عادات سبک زندگی می تواند بر دوام و طول عمر ونیر دندان تأثیر بگذارد. عاداتی مانند جویدن ناخن، دندان قروچه یا استفاده از دندان به عنوان ابزار می توانند باعث کاهش ماندگاری ونیر ها شوند.
طول عمر روکش دندان
به طور کلی طول عمر و دوام روکش دندان بالای 10 سال است. اما بسته به برخی شرایط این عدد می تواند بیشتر و یا حتی کمتر شود. اجازه دهید برای شفافیت بیشتر، عواملی که می توانند بیشترین تاثیر را روی دوام این پروتز ها بگذارند توضیح دهیم.
عوامل موثر بر طول عمر مفید روکش دندان
- عوامل مختلفی از جمله رژیم غذایی، ترکیب بزاق دهان، مستحکم بودن دندان ها و فلوراید موجود در آب بر طول عمر مفید روکش دندان تاثیر دارند. از طرفی هر اتفاقی که موجب آسیب به دندان طبیعی شود، عمر روکش های دندانی را نیز کاهش می دهد.
- مواد غذایی حاوی کربوهیدرات، شیرینی و قند فراوان به شدت عمر روکش دندان را کاهش می دهند. هرچه مصرف این مواد غذایی بیشتر باشد پوسیدگی دندان ها و روکش ها نیز سریع تر است.
- روکش ها نیز مانند دندان ممکن است شکسته یا لب پر شوند. بنابراین دندان های روکش شده نیاز به مراقبت بیشتری دارند.
- لذا لازم است فرد علاوه بر مسواک زدن دو نوبت در روز، از نخ دندان نیز برای تمیز کردن لبه های روکش استفاده نماید.
- همچنین فرد باید از گاز زدن خوراکی های سفت و چسبناک، نوشیدن بیش از حد چای، قهوه و مشروبات الکلی، کشیدن سیگار و قلیان، جویدن ناخن و خوردن یخ خودداری نماید.
- افرادی که دندان قروچه در خواب دارند برای افزایش طول عمر روکش دندانی باید هنگام خواب از محافظ دندان استفاده کنند.
هزینه روکش و ونیر دندان
هزینه روکش و ونیر دندان بستگی به عواملی چند دارد:
هزینه روکش دندان
روکش های دندانی که برای محافظت از ریشه و بخش باقی مانده دندانی که تحت درمان های مختلفی قرار گرفته است، در جنس های مختلفی ارائه می شوند. تمام سرامیک و پی اف ام (PFM) از جمله این موارد هستند. هر کدام از این جنس روکش های دندان هزینه مخصوص به خود را دارند و در قیمت روکش دندان تاثیرگذارند.
همچنین هزینه ونیر دندان به عواملی مختلفی بستگی دارد که در ادامه آن ها را بیان کرده ایم:
نوع ونیر دندان: لمینیت ونیر و یا کامپوزیت ونیر که بر اساس نوع استفاده شده، هزینه آن متفاوت است.
تعداد دندان مورد درمان: با توجه به تعداد دندان هایی که به درمان نیاز دارند و بر اساس تعداد واحد مورد نیاز، هزینه متغیر می باشد.
تخصص دندانپزشک: در صورتی که دندانپزشک معالج، متخصص ترمیمی و زیبایی دندانپزشکی باشد، هزینه دستمزد دندانپزشک بالا تر است.
برای دریافت اطلاعات دقیق تر در این زمینه می توانید ما با در ارتباط باشید از طریق راه ارتباطی زیر:
تلفن: ٠٩٣٦٥١٦٤٣٢٣
سوالات متداول
تفاوت لمینیت سرامیکی، کامپوزیت ونیر و روکش دندان چیست؟
به طور کلی زمانی که دندان های شما آسیب می بیند، راه های زیادی وجود دارد که بتوانید این مشکل را پوشش دهید. استفاده از لمینیت های سرامیکی، کامپوزیت ونیر یا روکش های دندانی از جمله راه کارهایی هستند که می توانند به رفع مشکلات شما کمک کنند. تفاوت عمده ای که میان این سه وجود دارد آن است که لمینیت سرامیکی و کامپوزیت ونیر ها می توانند مشکلات سطحی دندان های شما را بر طرف کنند و این در حالی است که روکش های دندان می توانند حجم بسیار زیادی از دندان های آسیب دیده را پوشش دهند. معمولا روکش های دندانی پس از رفع مشکلات پوسیدگی دندان یا عصب کشی مورد استفاده قرار می گیرند تا بتوانند در یک دست سازی دندان های شما بسیار موثر باشند. دانستن تفاوت این موارد باعث می شود تا انتخاب بهتری داشته باشید. در صورتی که تمایل به استفاده از هریک از روش های درمانی فوق دارید، حتما از یک دندانپزشک حرفه ای کمک بخواهید چراکه تجربه یک دندانپزشک در موفقیت شما نقش ویژه خواهد داشت.
برای درمان دندان های فاصله دار، ایمپلنت بهتر است یا لمینیت سرامیکی؟
اینکه برای بستن فاصله بین دندان ها، لمینیت بهتر است یا ایمپلنت، بستگی به میزان فاصله بین دندانی دارد. اگر میزان این فاصله بسیار جزئی باشد، لمینیت سرامیکی در دو الی سه جلسه درمانی می تواند به اصلاح دیاستم بپردازد. در صورتی که میزان این فاصله بیشتر و ناشی از فقدان دندان باشد، ایمپلنت گزینه مناسبی می باشد. معمولا بهترین گزینه درمان دیاستم، ارتودنسی دندان در نظر گرفته می شود.
طول دوره درمان روکش چه مدت طول می کشد؟
جدای از درمان های اولیه ی احتمالی مورد نیاز البته در صورت نیاز با توجه به نظر متخصص دندانپزشک ( جراحی افزایش طول تاج، درمان ریشه، بیلداپ دندان و پست و کور) جهت آماده شدن دندان برای روکش، حدودا 3 الی 4 هفته برای مراحل ساخت روکش زمان لازم است. این زمان به منظور چک کردن هر مرحله از ساخت روکش در داخل دهان است تا کار نهایی از نظر فرم و رنگ، طبیعی بودن روکش، زیبایی و از نظر تطابق با دندان، دقیق و کاملا منطبق بر ساختار دندان بیمار باشد. به این ترتیب علاوه بر عملکرد و زیبایی مناسب، از ایجاد پوسیدگی ثانویه زیر روکش که از مشکلات شایع روکش های دندان است، جلوگیری به عمل می آید. البته در مورد روکش های تمام سرامیک مونولیتیک و همچنین در روکش های فلزی این مدت زمان کاهش خواهد یافت.
کدام یک از انواع روکش برای دندان شما مناسب تر است؟
هر کدام از انواع روکش های ذکر شده، محاسن و معایب خود را دارند. انتخاب مناسب از بین روکش های مختلف بستگی به دو فاکتور اساسی دارد. “استحکام” و “زیبایی” دو عاملی هستند که در انتخاب روکش مناسب از اهمیت بسیاری برخوردارند. البته ارزیابی اولویت هر کدام از این دو عامل نسبت به دیگری است که طرح درمان نهایی را مشخص می کند.
علت درد دندان تراش خورده برای روکش چیست؟
همانطور که می دانید، جهت نصب روکش لازم است دندان تراشیده شده و مدتی به همین حالت باقی بماند تا روکش دندان آماده شود، ممکن است بسیاری از بیماران در این مدت دچار دندان درد شده و همین مسئله سبب نگرانی آن ها شود. از این رو بهتر است با دلایلی که سبب درد دندان تراش خورده برای روکش می شود آشنا شوید. هنگامی که دندانپزشک متخصص جهت آماده سازی دندان برای نصب روکش، اقدام به تراشیدن دندان می کند، لازم است دقت و ظرافت خاصی را در این زمینه به خرج دهد، در طول تراشیدن دندان، ضخامت زیادی از مینای دندان برداشته شده و در نتیجه لایه محافظتی از روی عاج دندان برداشته می شود. در واقع با تراشیدن مینای دندان که از عصب های دندان در برابر محرک های محیطی حفاظت می کرد، دندان حساس شده و بیمار احساس درد می کند.
آیا انجام ونیر دندان باعث پوسیدگی دندان ها می شود؟
اگر درمان به درستی و توسط متخصص پروتز و زیبایی انجام شود و میزان تراش استاندارد باشد و تطابق ونیر ها و دندان خوب باشد، پوسیدگی دندانی اتفاق نمی افتد. البته رعایت بهداشت دهان و دندان نقش مهمی در جلوگیری از پوسیدگی دندان بعد از انجام ونیر دندان مانند سایر دندان ها دارد.
دکتر مهناز ارشد
متخصص پروتزهای دندانی، ایمپلنت و زیبایی
متخصص درمان مشکلات مفصل فکی و آپنه خواب
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران
