مقايسه لمينيت، كامپوزيت و بليچينگ ( زيبايي، رنگ پذيري، استحكام)
اردیبهشت ۱۸, ۱۴۰۱ ۷:۵۰ ق٫ظ
امروزه با وجود روش های زیاد برای اصلاح طرح لبخند و زیبایی دندان، افراد بسیاری خواهان اصلاح انواع عیوب دندانی خود از قبیل تغییر رنگ، اصلاح فرم، بستن فواصل بین دندانی، رفع انواع ترک، خوردگی و شکستگی هستند. برای درمان آن ها از روش لمینیت، کامپوزیت ونیر و بلیچینگ استفاده میشود که می توانید یکی از این روش ها را با توجه به نوع درمان خود انتخاب کنید اما بیشتر افراد اطلاعاتی راجع به این روش ها ندارند و نمی دانند که تفاوت لمینیت، کامپوزیت ونیر و بلیچینگ چیست. لازم است قبل از انجام هر کدام از آن ها ابتدا اطلاعاتی کافی در این مورد کسب کنید و سپس برای درمان مراجعه کنید.
بلیچینگ دندان
برخی افراد تنها مشکل تغییر رنگ دندان های خود را دارند. دندان ها به علت مصرف برخی مواد غذایی رنگی و نوشیدنی هایی مانند قهوه، چای، قلیان و سیگار ممکن است به مرور زمان دچار تغییر رنگ شوند که در زیبایی چهره و دندان بسیار تاثیر گذار است؛ بنابراین لازم است که رنگ دندان های خود را اصلاح کنند و زیبایی و سفیدی را به آن ها برگردانند.
اگر تنها مشکل دندان هایتان تغییر رنگ آن هاست و نیازی به تغییر فرم آن ها ندارید، بلیچینگ توصیه می شود. بلیچینگ هم در مطب و هم در منزل قابل انجام است.
کاربرد بلیچینگ
- تغییر رنگهای متوسط تا شدید در اثر مصرف داروی تتراسیکلین
- تغییر رنگ در اثر سایش
- تغییر رنگ دندانی بواسطه افزایش سن
- تغییر رنگ در نتیجه نفوذ رنگ در ساختمان مینا و عاج دندان
مزایای بلیچینگ دندان
- یکی از مزایای خوب بلیچینگ دندان اثر بسیار چشمگیر آن است. این روش یکی از جدید ترین و کم خطر ترین روش در زمینه سفید کردن دندان است.
- محلول بلیچینگ شیمیایی است و همچنین بسیار قوی. به راحتی دندانهای زرد را میتوان با استفاده از این روش سفید کرد.
- نداشتن درد در هنگام بلیچینگ.
- بلیچینگ در یک جلسه و در مدت زمان کوتاه انجام میشود .
- این درمان بسیار محافظه کارانه بوده و هیچ آسیبی به دندان ها وارد نمی کند.حتما بخوانید:حتما بخوانید: مراقبت هاي قبل و بعد از بليچينگ
کامپوزیت ونیر
کامپوزیت ونیر نوعی ماده ترمیم کننده دندان است که توسط دندانپزشک بر روی سطح خارجی دندان ها گذاشته می شود و توسط ایشان فرم داده می شود. بدین ترتیب دندان ها سفیدتر و زیباتر به نظر می رسند. این روش از لمینیت های سرامیکی ارزان تر است و در یک جلسه قابل انجام است. برای درمان شکستگی ها و آسیب های جزیی تر دندانی از کامپوزیت ونیر استفاده می شود. در موارد حادتر لمینیت های سرامیکی پیشنهاد می شوند.
کامپوزیت ونیر، ترمیمی است که به منظور اصلاح تغییر رنگ دندان جزیی، نا هم ترازی های جزئی، لب پریدگی ها یا ترک ها، به سطح جلویی دندان افزوده میشود. از کامپوزیت ونیر برای کاهش فاصله بین دندان ها و احیای دندان های فرسوده جهت ایجاد یک لبخند طبیعی و اصلاح طرح لبخند نیز استفاده می شود. کامپوزیت ونیر ها به وسیله رزینی که خاصیت باند یا چسبندگی به بافت دندان دارد، به دندان متصل می شوند. به دلیل این خاصیت باندینگ زمانی که از کامپوزیتها استفاده می شود، نیاز به برداشت بافت دندان به منظور ایجاد گیر نمیباشد. کامپوزیتها به خاطر طبیعت محافظه کارانه، باند شدن به بافت دندان و همچنین تامین زیبایی انقلابی در دندانپزشکی ترمیمی پدید آورده اند.
کاربرد کامپوزیت ونیر ها
از آنجا که کامپوزیتها باند مناسبی به مینا و عاج دندان دارند، زمانی که دندانها به دلایل مختلف مینای خوبی ندارند، گزینه مناسبی جهت درمانهای زیبایی میباشند. و به طور کلی در شرایط زیر استفاده از این نوع ونیرها کاربردی تر و مناسبترین درمان است:
- زمانی که سطح خارجی دندان به دلایل مادرزادی، بیماری ها، عادات ناصحیح و ترمیم های قبلی مینای مناسبی برای باند ندارد.
- ترمیم های کامپوزیتی قبلی نامناسب
- تغییر رنگ ترمیم های قبلی
- تغییر رنگ دندانی
همچنین در مواقعی که مینای دندان کاملا سالم بوده و فرد از رنگ دندان خود رضایت دارد، نیاز به پوشانده شدن کامل دندان نیست. در این موارد می توان با ونیر کامپوزیت ، درمان ترمیمی، زیبایی کاملا محافظه کارانه انجام داد.
حتی هنگامی که پس از بلیچینگ رنگ دندان ها دلخواه شخص نیست، می توان دو هفته پس از بلیچینگ، کامپوزیت ونیر را بر روی دندان ها قرار داد.
- فاصله بین دندانی
زمانی که فرد دارای دیاستم یا فاصله بین دندان ها است نیز می توان با کمک اتصال مستقیم کامپوزیت ونیر این فاصله را بست و لبخند فرد را بهتر کرد.
- شکستگیهای وسیع دندانی
دندانهایی که دچار شکستگی های وسیع تاج دندان هستند را میتوان توسط کامپوزیتها ترمیم و ونیرترمیم نمود. امروزه با وجود کامپوزیت هایی که از نظر استحکام و زیبایی در حد قابل قبولی قرار دارند، نیاز به تراش وسیع این دندان ها جهت انجام روکش دندان نبوده و میتوان آنها را به شکلی کاملا محافظه کارانه و مشابه با فرم و رنگ دندان بازسازی نمود.
حتما بخوانید: دندان پوسیده را چگونه می توان لمینیت کرد؟
مزیت کامپوزیت ونیر نسبت به لمینیت های سرامیکی
کامپوزیت ونیر مزیتهایی نسبت به لمینیت های سرامیکی دارد. به عنوان مثال:
- توسط کامپوزیت ونیر، میتوان در یک جلسه اصلاح طرح لبخند را کامل کرد (بدون اینکه نیاز به کارهای لابراتواری و هزینههای بیشتر آن باشد).
- با وجود این که زمان بیشتری برای قرار دادن ونیرهای کامپوزیتی نیاز هست، اما هزینه کامپوزیت ونیر به طور کلی کمتر از هزینه لمینیت دندان است.
- از مزیت های دیگر کامپوزیت ونیر این است که بر خلاف لمینیتهای سرامیکی، هم به عاج دندان و هم ترمیمهای کامپوزیتی قدیمی باند مناسبی برقرار میکنند.
- رنگ پذیری، بعد از مدتی به خود رنگ میگیرند و نیاز به پالیش دارند که در نتیجه هزینه اضافی، نازکتر شده و بین دندانها که قابلیت پالیش ندارد زرد میماند و در کامپوزیت های سفید نمای بسیار زشتی ایجاد میکند.
- احتمال پریدگی بالا است زیرا استحکام کمتری دارند و در افرادی که سابقه دندان قروچه دارند بهتر است استفاده نشود.
- جهت تغییر رنگ های خیلی شدید و سفید باید ضخامت زیادی از آن بر روی دندان قرار داد که نمای مصنوعی ای ایجاد میکند و به لثه آسیب می رساند.
یک ونیر کامپوزیت خوب چه ویژگی هایی دارد؟
برای بررسی مناسب بودن یک برند خوب کامپوزیت باید به برخی از ویژگی های اساسی آن توجه کنیم برای مثال:
- تناژ رنگی کامپوزیت
- درجه درخشش و بازتاب نور آن
- درجه اشباع رنگدانه های موجود در آن یا به اصطلاح شدت رنگ آن
- میزان تطابق آن با مینای دندان
- استحکام کامپوزیت از موارد تعیین کننده در باکیفیت بودن یک کامپوزیت می باشد.
- یک کامپوزیت ونیر مناسب علاوه بر استحکام و دوام کافی باید ثبات رنگی داشته باشد و در برابر لکه شدن مقاومت کند. همچنین این پوشش رزینی باید درجه شفافیت و درخششی طبیعی داشته باشد تا قابل تشخیص از دندان های طبیعی نباشد.
تفاوت ونیر کامپوزیت با لمینیت سرامیکی
- ونیر کامپوزیت ها در داخل مطب و توسط متخصص دندانپزشک زیبایی، قابل ساخته شدن هستند، اما لمینیت ها پس از پروسه قالب گیری و فرستادن قالب ها به لابراتوار، ساخته می شوند که هم از نظر طول مدت زمان ساخت و هم حین استفاده با یکدیگر متفاوتند. اگر بنا به دلایلی ونیرها دچار آسیب دیدگی شدند، می توان ونیر کامپوزیت را اصلاح و ترمیم نمود، اما لمینیت سرامیکی لازم است تا تعویض گردد.
- عموما ونیر کامپوزیت هزینه کمتری نسبت به لمینیت سرامیکی دارد.
- برای انجام ونیر کامپوزیت، دندانپزشک نیازی به تراش دندان ندارد و آسیبی به سطح دندان ها وارد نمی شود. در حالی که برای انجام لمینیت سرامیکی ، لازم است تا دندان ها در حد میلی متر تراش داده شوند.
مواردی که توصیه نمی شود ونیر کامپوزیت کنید:
برای بهره گیری از مزایای درمان ونیر کامپوزیت لازم است تا دندان های فرد توسط متخصص دندانپزشک به درستی ارزیابی و بررسی شوند. و پیش از استفاده از انواع ونیر کامپوزیت، موانع موجود حذف گردند. موارد زیر برای استفاده از درمان ونیر کامپوزیت مناسب نیستند:
دندان های ناسالم:
لازم است دندان های ناسالم و دچار پوسیدگی قبل از استفاده از ونیرکامپوزیت به طور کامل درمان گردند.
عادات بد:
کسانی که عادات اشتباهی چون فشار دادن دندان ها یا دندان قروچه دارند، توصیه نمی شود که از ونیر کامپوزیت استفاده کنند.
بهم ریختگی بسیار زیاد دندان:
برای کسانی که دچار به هم ریختگی دندان ها به میزان زیاد و حتی با مسئله ی روی هم رفتن دندان ها به حد غیر قابل چشم پوشی مواجهند، انجام ونیر کامپوزیت اثرات ویژه ای نخواهد داشت و بهتر است این اشخاص برای داشتن دندان های مرتب و لبخند زیبا ابتدا از درمان ارتودنسی استفاده نمایند.
حتما بخوانید: طراحي لبخند توسط ونير كامپوزيتي، روكش و يا لمينيت سراميكي؟
لمینیت های سرامیکی
لمینیت سرامیکی یا (Porcelain Veneers) یک لایه نازک از جنس سرامیک است که به منظور زیبایی لبخند و یا ترمیم برخی از عیوب ظاهری دندانها به صورت اختصاصی بر اساس قالب تهیه شده از دندانهای شخص ساخته و روی دندانها نصب میشود. لمینیت دندان توسط یک متخصص پروتز و زیبایی دندان به سطح جلوی دندانها متصل میشود.
کاربرد لمینیت های سرامیکی
لمینیت های سرامیکی برای مقاصد مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند و قادرند مشکلات زیادی را برطرف کنند. برخی از مهمترین عیوب و مشکلات دندان که با کمک لمینیتها برطرف میشوند عبارتند از:
- دندان های ترک خورده
- لب پر شدن دندان
- تغییر رنگ دائمی دندان که با روشهای محافظهکارانه مانند بلیچینگ دندان برطرف نمیشود. در این مواقع لمینیت دندان بسیار کاربردیتر از روشهایی مانند ونیر کامپوزیت است.
- وجود بافت عجیب و غیر طبیعی دندان (مانند فرورفتگی یا برآمدگی روی سطح جلوی دندانها)
- کوتاه بودن یک یا چند دندان
- وجود فاصله بین دندان ها
- کج بودن جزئی برخی از دندانها
چه کسانی کاندید مناسبی برای لمینیت دندان هستند؟
کسانی که عیوب ظاهری و جزئی در خصوص دندان خود دارند میتوانند با مشورت گرفتن از یک متخصص دندانپزشکی پروتز و زیبایی اقدام به نصب لمینیت دندانی کنند. افرادی که چنین کاری میکنند باید حتما بیشتر از 18 سال سن داشته باشند و تمامی دندانهای دائمی آنها در آمده باشد.
حتما بخوانید: لمینیت فوری دندان چگونه انجام می شود؟!
مزایای لمینیت دندان چیست؟
لمینیت های سرامیکی به افرادی که از ظاهر دندانهای قدامی خود راضی نیستند، چندین مزیت عالی ارائه می دهد. برخی از مهمترین فواید و مزایای لمینیت دندان که باعث شده افراد زیادی رو به نصب آنها بیاورند عبارتند از:
- لبخند افراد را در کمترین زمان ممکن بهبود میبخشد
یکی از سریعترین راههایی که با کمک آن میتوان لبخند افراد را بهبود بخشید قطعا کمک گرفتن از لمینیت های سرامیکی است. لمینیت های سرامیکی برعکسِ درمانهایی مانند ارتودنسی که بسیار طولانی است، دقیقا بعد از نصب شدن، لبخند افراد را به شکل چشمگیری تغییر میدهد. به عبارتی افراد تنها با دو جلسه مراجعه به مطب دندانپزشک، به راحتی و برای یک مدت طولانی صاحب یک لبخند زیباتر، سفیدتر و درخشانتر خواهند شد.
- دقیقا متناسب با دندانهای شما طراحی و ساخته میشوند و بسیار طبیعی هستند.
یکی از مهمترین مزایای لمینیت های سرامیکی منحصر به فرد بودن آنها است. یعنی طوری طراحی و ساخته میشوند که متاسب با شکل، رنگ و ویژگیهای دندانهای طبیعی شما است. همین مساله موجب میشود که لمینتها پوستههایی بسیار طبیعی به نظر برسند. یعنی در عین اینکه لبخند افراد را بهبود میبخشند اما کسی آنها را غیرطبیعی نمیبیند.
- در برابر لکه و رنگ پذیری مقاوم هستند.
لمینیت های سرامیکی یک مزیت بسیار شگفت انگیز و عالی دارند. عدم متخلخل بودن سطح این ونیر، باعث شده تا در برابر رنگپذیری یا تغییر رنگ مقاوم باشد. به این معنی که با خوردن مواد غذایی رنگی یا سیگار و قلیان دچار تغییر رنگ نمیشوند. و این بدان معنی است که لمینتها رنگ مواد غذایی و نوشیدنیهایی مانند شراب قرمز، انواع توتهای رسیده، سس گوجه فرنگی و سایر مواردی که رنگ زیادی دارند را به خود جذب نمیکنند. در حقیقت، لمینیت های سرامیکی به قدری مقاوم در برابر رنگپذیری هستند که میتوان از آن به عنوان یک روش سفید کننده دائمی دندانها استفاده کرد. در مقابل، مینای دندان یک لایه متخلخل است که رنگ مواد غذایی میتواند باعث تغییر رنگ آن شود. در صورت مراقبت از لمینیتها، آنها تا سالیان سال بدون تغییر رنگ باقی خواهند ماند.
- در برابر نور رفتاری مشابه با مینای دندان دارند.
برخلاف بسیاری از انواع ونیرهای کامپوزیتی دندانی، لمینیت های سرامیکی به دلیل داشتن ویژگیها و ساختاری بسیار مشابه با مینای دندان، نور را دقیقا مانند مینا منعکس میکنند. این ویژگی باعث میشود که لمینیت دندان طبیعی به نظر برسد.
تفاوت لمینیت و کامپوزیت دندان
- لمینیت سرامیکی از نظر رنگ و استحکام، ماندگاری بیشتری نسبت به کامپوزیت دارد.
- برای لمینیت سرامیکی لازم است حدود نیم میلیمتر از دندان تراشیده می شود. در کامپوزیت دندان این اتفاق نمی افتد.
- لمینیت سرامیکی در لابراتوار ساخته می شود. و پس از امتحان در دهان از لحاظ فرم و نشست به لابراتوار جهت گلیز (لعاب) ارسال می شود. و در مرحله بعدی با سمان (چسب) مخصوص چسبانده می شود. ولی ونیر کامپوزیت معمولا نیاز به تراشیده شدن دندان ندارد.
- قیمت کامپوزیت نسبت به لمینیت کمتر است.
- میانگین عمر لمینیت سرامیکی بیشتر از کامپوزیت دندان است.
سوالات متداول
مواد سفید کننده دندان چطور عمل می کنند؟
ژل های سفید کننده در بلیچینگ دندان حاوی هیدروژن پراکسید و یا ماده ای به نام کارباماید پراکسید بوده و غلظتی بین 10 تا 40 درصد دارند. هیدروژن پراکسید یک ماده اکسید کننده است که بر روی دندان پخش می شود و باعث ایجاد رادیکال های آزاد ناپایدار می گردد. این رادیکال ها به مولکول های رنگیِ آلی (که در فضای بین نمک های غیر آلی مینای دندان وجود دارند) حمله می کنند. این حمله اتصال بین مولکول های رنگی را نشانه می رود و آن ها را به رنگدانه های ضعیف و کوچک تر تقسیم می کند. از طرفی این مولکول های کوچک تر طیف جذبی متفاوتی دارند، و به این صورت است که سفید شدن دندان آغاز می شود.
آیا بلیچینگ به مینای دندان آسیب می زند؟
مواد بلیچینگ دندان خودشان به تنهایی بدون ضرر بوده و به دندان ها آسیب نمی رسانند، چون مواد شیمیایی موجود در آن ها، هیچ تاثیری روی ساختار معدنی دندان های ما ندارند. این مواد تنها به مولکول های آلی رنگی که باعث تغییر رنگ دندان ها شده اند حمله می کنند. با این حال، برخی از برند ها برای افزایش طول عمر عامل سفید کننده موجود در ژل ها، اقدام به کاهش سطح PH آن می کنند. این اقدام هرچند که دوام و ماندگاری ژل ها را بیشتر می کند، اما تاثیر منفی بر روی مینای دندان می گذارد. اعمال ژل هایی که سطح ph پایینی دارند، مستقیماً بر روی ضخامت و سختی مینا تاثیر گذاشته و باعث تحلیل آن می شود.
راه حل رفع زردی کامپوزیت دندان چیست؟
برخی افراد تصور می کنند رفع زردی کامپوزیت دندان با بلیچینگ امکان پذیر است. اما در واقع چنین چیزی درست نیست. برای رفع زردی کامپوزیت دندان باید آن را پالیش کرد. این کار بهتر است به صورت دوره ای انجام شود تا از زرد شدن کامپوزیت ها در آینده جلوگیری شود. نکته مهم در این خصوص این است که حتی بهترین برند کامپوزیت نیز می بایست به صورت دوره ای پالیش شود. پالیش کردن کامپوزیت، سطح صاف و صیقلی ایجاد می کند که باعث می شود جذب مواد رنگی در سطح کامپوزیت کمتر شده و رنگ پذیری آن کاهش پیدا کند. چناچه تغییر رنگی در سطح کاموزیت اتفاق افتاده باشد، جهت پالیش میبایست به متخصص دندانپزشک خود مراجعه کنید تا دندان پالیش شود.
نحوه پالیش کامپوزیت برای رفع زردی آن به چه شکل انجام می شود؟
میزان پالیش دندان کامپوزیت شده بستگی به وسعت زردی و یا تغییر رنگ دارد. اگر میزان تغییر رنگ کم باشد و یا زمان زیادی از انجام درمان نگذشته باشد، از ابزارهای خاص (مولت و دیسک های بسیار نرم) برای پالیش سطح کامپوزیت استفاده می شود. اینکار بدون دستکاری در ساختمان و آناتومی دندان کامپوزیت شده انجام می شود و قرار نیست دوباره از کامپوزیت استفاده شود. با این حال زمانی که یک تغییر رنگ گسترده و خطی در کامپوزیت ایجاد شود یا در بخشی از کامپوزیت رنگ بشتری نفوذ کرده باشد. با روش بالا نمی توان تغییر رنگ را برگرداند. برای سفید کردن کامپوزیت دندان در این مورد، به سراغ تراش کامپوزیت می رویم و بعد از برداشتن آن مجددا اقدام به اعمال کامپوزیت در بخش تراش داده شده می کنیم.
دکتر مهناز ارشد
متخصص پروتزهای دندانی، ایمپلنت و زیبایی
متخصص درمان مشکلات مفصل فکی و آپنه خواب
استاد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران