اسلیپ آپنه یکی از اختلالات خواب است که باعث توقف تنفس در خواب می شود. اگر با صدای بلند خروپف می کنید و بعد از یک خواب کامل در شب هنوز هم احساس خستگی در طی روز دارید، شما ممکن است دچار آپنه خواب باشید.
انواع آپنه در خواب:
آپنه در خواب انواع مختلفی دارد:
آپنه انسدادی خواب:
آپنه خواب انسدادی با دوره هایی از سطح پایین اکسیژن و قطع خواب به دلیل از دست دادن جزئی یا کامل عملکرد راه هوایی مشخص می شود. به دلیل این اختلال، کاهش قابل توجهی در کیفیت خواب فرد وجود دارد. این علائم اساسی اغلب با شکایات دیگری مانند خروپف بلند و خواب آلودگی در طول روز همراه است. این شکل از آپنه نوعی است که به دلیل عوامل ایجاد انسداد در دستگاه تنفسی فوقانی رخ می دهد.
در عین حال، شایع ترین شکل آپنه در جمعیت عمومی، آپنه خواب انسدادی است. انسداد یا باریک شدن راه های هوایی فوقانی باعث توقف جریان طبیعی هوا و در نتیجه آپنه خواب می شود. اگر آپنه خواب انسدادی به شکل درست درمان نشود، می تواند باعث ایجاد برخی اختلالات مهم شود، بنابراین تشخیص و درمان مناسب برای آپنه خواب انسدادی مهم است.
کلیک کنید: چگونه بهترین روکش دندان را انتخاب کنیم؟
آپنه خواب مرکزی:
آپنه خواب مرکزی نوعی از آپنه است که زمانی رخ می دهد که مراکز مغز قادر به ارسال سیگنال های مناسب به عضلات کنترل کننده تنفس نیستند. به دلیل ایست تنفسی مکرر در طول خواب، تعادل دی اکسید کربن و اکسیژن در فرد تحت تأثیر نا مطلوبی قرار می گیرد. برخلاف آپنه خواب انسدادی، عملکرد های تنفسی در آپنه خواب مرکزی نمی توانند تداوم داشته باشند و بنابراین جریان هوا قطع می شود. همچنین شکایات مشابهی در این دو نوع آپنه وجود دارد که نتایج مشابهی را به دنبال دارد.
احساس خواب آلودگی بیش از حد در طول روز، عدم تمرکز و سردرد از جمله شکایاتی است که ممکن است رخ دهد. بر خلاف این شکایات، اگر علت اصلی آپنه خواب مرکزی بیماری پارکینسون یا یک اختلال عصبی مشابه باشد، باید مراقب بود زیرا علائمی مانند مشکل در بلع، تفاوت در الگو های گفتار، تغییر در تن صدا و ضعف عمومی نیز ممکن است بروز کند.
آپنه خواب پیچیده:
آپنه ی خواب مختلط یا پیچیده ترکیبی از آپنه انسدادی خواب و آپنه خواب مرکزی است. برخی از بیماران که برای وقفه تنفسی در خواب با استفاده از دستگاه های درمانی، درمان شده اند علائم آپنه خواب مرکزی را بعد از درمان نشان می دهند.
این پدیده از مدت ها قبل در آزمایشگاه های خواب مشاهده شده بود، اما قبلا تحقیقی روی آن صورت نگرفته بود. در سال ۲۰۰۶ محققان کلینیک مایو، یک مطالعه روی ۲۲۳ فرد مبتلا به آپنه ی خواب انجام دادند و متوجه شدند که ۱۵٪ از بیماران آپنه ی خواب که معتقد بودند به OSA مبتلا هستند، در واقع آپنه ی خواب مختلط داشته اند.
کلیک کنید: روکش دندانم افتاده چه کار کنم؟
در طول درمان برای بیمارانی که معتقد بودند OSA دارند، مجراهای تنفسی بیمار با موفقیت باز شدند و موانع کاملا برطرف شدند، اما بیماران همچنان در هنگام خواب مشکل تنفسی داشتند. در حالی که درمان روی آن ها انجام می شد، علائم OSA در آن ها به علائم CSA تبدیل شده بود.
علائم آپنه خواب
اغلب اولین علائم اسلیپ آپنه توسط اطرافیان یا همبستر بیمار تشخیص داده می شود. بسیاری از مبتلایان هیچ شکایتی از خواب ندارند. شایع ترین علائم و نشانه های آپنه خواب عبارت اند از:
- خرناس یا خروپف
- خواب آلودگی یا خستگی در طول روز
- بی قراری هنگام خواب، بیدار شدن های مکرر شبانه
- بیداری های ناگهانی با احساس نفس نفس زدن یا خفگی
- خشکی دهان یا گلودرد هنگام بیدار شدن
- اختلال شناختی، مانند مشکل تمرکز، فراموشی یا تحریک پذیری
- اختلالات خلقی (افسردگی یا اضطراب)
- عرق شبانه
- تکرر ادرار شبانه
- اختلال عملکرد جنسی
- سردرد
افرادی که مبتلا به آپنه خواب هستند اغلب بیداری های مکرر یا بی خوابی را گزارش می کنند، اگرچه ممکن است هنگام بیدار شدن احساس خفگی یا نفس نفس زدن نیز داشته باشند.
علل آپنه خواب
در ادامه به بررسی علل آپنه خواب میپردازیم:
کلیک کنید: مزایا و معایب بروساژ دندان
علت آپنه انسدادی خواب
این نوع آپنه زمانی اتفاق می افتد که عضلات پشت گلو شل و ریلکس می شوند. این ماهیچه ها از کام نرم، زبان کوچک، لوزه ها، دیواره های جانبی گلو و زبان حمایت می کنند. هنگامی که ماهیچه ها شل می شوند، هنگام تنفس راه هوایی شما باریک یا بسته می شود.
شما نمی توانید هوای کافی دریافت کنید، که درنهایت می تواند سطح اکسیژن خون را کاهش دهد. مغز شما ناتوانی شما در تنفس را حس می کند و برای مدت کوتاهی شما را از خواب بیدار می کند تا بتوانید راه هوایی خود را دوباره باز کنید. این بیداری معمولا آنقدر کوتاه است که شما آن را به خاطر نمی آورید. ممکن است خرخر کنید، احساس خفگی کنید یا با زحمت نفس بکشید. این الگو می تواند پنج تا ۳۰ بار یا بیشتر در هر ساعت در تمام شب تکرار شود و توانایی شما برای رسیدن به مراحل عمیق و آرام خواب را مختل کند.
علت آپنه خواب مرکزی
این شکل آپنه خواب زمانی رخ می دهد که مغز شما قادر به انتقال سیگنال به عضلات تنفسی شما نیست. این بدان معناست که برای مدت کوتاهی هیچ تلاشی برای نفس کشیدن نمی کنید. ممکن است با تنگی نفس از خواب بیدار شوید یا به سختی بتوانید بخوابید.
عوامل خطر در آپنه خواب (ریسک فاکتورها)
آپنه خواب می تواند هر کسی، حتی کودکان را تحت تاثیر قرار دهد. اما برخی عوامل خطر شانس ابتلا شما را افزایش می دهد.
اضافه وزن: افرادی که چاق هستند، چهار برابر افراد طبیعى در معرض خطر ابتلا به آپنه خواب هستند. رسوبات چربی در اطراف راه هاى هوایی فوقانی ممکن است تنفس شما را مختل کند. اما همه کسانی که آپنه خواب دارند، دارای اضافه وزن نیستند.
دور گردن: افرادیکه گردن ضخیم ترى دارند ممکن است راه های هوایی باریکى داشته باشند. در مردان اگر دور گردن 17 اینچ (43 سانتی متر) و بزرگ تر باشد ، خطر بیشتر مى شود. در زنان، اگر گردن حدود 15 اینچ (38 سانتی متر) یا بیشتر باشد، خطر افزایش می یابد.
راه هوایی باریک: ممکن است گلوى شما به طور طبیعی باریک باشد. یا ممکن است لوزه ها یا آدنوئید ها بزرگ شوند و راه هوایی را مسدود کنند، مخصوصا در کودکان مبتلا به آپنه خواب.
مرد بودن: مردان دو برابر بیشتر از زنان احتمال ابتلا به آپنه خواب را دارند. با این حال، در زنان در صورت داشتن اضافه وزن، خطر ابتلا به این بیماری افزایش می یابد .هم چنین خطر ابتلا زنان به خروپف پس از یائسگی تیز افزایش می یابد.
سن بالا: آپنه خواب عمدتا در افراد مسن رخ می دهد.
سابقه ى خانوادگی: اگر اعضاى خانواده ى شما آپنه خواب دارند، ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار بگیرید.
مصرف الکل یا آرام بخش ها: این مواد باعث شل شدن عضلات گلو مى شوند .
سیگار کشیدن: سیگاری ها سه برابر بیشتر از افرادى که هرگز سیگار نکشیدند در معرض ابتلا به آپنه انسدادی هستند. سیگار کشیدن ممکن است میزان التهاب و احتباس مایعات در راه هوایی فوقانى را افزایش دهد. این خطر احتمالا بعد از ترک سیگار کم می شود.
کلیک کنید: بلیچینگ یا جرمگیری؟
گرفتگی بینی: اگر دچار مشکل تنفسى در بینی خود هستید ( چه از نظر آناتومى و چه آلرژی) احتمال بیشتری برای ابتلا به آپنه انسدادی دارید.
سن بالا: مردان مسن و سالخوردگان بیشتر در معرض آپنه مرکزی قرار دارند.
اختلالات قلبى: افراد مبتلا به نارسایی احتقانی قلب در معرض خطر آپنه مرکزی هستند.
استفاده از داروهای ضد درد: داروهای مخدر، به ویژه داروهای طولانی مدت مانند متادون، خطر آپنه مرکزی را افزایش می دهند.
سکته ى مغزی: افرادی که دچار سکته ى مغزی شده اند در معرض خطر آپنه مرکزی یا آپنه پیچیده قرار دارند.
عوارض آپنه در خواب
آپنه خواب یک وضعیت پزشکی جدی است. عوارض می تواند شامل موارد زیر باشد:
خستگی در روز
بیداری های مکرر مرتبط با آپنه خواب، خواب طبیعی را غیرممکن می کند و خواب آلودگی شدید، خستگی و تحریک پذیری در طول روز را محتمل می سازد. ممکن است در تمرکز مشکل داشته باشید و در محل کار، تماشای تلویزیون یا حتی هنگام رانندگی به خواب بروید. افراد مبتلا به آپنه خواب در معرض خطر تصادفات وسایل نقلیه هستند. همچنین ممکن است احساس تند خویی، بد خلقی یا افسردگی داشته باشند. کودکان و نوجوانان مبتلا به آپنه خواب ممکن است در مدرسه عملکرد ضعیفی داشته باشند یا مشکلات رفتاری داشته باشند.
کلیک کنید: لمینیت دندان: راهنمای جامع زیبایی دندان با لمینت
فشار خون بالا یا مشکلات قلبی
افت ناگهانی سطح اکسیژن خون که در حین آپنه خواب رخ می دهد، فشار خون را افزایش می دهد و سیستم قلبی عروقی را تحت فشار قرار می دهد. داشتن آپنه انسدادی خواب خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می دهد. آپنه انسدادی خواب همچنین ممکن است خطر حمله قلبی مکرر، سکته مغزی و ضربان قلب غیر طبیعی مانند فیبریلاسیون دهلیزی را افزایش دهد. اگر بیماری قلبی دارید، دوره های متعدد کاهش اکسیژن خون (هیپوکسی یا هیپوکسمی) می تواند منجر به مرگ ناگهانی در اثر ضربان قلب نا منظم شود.
دیابت نوع ۲
ابتلا به آپنه خواب خطر ابتلا به مقاومت به انسولین و دیابت نوع ۲ را افزایش می دهد. سندرم متابولیک، این اختلال که شامل فشار خون بالا، سطوح غیرطبیعی کلسترول، قند خون بالا و افزایش دور کمر است، با خطر بالا تر بیماری قلبی مرتبط است.
عوارض داروها و جراحی
آپنه انسدادی خواب نیز با مصرف برخی داروها و بیهوشی عمومی نگران کننده است. افراد مبتلا به آپنه خواب ممکن است بعد از جراحی های بزرگ دچار عوارض بیشتری شوند، زیرا مستعد مشکلات تنفسی هستند، به خصوص زمانی که آرام بخش دریافت کرده اند و به پشت دراز می کشند. قبل از انجام عمل جراحی، در مورد آپنه خواب خود و نحوه درمان آن پزشک خود را مطلع سازید.
مشکلات کبدی
افراد مبتلا به آپنه خواب بیشتر احتمال دارد که نتایج غیرطبیعی در آزمایشات عملکرد کبد داشته باشند و کبد آن ها بیشتر احتمال دارد علائم اسکار (بیماری کبد چرب غیر الکلی) را نشان دهد.
کلیک کنید: مهمترین علت لق شدن کامپوزیت دندان
فاصله دیگران از شما
خروپف های بلند و خرناس می تواند هر کسی را که در نزدیکی شما می خوابد از استراحت خوب باز دارد. این غیرمعمول نیست که یک شریک مجبور شود برای خوابیدن به اتاق دیگری یا حتی طبقه دیگری از خانه برود.
تشخیص آپنه خواب
تست پلی سومنوگرافی
متخصص خواب ممکن است بر اساس علائم، نشانه ها و سابقه خواب یک ارزیابی داشته باشد، که در صورت امکان می توانید با کمک اطرافیان یا خانواده، این اطلاعات را ارائه دهید. به احتمال زیاد به مرکز اختلالات خواب ارجاع داده می شوید.
در آنجا، یک متخصص خواب می تواند به شما در تعیین نیاز شما برای ارزیابی بیشتر کمک کند. ارزیابی اغلب شامل نظارت شبانه در مرکز خواب از تنفس و سایر عملکرد های بدن شما در طول خواب است. آزمایش خواب در خانه نیز ممکن است یک گزینه باشد. آزمایشات تشخیص آپنه خواب شامل موارد زیر است:
تست پلی سومنوگرافی شبانه: که به آن آزمایش چندگانه خواب نیز گفته می شود. در طول این آزمایش از وسایلی استفاده می شود که فعالیت قلب، ریه و مغز، الگو های تنفس، حرکات بازو و پا و سطح اکسیژن خون را هنگام خواب کنترل می کند.
تست های خواب خانگی: ممکن است متخصص خواب دستگاه های ساده ای را در اختیارتان قرار دهد تا در خانه برای تشخیص آپنه خواب از آن ها استفاده کنید. این دستگاه ها معمولاً ضربان قلب، میزان اکسیژن خون، جریان هوا و الگو های تنفس شما را اندازه گیری می کنند.
درمان خروپف و آپنه خواب
لیکن به طور کلی روش های درمانی خروپف را می توان به دو دسته تقسیم کرد :
- روش های مبتنی بر جراحی
- روش های غیر جراحی
درمان خروپف با روش های جراحی به دلیل مشکلات بعد از عمل از مقبولیت پایینی برخوردارند در حالیکه روش های غیر جراحی بیشتر مورد توجه قرار دارند. یکی از روش های غیر جراحی که امروزه بیشتر مورد توجه قرار گرفته است استفاده از لیزر اربیوم یاگ می باشد، در این روش درمان خروپف با لیزر، از توانایی های فتوترمال (نوری حرارتی ) لیزر ربیوم یاگ (با طول موج 2495 نانومتر) در تحریک ساخت رشته های کلاژن جدید با الاستیسیته بالاتر استفاده می شود.
از ویژگی های این روش می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- عدم نیاز به بی حسی
- عدم وجود درد قبل و بعد از درمان
- عدم نیاز به مراقبت های ویژه
در این روش در 3 جلسه 15 تا 20 دقیقه ای و بدون نیاز به جراحی و بی حسی با تابش لیزر بر روی نواحی لوزه ها، کام نرم ، زبان کوچک و قاعده زبان ، دمای داخل این بافت ها تا 42 درجه سانتی گراد افزایش می یابد و همین امر موجب تحریک و ساخت رشته های کلاژن جدید که از خاصیت کشسانی بالاتری برخوردارند می گردد.
درمان خروپف با لیزر
باید گفت لیزر، برای درمان خروپف و مبتلایان به آپنه خواب بهترین راه حل نیست ولی به عنوان یک راه حل کمکی کاربرد دارد. با وجود اینکه ممکن است این روش موجب تسکین و درمان کوتاه مدت شود، ولی اغلب بیماران مجددا دچار خروپف می شوند و همچنین ممکن است صدای خروپف برای مدتی رفع گردد ولی مشکل اصلی یعنی آپنه خواب درمان نشود.
بنا به گفته یاهودا فینکلشتاین، دکتر محقق بیمارستان مایر، در مرکز این درمان از سال 1990 مورد استفاده قرار می گیرد. او میگوید: این روش در گذشته درمانی محبوب برای کنترل خروپف بوده است اما مطالعات اخیر نشان می دهد که بسیاری از بیماران مشکلات خواب در آن ها پیشرفت داشته و تنها عده معدودی از بیماران از بهبود مشکلات خود احساس رضایت دارند. در حقیقت، در سال 2000، دکتر فینکلشتاین در آکادمی پزشکی خواب آمریکا اعلام کرد که استفاده از روش LAUP ، برای درمان آپنه خواب توصیه نمی شود.
دکتر فینکلشتاین در مطالعات خود، پروسه ی درمان و نقاهت 26 مریضی را که برای درمان آپنه خواب از روش (LAUP) یا همان درمان خروپف با لیزر استفاده کرده بودند را مورد بررسی قرارداد. نتایج اولیه دلگرم کننده بود، چرا که قریب به 88% بهبودی چشمگیری در خروپف افراد مشاهده شد. با این حال، بعد از گذشت یک یا چند سال، نتایج مطلوب به دست آمده بدتر شده و وخامت های شدیدی در خروپف افراد به وجود آمد.
اما نکته مهم: بنابر گزارش دکتر فینکلشتاین، با وجود اینکه که خروپف بدتر شده بود، اما به نظر می رسید کیفیت سر و صدای خروپف بهبود یافته است. او پس از صحبت با شریک و خانواده ی بیماران، دریافت که فرکانس صدای خروپف تغییر کرده است. از میزان آزار دهندگی صدای خروپف کاسته شده است.
دکتر فینکلشتاین افزود: ما تنها در یک سوم از بیماران خود به موفقیت در درمان خروپف با لیزر رسیدیم و در تعداد قابل توجهی خروپف و آپنه بدتر شدند. درکل لیزر یک روش دائمی برای رفع خروپف نیست ممکن هست در مراحل اول درمان در اثر سفت کردن و بالا کشیده شدن کام نرم به صورت موقت درمان حاصل شود ولی هر شش ماه یکبار باید دوره لیزر تجدید گردد.
درمان آپنه توسط CPAP
یکی از اصلی ترین روش های درمان آپنه در هنگام خواب استفاده از فشار جریان هوای همواره مثبت (CPAP) است. در این روش به کمک جریان هوای خفیف و دائمی از طریق ماسکی که هنگام خواب استفاده می شود، مجاری هوایی در طول شب باز نگه داشته می شوند.
کلیک کنید: همه چیز درباره هیلینگ ایمپلنت دندان
به کمک این روش درمانی وقفه های تنفسی ناشی از آپنه در هنگام خواب از بین می روند و در نتیجه خروپف یا صدای ناشی از خفگی دیگر ایجاد نخواهند شد. همچنین بدن فرد بدون اینکه به دلیل کمبود اکسیژن بیدار شود، خوابی راحت خواهد داشت.
درمان آپنه خواب توسط اپلاینس های دهانی
اورال اپلاینس وسیله ای کاربردی برای از بین بردن وقفه تنفسی در هنگام خواب می باشد. این دستگاه یک روش درمانی برای خروپف و آپنه خواب است که مورد تایید انجمن اختلالات خواب در دنیا قرار دارد. با توجه به مشکلاتی که سایر روش های درمانی نظیر جراحی یا دستگاه فشار هوا برای بیماران مبتلا به آپنه خواب و خروپف ایجاد کرده اند، این روش بسیار ایمن و بی خطر است. بسیاری از کسانی که به واسطه اورال اپلاینس ها مورد معالجه قرار گرفته اند، اعتبار این روش را تایید کرده اند. فرد مبتلا به آپنه خواب و خروپف با قرار دادن دیوایس در دهان، از انسداد مجاری تنفسی خود به هنگام خواب جلوگیری می کند.
این وسیله با جای گیری در دهان، به عضلات کام و گلو اجازه نمی دهد تا مسیر اکسیژن را مسدود کنند. با اورال اپلاینس فرد در خواب به راحتی نفس می کشد و دیگر خروپف نمی کند. در کلینیک تخصصی دکتر مهناز ارشد استاد دانشگاه تهران دستگاه های داخل دهانی خروپف برای اولین بار در ایران به صورت کاملا آکادمیک، علمی و تخصصی در داخل و خارج از کشور برای شما عزیز ساخته می شود.
هزینه درمان خروپف با لیزر
قیمت درمان خروپف و آپنه در هنگام خواب تحت تأثیر موارد مختلفی قرار می گیرد. از جمله این موارد می توان به نوع درمان، متخصص ویژه حوزه درمان خروپف و … اشاره کرد. لازم به ذکر است که انجام خدمات درمانی در کلینیک دندانپزشکی دکتر مهناز ارشد با بهترین کیفیت به شما عزیزان ارائه می شوند. برای دریافت اطلاعات بیشتر از درمان های خروپف و آپنه در هنگام خواب، می توانید ما با در ارتباط باشید از طریق راه ارتباطی زیر:
واتس اپ: ٠٩٣٦٥١٦٤٣٢٣
سوالات متداول
آیا انجام لیزر برای درمان خروپف دردناک است ؟
خیر، هیچگونه دردی ندارد . هنگام انجام درمان برای بیماران که کمی احساس سوزش و گرمی در ته حلق دارند قبل از انجام لیزر اسپری بی حسی زده می شود و میزان درد به صفر می رسد.
روش درمان خروپف با لیزر چرا هنوز وجود دارد؟
متاسفانه برخی هنوز بر این باورند که درمان با لیزر روشی قطعی است. هر چند که این روش در درصد کمی از افراد موفق بوده است اما در بسیاری موارد جامعه پزشکان آن را منع می کنند. دلیل این امر هم سوزاندن برگشت ناپذیر بافت دهانی است که حالا به هر دلیلی شل شده است. این روش زخمی در دهان ایجاد می کند که اگر خروپف را درمان نکند به صورت دائمی در دهان می ماند.
چگونه می توان فهمید که شما یکی از زنانی هستید که خروپف می کنید ؟
بیایید با خود صادق باشیم. از شریک زندگی خود سوال کنید که آیا خروپف می کنید یا نه. اگر مطمئن نیستید که خروپف می کنید و به یک تحلیل کاملا عینی و دقیق نیاز دارید. اگر شک دارید که خوابتان به دلیل خروپف دچار مشکل می شود یا ممکن است از آپنه خواب رنج ببرید، حتما با پزشک متخصص خواب صحبت کنید. خروپف در اغلب موارد قابل درمان است!
خروپف در بارداری طبیعی است؟
اگر تاکنون تجربه خروپف در خواب را نداشته اید، باید بدانید این مشکل در دوران بارداری تقریبا رایج است. معمولا در سه ماهه دوم بارداری در هفته شانزدهم علائم خروپف شروع می شود. به احتمال زیاد علت آن افزایش هورمون های بارداری است. افزایش سطح استروژن و پروژسترون باعث تورم غشای مخاطی در بینی می شود. در زنان باردار گرفتگی بینی هنگام درازکشیدن بیشتر است. در بیشتر موارد خروپف در بارداری طبیعی بوده و نگران کننده نیست.
اما گاهی ناشی از آپنه انسدادی خواب است. آپنه خواب با فشارخون بالا و پره اکلامپسی ارتباط دارد. پره اکلامپسی بیماری است که باعث شروع ناگهانی فشارخون بالا در زمان بارداری می شود. اگر درمان آپنه خواب در دوران بارداری صورت نگیرد، می تواند میزان اکسیژن بدن مادر و جنین را کاهش دهد. در این صورت خطر بیماری هایی مانند بیماری قلبی و آمبولی ریه افزایش می یابد. اگر صبح ها با سردرد بیدار می شوید، احساس خستگی مفرط دارید یا دچار تحریک پذیری و فراموشی هستید، حتما به پزشک زنان مراجعه کنید تا علت چنین علائمی در دوران بارداری مشخص شود.
دکتر مهناز ارشد
متخصص پروتزهای دندانی، ایمپلنت و زیبایی
متخصص درمان مشکلات مفصل فکی و آپنه خواب
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران
