به فاصله ی بین دندان های پیشین که بیش از 0.5 میلی متر باشد، دیاستم می گویند. دیاستم در زبان یونانی به معنای از هم جدا بودن و فاصله است. فاصله ای که ممکن است بین دندان ها در هر جایی از دهان به وجود بیاید، اما بیشتر در دندان های قدامی بالایی و پایینی اتفاق می افتد. درصد وقوع این فاصله در بین دندان های قدامی بالا 14.8 و در بین دندان های قدامی پایین 1.6 درصد است.
با این که عده ای از افراد به فاصله بین دندان های خود عادت می کنند و نیازی به تغییر آن نمی بینند و عده ای دیگر فاصله بین دندان های جلویی خود را نشانه خوش شانسی می دانند و حاضر نیستند تغییری در آن ایجاد کنند، اما واقعیت آن است که تعداد بسیار بیشتری از افراد خواهان آنند که با بستن این فاصله ها و ایجاد تناسب بیشتر، لبخندی زیبا با بستن فاصله بین دندان ها داشته باشند.
کلیک کنید: مراحل درمان لمینیت دندان به زبان ساده
انواع دیاستم دندان
- فاصله میان دندان های کناری و جلو
- بین اطراف دندان های نیش
- فاصله بین دندان های جلو و یا تمام دندان ها
علل ایجاد کننده فاصله بین دندان ها کدامند ؟
- ژنتیک و تاریخچه فامیلی
- فیزیولوژیک: دیاستم میانی و یا فاصله بین دندان های فردی در سن 6 سالگی به میزان 98%، در 11 سالگی 49% و در 12 تا 18 سالگی 7% مشاهده می شود.
- بزرگ بودن زبان
- فرنوم غیرنرمال (فرنوم محل چسبندگی عضلات لب به فک بالاست که می توان آن را از داخل لب بالا لمس کرد.)
عدم تناسب اندازه دندان ها و فکین، که در موارد زیر مشاهده می شوند:
کلیک کنید: همه چیز درباره لمینیت دندان
- کم بودن تعداد دندان ها به طور مادرزادی
- میکرودنشیا (کوچک بودن اندازه دندان ها)
- ماکروگناتیا (بزرگ بودن اندازه فکین)
- دندان هایی که فرمی کوچک و غیرنرمال دارند. peg-shaped lateral))
عادات، عادات زیر سبب ایجاد فاصله بین دندان های می شوند:
- Thumb sucking یا مکیدن انگشت
- Tongue thrusting که به معنای جلو آوردن زبان و اعمال فشار بر دندان های جلو به هنگام بلع است.
مشکلات پریودنتال
هنگامی که فرد مبتلا به مشکلات لثه ای و پریودنتال است، استخوان ساپورت کننده ی دندان ها دچار تحلیل می شود. در نتیجه با ایجاد موبیلیتی یا لقی، دندان ها از جای خود حرکت می کنند. به این ترتیب شاهد خواهیم بود دندان هایی که به هنگام سلامت در تماس با یکدیگر و بدون فاصله بوده اند، با مشکلات پریودنتال از یکدیگر جدا شده و فاصله می گیرند.
ریفلاکس بلع
در كودكان بزرگ تر و بزرگسالان، دیاستما می تواند ناشی از رفلكس های نادرست بلع باشد. ریفلاکس بلع، به بلعیدن غذا و هدایت کردن آن به سمت گلو و مری گفته می شود. زمانی که شما یک لقمه را جویده و می خواهید آن را ببلعید، نوک زبان به سمت سقف دهان حرکت کرده و به آن میچسپد.
در این حالت لقمه بلعیده می شود. اما در برخی افراد (بیشتر کودکان) نوک زبان به جای حرکت به سمت کام دهان، به سمت دندان های جلو فشار وارد می کند. به مرور زمان این فشار وارد کردن ها علت فاصله افتادن بین دندان های جلو می شود.
از دست دادن یا ریزش دندان های شیری
در اغلب موارد مشکل فاصله بین دندان ها در کودکان عادی تلقی می شود. زیرا دندان شیری می افتد و دندان دائمی نیز به آرامی سر از لثه بیرون آورده و جایگزین دندان شیری می شود. تا رشد کامل دندان دائمی ممکن است شاهد فاصله بین دندان ها باشیم.
عوارض و مشکلات ناشی از فاصله بین دندان ها
متداول ترین عوارض ناشی از فاصله بین دندان ها عبارت است از:
- مشکلات گفتاری یا دشواری در یادگیری گفتار
- پوسیدگی دندان ها و ایجاد بیماری های لثه به خاطر قرار گرفتن بیش از حد لثه ها در برابر مواد غذایی
- نا زیبا کردن طرح لبخند
- غذاها به درستی جویده نشده و در لا به لای فضای بین دو دندان گیر می کند.
- فاصله بین دندان ها این تصور را ایجاد می کند که بیمار یک یا چند دندان از دست داده است.
- فاصله زیاد بین دندان های قدامی باعث می شود فضای کافی برای درآمدن دندان های کناری وجود نداشته باشد.
- کاهش اعتماد به نفس بیمار هنگام لبخند زدن
چرا باید علت ایجاد کننده فاصله بین دندان ها را بدانیم ؟
قبل از هر اقدام درمانی، ابتدا باید علت ایجاد کننده ی دیاستم مورد بررسی قرار گیرد. در غیر این صورت این امکان وجود دارد که مجددا این فاصله بین دندان ها ظاهر شود. به عنوان مثال فواصلی که در اثر بیماری پریودنتال به وجود آمده اند، ابتدا نیاز به درمان های پریودنتال توسط پریودنتیست دارند و سپس در مرحله ی بعد است که بستن فاصله ها و درمان زیبایی انجام می شود.
کلیک کنید: روش های جلوگیری از تغییر رنگ و لکه شدن لمینیت دندان
و یا در مواردی که فرنوم های غیرنرمال و چسبنده وجود دارد، در صورتی که بدون جراحی و برداشت این فرنوم ها فاصله بین دندان ها بسته شود، امکان این که فرنوم فشار آورده و مجددا بین دندان ها فاصله ایجاد شود وجود دارد. مورد دیگری که می توان به آن اشاره داشت زمانی است که عادات بوجود آورنده فاصله ها همچنان ادامه دارند.
در این موارد بستن فاصله ها با هر روش درمانی اتلاف وقت و تحمیل کردن هزینه به فرد است. با تشخیص علت ایجاد کننده فاصله بین دندان ها، می توان روش درمانی صحیح را انتخاب کرد. این انتخاب شامل هر تکنیک و روشی که باشد، می توان اطمینان داشت که ماندگاری درمان را در پی خواهد داشت.
جهت بستن فاصله بین دندان ها از چه روش های درمانی استفاده می شود ؟
در ادامه به روشهایی برای بستن فاصله بین دندانها می پردازیم:
کلیک کنید: صفر تا صد اصلاح طرح لبخند با روش های مختلف
درمان ارتودنسی دندان
از ایمن ترین و محافظه کارانه ترین درمان ها جهت بستن دیاستم های دندانی، درمان ارتودنسی است. این درمان در موارد زیر تجویز می شود:
زمانی که فاصله بین دندان های جلو بیش از 2 میلیمتر است.
در این حالت اگر از درمان های ترمیمی استفاده شود، نسبت طول به عرض دندان ها نامتناسب شده و نسبت طلایی که یکی از اصول طراحی لبخند است به هم می ریزد.
هنگامی که اندازه دندان ها به طور مادرزادی بزرگ است.
با درمان های ترمیمی دندان ها بزرگ تر و حجیم تر شده و از تناسب خارج می شوند. در این موارد روش ارتودنسی درمان انتخابی است.
در افرادی که علاوه بر وجود فاصله بین دندان ها، به دلایل مختلف مانند:
غیر قرینه بودن فضای بین دندان ها، دندان های بیرون زده، انحراف میدلاین (خط وسط بین دندان ها) نیاز به درمان ارتودنسی دارند.
لمینیت دندان برای بستن فاصله بین دندان ها
راه حل بستن فاصله بین دندان ها با لمینیت
روش های زیادی برای بستن فاصله بین دندان ها وجود دارد، اما استفاده لمینیت دندان برای بستن فاصله بین دندان ها می تواند در زمان خیلی کمتری موثر باشد.
کلیک کنید: اثر تغذیه سالم بر زیبایی دندان ها
موارد استفاده از لمینیت برای بستن فاصله بین دندان ها
لمینیت سرامیکی یکی از روش های بستن فاصله بین دندان ها در دندانپزشکی محسوب می گردد. اما سوال بسیاری از افراد این است که آیا این روش برای تمام دندان های دچار دیاستم مفید و مناسب است یا خیر.
باید بدانید که در اکثر موارد لمینیت نتیجه خوبی برای بستن این فاصله به همراه دارد، اما باز هم نمی توان بیان کرد که تمام بیماران می توانند از این گزینه بهره مند شوند. لمینیت سرامیکی برای بستن فاصله دندانی در برخی از بیماران مناسب نیست که در ادامه در این مورد توضیحات لازم را بیان کرده ایم.
چه کسانی نمی توانند از درمان لمینیت سرامیکی برای بستن فاصله بین دندان ها استفاده کنند؟
معمولاً این درمان برای افراد زیر گزینه مناسبی نیست:
- کسانی که فاصله بین دندانی بیش از 2 میلی متر دارند. در این شرایط معمولاً درمان ارتودنسی بهترین گزینه در نظر گرفته می شود.
- افرادی که علاوه بر فاصله بین دندان ها، فکین آن ها در موقعیت مناسبی قرار ندارد. در این شرایط حتماً باید با متخصص ارتودنسی مشورت شود.
- کسانی که پوسیدگی های گسترده دندانی و بیماری های فعال لثه ای دارند.
- استفاده از لمینیت برای کودکان توصیه نمی شود. چرا که معمولا استفاده از این درمان در این سن، دوام زیادی ندارد.
مزایای لمینیت دندان برای بستن فاصله بین دندان ها
بستن فاصله بین دندان ها با لمینیت سرامیکی چه مزایایی دارد؟
کلیک کنید: بهترین روش از بین بردن فاصله بین دندان ها در دندانپزشکی زیبایی
- در دو یا سه جلسه درمانی انجام می شود و پروسه درمانی طولانی مدتی ندارد.
- لمینیت سرامیکی در لابراتوار و با استفاده از تجهیزات و امکانات بسیار پیشرفته ای ساخته می شود. ونیر پرسلن از مقاومت بسیار بالایی در برابر ضربه و تغییر رنگ برخوردار است که در صورت رعایت نکات مراقبتی، می توان ماندگاری در حدود ۱۰ الی ۲۰ سال برای آن در نظر گرفت.
- با بستن فاصله بین دندان ها با لمینیت، می توان علاوه بر پوشاندن این مشکل، از جنبه زیبایی این روش نیز بهره مند شد.
- استفاده از لمینیت برای بستن فاصله بین دندان ها، دوره نقاهت طولانی مدتی ندارد. در واقع بیمار می تواند بلافاصله بعد از استفاده از این درمان، زندگی عادی خود را داشته باشد.
معایب لمینیت دندان برای بستن فاصله بین دندان ها
- به علت اضافه شدن هزینه لابراتوار، هزینه ی این درمان بالا تر از درمان کامپوزیت ونیر است.
- در بسیاری از موارد نیاز به تراش دندان ها است، هر چند این تراش بسیار مختصر و در حد چند دهم میلی متر است.
- برگشت پذیر نبودن درمان
هزینه لمینیت دندان برای بستن فاصله بین دندان ها
موارد مختلفی در هزینه لمینیت دندان برای بستن فاصله بین دندان ها تاثیر دارند. از جمله این موارد می توان به نوع لمینیت سرامیکی، تجهیزات و امکانات مورد نیاز در درمان، نیاز و یا عدم نیاز به درمان های جانبی و تعداد دندان ها اشاره داشت.
مقایسه لمینیت و کامپوزیت برای بستن فاصله بین دندان ها
اگرچه کامپوزیت ونیر به عنوان سریع ترین راه برای از بین بردن فاصله بین دندان ها شناخته می شود، اما لمینیت های سرامیکی گزینه دیگری است که با آن می توانید سریع به نتیجه برسید. البته برای استفاده از لمینیت های سرامیکی لازم است که حداقل دو جلسه به مطب دندانپزشکی مراجعه کنید و هزینه آن هم معمولاً خیلی بیشتر از کامپوزیت ونیراست. اما مزیت اصلی لمینیت های سرامیکی، دقت خیلی بالایی است که از نظر متناسب بودن با وضعیت سایر دندان ها و زیبایی و ماندگاری خواهد داشت.
کلیک کنید: فاصله دندانها چگونه اصلاح می شود؟
این روش در مواردی که فاصله های بین دندان ها به حالت یکنواخت نباشد، کارآیی بسیار خوبی دارد. یک دلیل دیگر برای استفاده از لمینیت های سرامیکی آن است که بر روی آن ها جرم و لکه های زرد تشکیل نمی شود و دچار شکستگی نیز نمی شود. ظاهر لمینیت ها بسیار طبیعی هستند و زیبایی وصف نشدنی دارند که می توان گفت مهم ترین مزیت لمینیت های سرامیکی همین است.
از خود درمانی پرهیز کنید.
برخی افراد سعی می کنند با استفاده از نوارهای لاستیکی فاصله بین دندان ها را برطرف کنند. به گفته کارشناسان، در واقع هیچ شیوه موثر و مناسبی که خودتان در خانه آن را انجام دهید وجود ندارد. در حقیقت، برخی از انواع خود درمانی (مانند استفاده از نوارهای لاستیکی) حتی می توانند مضر باشند.
سوالات متداول
دیاستما در چه سنینی بروز می کند؟
دیاستما یا همان فاصله دندانی غالبا در کودکی ظاهر می شود. گاهی با افزایش سن این عارضه به کلی از بین می رود. به دلیل بزرگ شدن استخوان های فک و به همین ترتیب دندان ها، فاصله دندان ها از بین می رود. در کودکی این فواصل در میان تمامی دندان ها علی الخصوص دندان های جلویی بارز است. اما به مرور زمان در دندان های انتهایی فاصله ها رفع شده و در دندان های جلویی باقی می ماند. پیش از رشد دندان های دائمی فواصل و ظاهر دندان های کودک چندان مورد اهمیت توسط والدین قرار نمی گیرد. اما پس از رشد دندان های دائمی به دلایل متفاوت چنین عارضه ای نیاز به درمان قطعی دارد. چرا که علاوه بر تاثیرات منفی در لبخند و ظاهر کودک، موجب عوارض دیگر نیز خواهد شد. اما دیاستما تنها در کودکان بروز نمی کند. بلکه در سنین بالا به دلیل کشیدن دندان ها و یا از دست دادن آن ها، فاصله بین دندان های باقی مانده به وجود می آید. پس از کشیدن دندان های نا سالم، فضای خالی بین دندان ها بیشتر می شود.
دیاستما چقدر شایع است؟
دندان های شیری در کودکان کوچک تر از دندان های بزرگسال بوده و اغلب فاصله زیادی بین آن ها دیده می شود. این دندان های اولیه در نهایت افتاده و با دندان های دائمی که دارای اندازه طبیعی هستند، جایگزین می شوند. با رشد دندان های دائمی شکاف میان دندان ها نیز از بین می رود. اما اگر دیاستما حتی پس از رشد دندان های دائمی و در بزرگسالی نیز ادامه یافت، برای برطرف کردن آن می توانید با متخصص دندانپزشک مشورت کنید. دیاستما در بزرگسالان نیز نسبتاً شایع است. این وضعیت ممکن است ادامه دیاستمای دوران کودکی، نتیجه آسیب دندان، بیماری های پریودنتال، ناهنجاری های ساختاری یا عادات اشتباه باشد.
بین دو دندان جلو حدودا 8 میلی متر فاصله وجود دارد آیا باید ارتودنسی کنم؟
اگر می خواهید اصولی و از ریشه دندان را جا به جا کرده و فاصله را به طور موثر ببندید بهتر است ارتودنسی کنید. اما اگر تنها ظاهر دندان ها برایتان مهم است میتوانید با لمینیت های سرامیکی یا ونیر کامپوزیت فاصله را ببندید.
آیا وجود فاصله بین دندان های آسیاب طبیعی است؟
از انجا که دندان های آسیا (آسیاب یا مولر) سایز بزرگ تری دارند کم پیش میاید که بین آن ها فاصله بی افتد اما چنانچه بین دندان های آسیاب شما فاصله افتاده احتمالا یا سایز آن ها کوچک تر است یا سایز فک شما بیشتر از حالت طبیعی است. بهتر است به یک متخصص ارتودنسی و یا زیبایی مراجعه کنید.
در نهایت ارتودنسی بهترین راه مرتب کردن دندان ها است یا کامپوزیت ونیر؟
با توجه به تمامی توضیحات داده شده، مسئله ای که برای خیلی از افراد مطرح می شود آن است که ارتودنسی بهتر است یا کامپوزیت ونیر؟ در پاسخ به این سؤال می توان سه عامل مهم و تعیین کننده را مطرح کرد. اولین مسئله موقعیت دندان ها است. برای مثال اگر تنها مسئله و مشکلی که دندان هایتان دارد موقعیت آن هاست و شکل و ظاهر آن ها ایرادی ندارد بهتر است که ارتودنسی را به عنوان راه درمانی انتخاب کنید. مسئله دیگری که می توان به آن اشاره کرد شکل و ظاهر دندان است. اگر دندان شما بسیار بلند، بسیار کوتاه، شکسته شده و یا ساییده شده باشد بهتر است که به سراغ ونیر کامپوزیت بروید، چراکه این روش می تواند بدون تراش دادن دندان هایتان تنها لایه ای بر روی آن ها اضافه کند. البته باید به این موضوع نیز اشاره کنیم که در برخی از شرایط که دندان ها به شدت آسیب دیده اند و یا حتی فواصل بسیاری در میانشان وجود دارد که در این حالت نیز بهترین راه درمان ارتودنسی و بعد کامپوزیت دندان است که با توجه به تشخیص متخصص دندانپزشک به انجام خواهد رسید.
آیا فاصله بین دندان ها به طور خود به خودی بسته می شود؟
فاصله بین دندان های کودکان رایج است و با بزرگ شدن آن ها و کامل شدن رشد دندان هایشان، معمولا این فاصله ها، به ویژه فاصله های کوچک به طور خود به خود بسته می شوند. اما این امر قطعی نیست و برای همه اتفاق نمی افتد و افراد برای رفع این مشکل نیاز به استفاده از درمان های دندانپزشکی خواهند داشت.
دکتر مهناز ارشد
متخصص پروتزهای دندانی، ایمپلنت و زیبایی
متخصص درمان مشکلات مفصل فکی و آپنه خواب
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران
