چگونه خروپف را درمان کنیم؟

خروپف (Snoring) صدای غالباً بلند یا خشنی است که در هنگام خواب ایجاد میشود. شما زمانی خرخر میکنید که جریان هوا در هنگام تنفس باعث لرزش بافت های پشت گلویتان شود. خروپف میتواند از طریق بینی، دهان یا هر دوی آن ها صورت بگیرد. برخی از افراد فکر میکنند که خروپف فقط در مراحل عمیق خواب اتفاق میافتد اما واقعیت این است که خروپف میتواند در هر مرحله ای از خواب رخ دهد.

خروپف در میان مردم یک مشکل شایع است. ۵۷% از مردان بزرگسال و ۴۰% از خانم ها در خواب خروپف میکنند. بیشتر این افراد در رده سنی بین ۴۰ تا ۶۰ سال هستند. یک‌چهارم کسانی که خروپف میکنند، آن را یک بیماری یا عارضه نمیدانند و خروپف را بسیار عادی تلقی می­کنند.

حدود ۱۰ تا ۱۲ % از کودکان هم در خواب خروپف میکنند. میتوان گفت که خروپف با وجود این که برای دیگران آزاردهنده است اما به‌ طورکلی، پدیده ای بی ضرر است، با این وجود در بعضی از افراد خروپف نشان دهنده یک اختلال پزشکی جدی به نام آپنه انسدادی خواب (OSA) است و باید حتماً تحت درمان قرار بگیرد.

چه عواملی باعث میشوند که در خواب خروپف کنیم؟

• داشتن لوزه سوم
• داشتن پولیپ بینی یا انحراف تیغه بینی
• آپنه انسدادی خواب (OSA)
• چاقی گردن
• انحراف تیغه بینی
• سیگارکشیدن قبل از خواب
• نوشیدن الکل قبل از خواب
• آلرژی یا التهاب سرماخوردگی
• مصرف داروهایی مانند داروهای خواب‌آور، ضد سرماخوردگی یا آنتی‌هیستامین
• خوابیدن بر روی متکایی که بیش از حد نرم است
• به پشت خوابیدن یا به ‌اصطلاح طاق‌باز خوابیدن
• داشتن اضافه‌ وزن
• بالا رفتن سن و تحلیل رفتن ماهیچه های گلو
• بارداری
• وضعیت یائسگی
• وراثت و داشتن سابقه خانوادگی خروپف یا آپنه انسدادی خواب

خروپف چه زمانی خطرناک است؟

خروپف های بلند میتواند اختلال جدی آپنه انسدادی خواب باشد. آپنه انسدادی خواب (OSA) انسدادی است که باعث قطع تنفس و اختلال در خواب می‌شود. اگر شب ها در خواب با صدای بلند خروپف میکنید و یکی یا چند مورد از نشان های زیر را هم دارید، خروپف خطرناک است و بهتر است حتماً به پزشک مراجعه کنید:

• در هنگام تنفس مکث میکنید.
• در طول روز به شدت احساس خواب‌آلودگی میکنید.
• اختلال خواب دارید.
• سردردهای صبحگاهی به سراغتان می آیند.
• مشکلات تمرکز یا حافظه دارید.
• فشار خونتان بالاست
• تحریک‌پذیر یا افسرده شده اید.

روش های درمان خروپف

برای درمان خروپف روش های زیادی وجود دارد مانند درمان خروپف با داروهای گیاهی، چسب ضدخروپف، قطره ضد خروپف، گیره بینی رفع خروپف و همچنین قرص که البته هیچ یک از این روش ها درمان قطعی نیستند و بیشتر تلف کردن وقت تلقی میشوند.

۱- تغییر وضعیت خواب برای درمان خروپف

اگر به پشت بخوابید، بیشتر احتمال خروپف کردن دارید.

وضعیت خواب یک مساله کلیدی است. یکی از ساده‌ترین چیزهایی که شما برای خروپف می‌توانید انجام دهید این است که سعی کنید به پهلو بخوابید تا مطمئن شوید که گردن شما از وضعیت خوبی برخوردار است. خوابیدن به هر دو سمت می‌توانند به شما کمک کنند که گردن شما از خمیده شدن بیش از حد حفظ شود و راه‌های هوایی شما به هنگام خواب آزاد باشند.

هر چه راه‌هایی هوایی بیشتر باز باشد، هوا آزادانه‌تر می‌تواند جریان یابد و هوا کمتر آشفته شده و موجب صدای گوشخراشی می‌شود که آن را خروپف می‌نامیم.

2- بالش هوشمند برای درمان خروپف

یک بالش که بالش هوشمند نامیده می‌شود خواب شما را کنترل می‌کند و وقتی که خروپف شما را تشخیص می‌دهد به آرامی باد می‌کند. هنگامی که خروپف متوقف می‌شود، باد آن خالی می‌شود. به این صورت که بالا بردن سر باعث تحریک عضلات گلو می‌شود و اجازه می‌دهد تنفس طبیعی دوباره شروع شود. این روش برای کسانی که به کمر یا پهلو می‌خوابند خوب است و با بالش‌های فومی قدیمی کاملا سازگار است.

3- برای درمان خروپف وزن خود را کاهش دهید

در کنار همه فواید کاهش وزن، کاهش خروپف هم هست. مونیکا تاردوس متخصص گوش و حلق و بینی، کسانی را که با مشکل خروپف مزمن مواجه هستند به کاهش وزن تشویق می‌کند. وی توضیح می‌دهد: کاهش وزن به میزان زیادی به بیماران کمک می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که تجمع چربی در گردن و ته زبان می‌تواند خروپف را بدتر کند و خطر ابتلا به آپنه خواب را افزایش دهد.

4- استفاده از دستگاه بخور برای درمان خروپف

دستگاه‌های بخور یکی از ابزار شگفت انگیز برای درمان این مشکل آزار دهنده خروپف است.

طبق گفته کالیب بک، کارشناس سلامت و بهبود می‌گوید: خروپف اغلب اوقات در نتیجه خشکی هوا و گرفتگی است که به همین دلیل دستگاه‌های بخور خیلی موثر هستند. این دستگاه‌ها مشکل را از منبع از بین می‌برند در عین حال که فواید سلامتی دیگری را هم به دنبال دارند.

دستگاه‌های بخور علاوه بر تنفس راحت‌تر، به جلوگیری از گسترش میکروبهای هوایی نیز کمک می‌کنند و حتی می‌توانند علائم آلرژی را از بین ببرند.

5- درمان خروپف با تغییر رژیم غذایی

اگر واقعا به دنبال حل ریشه‌ای مشکل خروپف هستید، باید به روده توجه کنید. یوناس اونیس دین می‌گوید: خروپف و مشکلات خواب مستقیما به افزایش جذب کربوهیدرات ارتباط دارد. التهاب روده را با ترکیبی از رژیم غذایی و تغییر در سبک زندگی کاهش دهید.

بسیاری از مردم یک کاهش یا غیاب علائم خروپف را به هنگام رعایت کردن رژیم کتوژنیک (رژیم کم کربوهیدرات) گزارش می‌دهند. به بدنتان توجه کنید و متوجه باشد و کارآگاهی باشید که خودش را بوسیله جذب مواد غذایی که از دست داده یا دچار کمبود آنهاست برای جلوگیری و درمان خروپف نیاز است، بهبود می‌بخشد.

6- درمان خروپف با CPAP

درمان CPAP راه های هوایی تان را در طول شب باز نگه می دارد و جریان دائمی هوا را از طریق یک ماسک که در هنگام خواب استفاده می کنید، به آرامی فراهم می کند. این ابزار، وقفه های تنفسی ناشی از آپنه خواب را از بین می برد، بنابراین شما دیگر در خواب خروپف یا صدای خفگی تولید نخواهید کرد. بدین ترتیب، قادر خواهید بود بدون بیدار شدن در اثر کمبود اکسیژن، در طول شب خواب خوشی را تجربه کنید.

هنگامی که هر شب از سی پپ استفاده کنید در طول روز، هوشیار تر خواهید بود. خلق و خوی شما بهبود خواهد یافت و حافظه بهتری خواهید داشت. سی پپ مانع از بروز مشکلات جدی سلامتی مرتبط با آپنه خواب مانند بیماری قلبی و سکته مغزی می گردد. حتی ممکن است همسرتان نیز بهتر به خواب رود زیرا دیگر شما خروپف نمی کنید.

سی پپ به همراه دستگاهی با یک لوله انعطاف پذیر و یک ماسک است. اغلب این دستگاه ها کوچک (به اندازه یک جعبه دستمال کاغذی) سبک وزن و نسبتا آرام و بی صدا هستند. شما می توانید دستگاه سی پپ را روی میز کنار تخت یا روی تخت و نزدیک خود قرار دهید.

7- درمان خروپف با دستگاه دهانی

یکی از درمان­های موفق مشکل وقفه تنفسی خواب، استفاده از دستگاه­های پروتزی دهانی برای تعدیل موقعیت فکی و دندانی است. استفاده از این درمان غیرتهاجمی در 80% بیماران مبتلا به مشکل خفیف تا متوسط موفق گزارش شده و درمورد بیماران مبتلا به مشکل شدید در 60% موارد با موفقیت همراه بوده است. هدف از این درمان به طور کلی جلو و پایین کشیدن فک پایین به هدف کمک به باز ماندن مسیر تنفسی می­باشد.

بنابراین میزان حرکت رو به جلو و پایین فک پایین نقش مهمی در تأثیرگذاری و موفقیت درمان دارد و حداکثر حرکت فک پایین باعث بازشدن حداکثری مسیر تنفسی خواهد شد  ولی از طرفی این حرکت مندیبل باید به گونه­ای طراحی شود که باعث آزردن کندیل مندیبل  و دیسک مفصلی و درنتیجه ایجاد مشکلات در مفصل فکی نشود. در نتیجه درمان و چکاپ های متوالی توسط متخصص پروتز امری ضروری است.

اپلاينس هاي دهاني به منظور تغيير موقعيت منديبل، زبان و ديگر ساختارهاي راه هوايي جهت بهبود مشكلات تنفسي بيمار مورد استفاده قرار می گیرد. جلو آوردن منديبل در بيماران با مشكلات تنفسي  خواب  به طور واضحي سبب بهبود وضعيت تنفسي مي شود. اساس كار اسپلينت ها كه در درمان مشكلات تنفسي خواب مورد استفاده قرار مي گيرند، مانند دستگاه هاي فانكشنال است و با جلو نگه داشتن منديبل سبب بهبود راه هوايي ميشوند.

در کلینیک دکتر مهناز ارشد دستگاههای دهانی درمان کننده خروپف برند سومنودنت انگلستان به صورت کاملا دیجیتال ساخته می شود. همچنین دستگاههای دهانی ساخت ایران با بهترین متریال خارجی هم قابلیت سفارش دارد. بر اساس وضعیت دندانها نوع دستگاه مناسب برای شما انتخاب می شود.

خروپف کودکان

چرخه خواب کودک باید تحت هر شرایطی حفظ شود اما لازم به یادآوری است که این بسته به سن کودک نیز دارد. به عنوان مثال: یک نوزاد تازه متولد شده بین 12-16 ساعت باید بخوابد در حالی که در دوران نوجوانی او به 7 ساعت خواب نیاز خواهد داشت. مواردی نیز از جمله افزایش زمان استفاده از صفحه نمایش قبل از خواب، استرس یا برخی از عوامل پزشکی همانند بی خوابی می توانند بر میزان خواب تاثیر بگذارند.

توجه داشته باشید که تنها میزان خوابیدن مهم نیست بلکه کیفیت آن نیز اهمیت دارد. اگر کودک شما به اندازه کافی می خوابد اما هنوز احساس آرامش ندارد می تواند نشانه ای از اختلالات خواب باشد. کیفیت خواب به میزان خوب خوابیدن کودک و عمق آن بستگی دارد. به طور متوسط یک بزرگسال در شب حداقل 6 بار به چرخه خواب عمیق می رود اما کودک باید حداقل در 8 بار به اوج خواب خود برسد.

یکی از رایج ترین اختلالات خواب که بیش از بقیه هم نادیده گرفته می شود، خروپف است. شاید خروپف یک کودک بامزه به نظر برسد اما قطعا علامت یک مشکل عمیق تر  است. چنانچه بارها عنوان شده است، خوابیدن مهم ترین فاکتور برای رشد کودک محسوب می شود و نقش مهمی در اطمینان از رشد و سلامت کودک به مادر می دهد.

مشکلات کمبود خواب کودکان

در واقع طبق گفته پزشکان کمبود خواب می تواند منجر به مشکلات و مسائل زیر شود:

• اختلالات اضطرابی
• افسردگی
• کاهش میزان یادگیری
• مسائل مربوط به سیستم ایمنی
• ضربان قلب غیر عادی
• مشکلات خشم
• عدم کنترل تکانه
• تحریک پذیری مکرر
• اختلال بیش فعالی و نقص توجه
• اختلال در پردازش اطلاعات
• تغییرات خلق و خو
• میزان متابولیسم ضعیف

انواع خروپف کودکان

دو نوع خروپف در کودکان وجود دارد: عادی و علامت دار. خروپف عادی به مرور زمان ایجاد می شود و به دلیل اثرات خارجی رخ نمی دهد اما ممکن است تغییراتی مثل تغییر آب و هوا باعث کم و زیاد شدن این خروپف ها شود. خروپف علامت دار و گاه به گاه، بی ضرر است اما خروپف بر اساس عادت مضر است. در مدت زمان طولانی این بیماری می تواند منجر به مشکلات جدی شود. خروپف مداوم را نباید در بزرگسالان یا کودکان نادیده گرفت و درمان آن را پشت گوش انداخت.

خروپف در کودکان چقدر شایع است؟

خروپف علامت دار در کودکان بسیار شایع است زیرا سیستم ایمنی و اعضای بدن آن ها هنوز کاملا رشد نکرده اند و می توانند در اثر تغییر هوا یا سرماخوردگی باعث خروپف شوند. براساس تحقیقات، خروپف بر اساس عادت تقریبا 12 درصد افراد را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند نشانه ای از بیماری آسم یا آپنه خواب باشد.

دلیل و عامل خروپف کودکان چیست؟

عوامل متعددی باعث خروپف در کودکان می شود که برخی از آن ها عبارتند از:

آسم:

آسم می تواند یکی از دلایل اصلی خروپف کودک باشد زیرا این بیماری تنفس را مختل می کند . اگرکودک شما خرخر یا خس خس به همراه سرفه می کند ممکن است نشانه آسم باشد بنابراین در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید زیرا آسم در صورت عدم درمان می تواند کشنده باشد.

آنفولانزا:

بعضی از انواع آنفولانزا باعث مسدودیت مسیر جریان هوا در بدن می شود و خروپف را ایجاد می کند . زمانی که بدن رو به بهبودی برود ، این وضعیت هم خود به خود درمان می شود.

انحراف تیغه وسط بینی:

تیغه انحرافی یا آسیب دیده مانع عبور جریان هوا از بینی کودک شده و در نتیجه مانع تنفس و ایجاد خروپف خواهد شد .

وزن:

اگر وزن کودک شما متناسب نیست ، می تواند باعث اختلالات خواب مانند خروپف شود زیرا چربی مجاری تنفسی را مسدود خواهد کرد .

التهاب لوزه:

لوزه های بزرگ شده می توانند متورم شده و مجاری تنفسی را مسدود کنند، این احتمالا شایع ترین علت خروپف در کودکان است .

آلرژی:

اکثر آلرژی ها منجر به انسداد مجاری تنفسی بینی می شوند و می توانند سوراخ های بینی را ملتهب کنند. حساسیت شدید می تواند تورم گلو نیز ایجاد کند. در نتیجه آلرژی یکی از مهم ترین دلایل خروپف در کودکان است .

بیماری عصبی-عضلانی:

به دلیل بی تحرکی اندام ها حین خواب، اعصابی که عضلات تنفسی را کنترل می کنند ممکن است ازبین رفته و باعث خروپف شوند. بیشتر بیماری های عصبی عضلانی تهدید کننده زندگی نیستند اما برخی از آن ها ممکن است کشنده باشند.

اختلالات ژنتیکی:

برخی از اختلالات ژنتیکی می توانند دلیل خروپف باشند و از نسلی به نسل دیگر منتقل شوند. برخی از این اختلالات حتی با چشم پوشی از نسل ها نیز شناخته شده است. حفظ سابقه خانوادگی بیماری ها می تواند به کاهش علت خروپف ناشی از اختلالات ژنتیکی کمک کند.

استنشاق دود دست دوم:

سیگار کشیدن دراطراف کودک می تواند خطرات زیادی را به همراه داشته باشد. دود دست دوم برای کودکان بسیار خطرناک است و یکی از عوارض جانبی شناخته شده خروپف و مشکلات تنفسی می باشد.

آپنه خواب در کودکان:

آپنه خواب هنگامی رخ می دهد که مجاری هوایی تنفسی کودک مسدود شده و ممکن است او را از خواب بیدار و مجبور به تنفس در طول شب کند.

اگر آپنه جزئی و خفیف باشد ممکن است کودک ناخودآگاه خود را مجبور به نفس کشیدن کند و به همین دلیل انرژی بیشتری را مصرف می کند . این اتفاق می تواند باعث خروپف شده و در نتیجه کودک شما خسته از خواب بیدار شود و همچنین، آپنه خواب باعث مشکلات بی شماری مانند افسردگی و اضطراب خواهد شد که اگر جدی نیز باشد اختلالاتی مثل بیش فعالی را به همراه دارد.

علائم و عوارض خروپف کودکان

علائم خروپف در کودکان می تواند بسیار متفاوت باشد و به سن و رشد جسمی او بستگی دارد. اگر متوجه شدید که کودک شما خسته یا بی حال از خواب بیدار می شود، لازم است به پزشک مراجعه کنید زیرا این یکی از رایج ترین علائم آپنه خواب در کودکان است.

در ادامه چند مورد از علائم و یا بهتر بگوییم عوارض ناشی از خروپف معرفی شده است که والدین باید در گروه های سنی مختلف به دنبال آن باشند و به آن ها توجه کنند:

برخی از شایع ترین عوارض و مشکلات خروپف در کودکان خردسال عبارتند از:

مشکلات تغذیه ای

خروپف یا حتی اپنه خواب موجب می شود تا کودکانی که شیر مادر یا شیشه شیر می نوشند، تغذیه کافی نداشته باشند. توصیه می شود برای تشخیص دقیق با یک متخصص مشورت کنید زیرا مسائل مربوط به تغذیه میتواند نشان دهنده تعدادی از مشکلات دیگر نیز باشد.

تاخیر یا عدم رشد

یکی از رایج ترین شاخص های خروپف تاخیر یا عدم موفقیت کودک در رسیدن به مراحل رشد است زیرا کمیت و کیفیت خواب از لحاظ جسمی و روحی نقش بسیار مهمی در رشد کودک دارد. تاخیر در دستیابی به این نقاط عطف به دلیل خروپف می تواند نشانه ای از مشکل اساسی بزرگتری مانند آپنه خواب باشد.

افزایش وزن

افزایش غیر عادی وزن می تواند از علائم خروپف در کودکان خردسال و مضر ترین علامت محسوب شود. اگر کودک شما بیش از حد و سریعا وزن اضافه می کند به دلیل خروپف ناسالم و آپنه خواب ایجاد می شود.

توجه داشته باشید که علائم و عوارض خروپف و آپنه خواب در کودکان خردسال ممکن است که متفاوت باشد.

برای درک بهتر این که کودک شما از چه علائمی رنج می برد؛ لطفا به پزشک مراجعه کرده و توصیه های او را رعایت کنید.

تمامی موارد بالا که گفته شد همگی از دلایل به وجود امدن خروپف در کودکان و بزرگسالان میباشد.

علاوه بر این یکسری راهکار بیان شد که البته هیچ یک از این روش ها درمان کامل خروپف نبوده.

امروزه یکی از بهترین و علمی ترین روش های درمان خروپف سی پپ (CPAP) و اورال اپلاینس ها هستند.

در مواردی که افراد خروپف خفیف دارند به آنها اورال اپلاینس ها را پیشنهاد میکنیم ولی افرادی که خروپف شدید دارند بهتر است از سی پپ استفاده کنند ولی در صورتی که تحمل استفاده از آن  را نداشته باشند میتوان برای آنها هم از اورال اپلاینس ها استفاده  که قطعا هر دوی این روش ها میتواند به طرز عجیبی یکی از بهترین درمان ها باشند.

اورال اپلاینس هایی که در مطب دکترمهناز ارشد ساخته میشوند دو نوع میباشد.

نوع اول موردی است که ما به شرکت سومنودنت انگلیس سفارش میدهیم و نوع دوم نیز نوعی است که در لابراتوارهای داخل ایران ساخته میشوند.

بیشتر بخوانید: انواع دستگاه های اورال اپلاینس سومنودنت

البته قابل ذکر است که هر دوی این اورال اپلانس ها قابلیت درمان بسیار خوبی دارند و فقط یکسری فرق در نوع ساخته شدن آن ها وجود دارد.

نوع اول که ساخت شرکت سومنودنت انگلیس میباشد به صورت کاملا دیجیتال ساخته شده و یک لایه ی نرم داخل آن به  کار رفته

اما نوع دوم که در لابراتوارهای ایران ساخت میشوند به صورت دستی ساخته میشوند.

سوالات متداول

دکتر مهناز ارشد

متخصص پروتزهای دندانی، ایمپلنت و زیبایی

متخصص درمان مشکلات مفصل فکی و آپنه خواب

استاد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران