در دنیای متمدن امروزی، دندانپزشکی زیبایی و همچنین نقش لبخند در زیبایی از اهمیت بیشتری نسبت به گذشته برخوردار است و امروزه با توجه به تاثیر گذاری یک لبخند زیبا بر زیبایی، در علم دندانپزشکی تقریباً راه های زیادی برای داشتن دندان های زیبا قابل انجام است. در گذشته با شنیدن روش های طرح لبخند به سرعت یاد ارتودنسی می افتادیم اما امروزه علاوه بر ارتودنسی روش های طرح لبخند زیاد دیگری نیز برای داشتن یک لبخند زیبا و تاثیرگذار وجود دارد که در این مقاله به آن ها می پردازیم.
دندانپزشکی زیبایی به انواع روش های زیبایی دندان گفته می شود که برای بهبود ظاهر دندان ها و لبخند شما انجام می شود. با گذشت زمان مینای دندان ضعیف و رنگ آن تیره می شود و یا مصرف سیگار و دخانیات و مواد غذایی مانند ادویه و نوشیدنی هایی نظیر قهوه و چای باعث تغییر در رنگ دندان ها می شود، علاوه بر تغییر رنگ، دندانپزشکی زیبایی در مشکلاتی نظیر شکستگی، کوچکی یا بزرگی، فواصل بین دندانی، شکل و فرم و ایجاد طرح لبخند با بهترین روش ها مورد استفاده قرار می گیرد.
دلایل مراجعه به دندانپزشکی زیبایی
در برخی از موارد شما به این نیاز خواهید داشت که برای رفع مشکلات دندانی خود به یک متخصص دندانپزشک زیبایی مراجعه کنید. عمده ترین دلایلی که ممکن است یک فرد به متخصص دندانپزشک زیبایی مراجعه کند عبارت اند از:
- پوسیدگی های دندانی
- آسیب های دندانی مانند ترک، لب پر شدن دندان و غیره
- کجی دندان ها
- دندان ها با حالت غیر طبیعی
- تغییر رنگ دندان ها و یا لثه
- از دست دادن دندان ها
*نکته
افرادی که دندان های آسیب دیده، پوسیده، کج و یا تغییر رنگ پیدا کرده، دارند ممکن است برای خوردن غذا و یا هنگام صحبت کردن دچار مشکل شوند. بسیاری از افراد نیز بر این باور هستند که مشکلات دندانی می تواند اعتماد به نفس افراد را نیز تحت تاثیر قرار دهد و مشکلاتی از این دست را برای آن ها ایجاد می کند.
یک نظرسنجی جامع در سال ۲۰۱۵ در کشور آمریکا انجام شد که نشان می دهد حدود ۳۳% از جوانان به این دلیل که ظاهر دندان های آن ها زیبا نیست از لبخند زدن اجتناب می کنند. %23 از بزرگسالان نیز به دلیل این که از ظاهر لبخند خود راضی نیستند، بسیاری از فعالیت های اجتماعی خود را محدود کرده اند. اگر لبخند شما راضی کنند نیست، می توانید با مراجعه به یک متخصص دندانپزشک زیبایی این مشکل را برطرف کنید.
تعریف طرح لبخند
طراحی لبخند یا اصلاح طرح لبخند به معنای استفاده از اصول علمی و هنری برای ایجاد یک لبخند زیبا و برطرف کردن ایرادات لبخند است. این اصول با توجه به موارد زیر شکل گرفته و یا تدوین شده اند:
- بررسی داده های جمع آوری شده از بیماران
- مدل های تشخیصی
- معاینات تخصصی دندانپزشکی
- عکس های رادیوگرافی
- و با در نظر گرفتن اصول پایه و بیسیک هنری در مورد زیبایی
البته گاه معیارهای زیبایی ممکن است از مفاهیم فرهنگی، قومی و نژادی تاثیر گرفته و با معیارهای معمول و عرف تفاوت داشته باشند.
روش های اصلاح طرح لبخند
- لمینیت سرامیکی
- بلیچینگ دندان
- کامپوزیت ونیر
- ایمپلنت
- روکش دندان
لمینیت سرامیکی
لمینیت دندان یک پوسته شفاف و نازک سرامیکی است. لمینیت سرامیکی فرآیند طولانی تر و پیچیده تری نسبت به کامپوزیت ونیر دارند. بهترین روش برای اصلاح بد شکلی و بد فرمی دندان ها، مشکلات عمیق بد رنگی و لکه های روی مینای دندان و همچنین مرتب کردن و رفع فواصل میان دندان ها و… استفاده از لمینیت های سرامیکی است.
لمینیت ها که بسیار نازک اما مقاوم هستند روی لایه بیرونی و سطح جلویی دندان ها چسبانده می شوند تا ظاهر دندان ها را اصلاح کنند. به این شکل می توان فرم لبخند را تغییر داد و به یک لبخند هالیوودی و زیبا رسید. در تکنیک پرسلن ونیر تبحر متخصص دندانپزشک در تشخیص میزان تراش و یا حتی عدم نیاز به تراش بسیار مهم است. در صورت تراش بیش از حد دندان ممکن است حساس شده و یا حتی به عصب برسد.
لمینیت های سرامیکی از جنس مواد سرامیکی (پرسلن) هستند که با شفافیت و درخشش خود، ظاهری کاملا شبیه به دندان های طبیعی را ایجاد می کنند. مقاومت آن ها در برابر خوردگی و تغییر رنگ بسیار بالا است و تا سال ها درون دهان به خوبی باقی می مانند.
ونیر کامپوزیت
کامپوزیت ونیر دندان تکنیکی است که با مواد هم رنگ دندان (کامپوزیت) که همان مواد ترمیم دندان هستند، بدون دخالت نرم افزار و بدون نیاز به لابراتوار در مطب و به صورت دستی در یک جلسه توسط متخصص دندانپزشک انجام می شود. کامپوزیت دندان را می توان از متریال های مهم در دندانپزشکی دانست که برای امور مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد. بیشتر کاربرد های این متریال در حیطه اقدامات دندانپزشکی زیبایی است. عموماً از این ماده برای انجام ونیر‌های کامپوزیتی استفاده می شود.
این ونیر‌ها دقیقاً کاربردی شبیه لمینیت های سرامیکی دارند که به صورت لایه ای نازک بر روی دندان ها قرار می گیرند و از این طریق مشکلات دندانی نظیر پریدگی لبه، تغییر رنگ، ساییدگی و… را بر طرف می کنند. البته این تنها کاربرد کامپوزیت نیست. از متریال کامپوزیت برای پر کردن یا ترمیم برخی از مشکلات دندانی استفاده می شود. این کاربرد کامپوزیت را باندینگ دندان نیز می گویند که در آن از رزین کامپوزیت برای رفع برخی از ساییدگی ها، پر کردن سوراخ ها یا ترک ها، رفع شکستگی ها و غیره استفاده می شود.
از طرفی دیگر این ماده می تواند مقاومت و دوام بالایی داشته باشد همچنین شکل و ساختار آن نیز مشابه دندان های طبیعی است. مازاد بر این، هزینه آن نسبت به لمینیت های سرامیکی پایین تر بوده و همین مورد هم سبب محبوبیت آن در بین مردم شده است. باید این موضوع را هم خاطر نشان کرد که استفاده از ونیر‌های کامپوزیتی نیاز به تراش ندارد و عموماً به صوت ماده ای خمیری شکل بر روی دندان ها قرار می گیرند.
این فاکتور سبب شده تا استفاده از آن رشد بیشتری داشته باشد. هزینه کامپوزیت ونیر از هزینه لمینیت سرامیکی کمتر بوده و طی یک جلسه به صورت لایه ی نازکی روی دندان ها قرار می گیرد، و البته عمر کوتاه تری نیز نسب به لمینیت های سرامیکی دارد.
بلیچینگ دندان
بلیچینگ دندان یکی از درمان های حرفه ای در زمینه سفید کردن دندان هاست. این درمان به افراد کمک می کند تا بد رنگی دندان هایشان را رفع کرده و دندان هایی سفید و درخشانی داشته باشند. اغلب متخصصین دندانپزشک بر این عقیده هستند که این شیوه، کم عارضه ترین و بی خطر ترین روش برای سفید کردن دندان هاست. در این تکنیک درمانی، رنگ دندان های شما بسته به جنس و میزان زردی دو تا سه درجه تغییر رنگ خواهد داد.
توجه داشته باشید که برای به دست آمدن بهترین نتیجه، متخصص دندانپزشک در ابتدا به بررسی علت تغییر رنگ دندان ها خواهد پرداخت. همه ی افراد می توانند برای سفید کردن دندان های خود از روش بلیچینگ استفاده نمایند. البته گاهی احتمال دارد که در موارد خاصی، این تکنیک موثر واقع نشود. متخصص دندانپزشک با معاینه دقیق، مشخص می کند که آیا بلیچینگ دندان برای فرد قابل انجام است یا خیر. در واقع این روش بیشتر برای افرادی که دندان های سالم دارند و قصد سفید تر و درخشان تر کردن دندان های خود را دارند، کاملا مناسب است.
در نظر داشته باشید که اگر دندان هایی کج و یا به شدت بد رنگ دارید، باید از دیگر روش های اصلاح طرح لبخند استفاده کنید. در این روش، نیازی به آماده سازی دندان ها و تراش آن ها نخواهد بود. در نتیجه بدون اینکه کوچک ترین آسیبی به دندان ها وارد شود، می توانید زیبایی لبخند را به خود هدیه دهید. بلیچینگ یکی از ساده ترین و سریع ترین روش های سفید کردن دندان است.
ایمپلنت
زمانی که یک و یا چند دندان به هر دلیلی از دست برود جای خالی آن معمولا مشکل بزرگی در زیبایی لبخند شما خواهد بود. برای جبران این مشکل، ایمپلنت ها می توانند گزینه بسیار مناسبی باشند تا علاوه بر پر کردن فضای خالی، ظاهری بهتر به طرح لبخند شما ببخشند. یکی از مهمترین دلایل انتخاب ایمپلنت، شباهت زیاد آن از نظر ظاهری و از نظر عملکرد با دندان طبیعی می باشد. در واقع شباهت ایمپلنت با دندان طبیعی به میزانی زیاد است که شاید متخصص دندانپزشک نیز برای تشخیص این دو نسبت به هم نیاز به بررسی عکس های رادیوگرافی داشته باشد.
به طور معمول این روش درمانی برای بیشتر افراد قابل انجام است، اما نکته مهم این است که رشد استخوان فک باید تمام شده باشد. برخی از کودکان که بر اثر حادثه، ضربه و یا به علت نقص مادر زادی، دندان های قدامی خود را از دست داده اند، برای کاشت ایمپلنت دندان باید تا سن 18 سالگی صبر کنند.
متخصص دندانپزشک بعد از بررسی کامل و دقیق وضعیت دندان ها و فک، اگر از تکمیل رشد آن ها اطمینان یافت، می تواند اقدام به کاشت ایمپلنت دندان کند. به طور کلی افرادی که قصد انجام کاشت ایمپلنت دندان را دارند، باید سلامت دهان و دندان خوبی داشته و به هیچ عنوان دچار بیماری های لثه و سایر مشکلات مربوط به دهان و دندان نباشند.
روکش های دندانی (پروتز دندان ثابت)
روکش های دندان (پروتز دندان ثابت)، اگر تاج دندان در اثر عواملی مانند شکستگی، پوسیدگی زیاد، ضعیف شدن ساختار دندان و ضربه آسیب دیده باشد، در این صورت درمان آن به وسیله روکش های دندانی الزامی است. در واقع هنگامی که فرد با مشکل شدید دندانی رو به رو شده باشد، این روش اصلاح طرح لبخند بهترین انتخاب است.
روکش دندان از سرامیک مرغوب ساخته شده و توسط متخصص پروتز روی دندان قرار داده می شود. در روش اصلاح طرح لبخند توسط روکش های دندانی ابتدا اسکن از دندان ها گرفته می شود. سپس اسکن گرفته شده به لابراتوار فرستاده می شود تا روکش دندان ساخته شود. پس از آماده شدن روکش، متخصص پروتز آن ها را با چسب مخصوص روی دندان قرار می دهد.
روکش دندان طول عمر دندان آسیب دیده را زیاد می کند، به این دلیل که روکش کاملا دندان آسیب دیده را پوشانده و احتمال پوسیدگی آن را به شدت کاهش می دهد.
شرایط استفاده از روش های طراحی لبخند
طرح لبخند تاثیر زیادی در جوان به نظر رسیدن دارد. بعضی از افراد به موجب شغل خود باید به فکر سلامت و زیبایی دندان های خود باشند، به همین جهت طرح لبخند برایشان مناسب است. بسیاری از افراد به جز زیبایی از لحاظ درمانی به طرح لبخند نیاز دارند. از نظر بسیاری از دندانپزشکان در صورتی که فرد بیمار مشکلی در فرم دهان و دندان خود نداشته باشد و فقط از بابت زیبایی دندان به دنبال اصلاح طرح لبخند باشد، دلیل کافی برای انجام این کار نمی باشد.
اینکه اصلاح طرح لبخند برای فرد لازم است یا نه توسط متخصص دندانپزشک تعیین می شود. بنابراین لمینت و کامپوزیت دندان به تشخیص متخصص دندانپزشک انجام می گیرد. طرح لبخند هالیوودی که صرفا جهت زیبایی می باشد، برای افرادی که بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت می کنند، مناسب می باشد.
تعداد دندان ها برای کامپوزیت و لمینت در طرح لبخند
هر فرد به تعداد معینی لمینت و یا کامپوزیت برای بهترین نتیجه نیاز دارد. و تعداد واحد های این درمان های زیبایی به نوع لبخند فرد و مشخصات دندان هایش بستگی دارد.
اگر در زمان لبخند زدن تعداد زیادی از دندان های فرد دیده می شود، باید تعداد واحد لمینت و کامپوزیت بیشتری انجام شود. همچنین، تغییرات در رنگ، طول، عرض، شکل یا اندازه دندان ها نیز به این تعداد می افزاید. اما به طور معمولا تعداد واحد های اصلاح طرح لبخند توسط لمینت و یا کامپوزیت 8 واحد الی 10 واحد می باشد.
سوالات متداول
در چه مواردی نمی توان از لمینیت دندان برای اصلاح طرح لبخند استفاده کرد؟
از آنجا که لمینیت ها بیشترین باند را با مینای دندان برقرار می کنند، زمانی که مینای کافی جهت باند یا اتصال لمینیت ها به دندان وجود نداشته باشد بهتر است گزینه های درمانی دیگری را جایگزین نمود، مانند موارد زیر:
- زمانی که دندان ها دچار تحلیل لثه هستند.
- در مواردی که تراش دندان ها باید تا زیر لثه ادامه پیدا کند.
- در صورت وجود پوسیدگی های بین دندانی وسیع و متعدد که میزان زیادی از سطح مینای دندان که برای باند لازم است کم می شود و حتی پس از حذف پوسیدگی ها و انجام ترمیم های کامپوزیتی، باز هم باند لمینیت ها به این ترمیم ها باندی قوی نخواهد بود.
- در صورت وجود سایش های شدید بر روی دندان ها، ممکن است اجبار استفاده از انواع روکش ها جایگزین لمینیت ها شود.
بعد از بلیچینگ دندان، تا چه زمانی دندان ها سفید می مانند؟
با توجه به رعایت بهداشت دهان و دندان و نوع تغذیه شما دوام و ماندگاری سفیدی دندان شما متغیر خواهد بود. اما لازم است برای تثبیت سفیدی دندان، هر چند وقت یکبار درمان بلیچینگ دندان را تکرار کنید. این موضوع هم بستگی به بهداشت دهان فرد و هم رژیم غذایی او دارد. استفاده کمتر از غذا ها و نوشیدنی های رنگدانه دار کمک می کند که دندان ها به مدت طولانی تری سفید بمانند. ضمنا بلیچینگ درمانی است که باید هر چند وقت یکبار تکرار شود تا رنگ دندان ها به صورت دائمی سفید بمانند.
مزایای لمینیت دندان چیست؟
- حفظ ساختار دندان، در لمینیت ها تنها حدود 0.3 تا 0.7 میلی متر از یک سطح دندان تراش داده می شود که در مقایسه با انواع مختلف روکش ها که تراش دور تا دور دندان ها انجام شده و بین 1 تا 2 میلی متر از بافت دندان برداشته می شود، درمانی بسیار محافظه کارانه تری محسوب می گردد.
- به دلیل این عمق تراش کم و محدود به مینا معمولاً نیازی به تزریق بی حسی نمی باشد.
- زیبایی طبیعی، در لمینیت های سرامیکی انعکاس و عبور نور شبیه به دندان های طبیعی می باشد.
- مقاوم در برابر رنگ پذیری، در مواردی مانند مصرف بالای چای و قهوه در طول روز و یا مصرف سیگار لمینیت ها دچار تغییر رنگ نمی شوند.
- باند یا اتصال شیمیایی قوی به دندان و مقاومت دربرابر نفوذ مایعات سازگاری زیستی خیلی خوب، لثه ها با سرامیک ها سازگار بوده و آن ها را به خوبی تحمل می کنند، در نتیجه در صورت بهداشت دهان و دندان مناسب، لثه ها پس از درمان لمینیت کاملا سالم و نرمال خواهند بود.
- مقاومت بالا در برابر سایش
چه عواملی باعث زردی دندان ها می شوند؟
عوامل متعددی در زرد شدن دندان ها موثر هستند که از بین آن ها برخی عوامل تاثیر بیشتری را در تغییر رنگ دندان ها خواهند گذاشت. در ادامه شما را با اصلی ترین و مهم ترین مواردی که سبب زرد شدن دندان ها می شوند، آشنا می کنیم:
- رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان
- مصرف بیش از اندازه نوشیدنی ها و غذا های رنگی
- استعمال دخانیات و سیگار کشیدن
- از بین رفتن مینای دندان با افزایش سن
- بروز برخی از بیماری های خاص
- مصرف برخی دارو های خاص مانند تتراسایکلین
- ژنتیک
لمینیت چه تفاوتی با روکش دندان دارد؟
از مهم ترین و اصلی ترین تفاوت های بین لمینیت و روکش، سطح پوشش آن ها است. لمینیت سرامیکی تنها روی سطح جلویی دندان ها قرار می گیرد و بسیار نازک است. در حالی که روکش دندان دور تا دور دندان قرار می گیرد. به همین منظور در زمان استفاده از روکش دندان میزان بیشتری از دندان تراش می خورد.
دکتر مهناز ارشد
متخصص پروتزهای دندانی، ایمپلنت و زیبایی
متخصص درمان مشکلات مفصل فکی و آپنه خواب
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران
