برای پاسخ به این سوال که آیا کامپوزیت باعث خرابی دندان می‌شود یا خیر باید با کامپوزیت آشنا شویم. کامپوزیت یا همان مواد سفید رنگ رزینی برای رفع عیوب دندانی و حتی پر کردن دندان ها استفاده می شود. در گذشته تنها کاربرد آن پر کردن دندان برای افرادی بود که مواد مشکی رنگ برای پر کردن دندان را نمی پسندیدند. اما امروزه کامپوزیت با رنگ و برند های مختلفی تولید می شود که می تواند مانند یک لایه کاملا طبیعی بر روی دندان قرار داده شود. انتخاب رنگ و طرح کامپوزیت ابتدا به سلیقه بیمار و سپس بنا به تشخیص متخصص دندانپزشک است.
کلیک کنید: روش‌های ترمیم لمینت دندان + هزینه
کامپوزیت دندان چیست؟
کامپوزیت دندان روشی برای اصلاح طرح لبخند با مواد همرنگ دندان به صورت محافظه کارانه می باشد که مانند خمیری نازک روی سطح جلویی دندان توسط متخصص دندانپزشکی زیبایی گذاشته می شود و سپس به آن فرم و شکل داده می شود. کامپوزیت ونیر را معمولا با نام های ونیر کامپوزیت، لمینیت کامپوزیتی و کامپوزیت دندان می شناسند.
کاربرد کامپوزیت ونیر
کامپوزیت ونیر برای موارد مختلف زیبایی شامل موارد زیر، مورد استفاده قرار می گیرد:
- اصلاح بی نظمی های کم تا متوسط
- روشن تر کردن جزیی دندان هایی که تغییر رنگ داده اند.
- تغییر فرم دندان ها
- بستن فاصله های بین دندانی
- نصب کامپوزیت روی دندان ها نه تنها موجب تغییر شکل اندازه و رنگ دندان ها می شود بلکه تمام ترک خوردگی ها، پریدگی ها و نواقص دندان را نیز برطرف می کند.
مراحل انجام کامپوزیت ونیر
مراحل اجرای کامپوزیت به شرح زیر است:
اگر شما کاندید مناسبی برای کامپوزیت دندان باشید و دندان هایتان مشکلی نداشته باشد، تنها در دو جلسه می توانید دندان هایتان را کامپوزیت کنید. مرحله اول شامل معاینه اولیه است. به این صورت که بیمار با مراجعه به مطب دندانپزشکی توسط متخصص دندانپزشک مورد بررسی قرار می گیرد.
متخصص دندانپزشک وضعیت دندان ها، رابطه فک بالا و پایین نسبت بهم و وضعیت قرارگیری دندان نسبت به لب را بررسی می کند. اگر تناسب لازم برای کامپوزیت دندان برقرار باشد، وارد مرحله اجرای کامپوزیت می شوید. جهت انجام کامپوزیت ونیر نیازی به اسکن و ارسال به لابراتوار دندانپزشکی نیست و تماما در مطب دندانپزشکی توسط متخصص دندانپزشکی زیبایی انجام می گیرد.
کلیک کنید: بلیچینگ یا جرمگیری؟
این روش وابستگی زیادی به هنر و تجربه متخصص دندانپزشک دارد. در حقیقت نحوه اجرای کامپوزیت این صورت است که متخصص دندانپزشک یک لایه نازک از مواد کامپوزیتی را بر روی سطح بیرونی دندان قرار می دهد سپس با نور مخصوص ( دستگاه لایت کیور ) باعث سخت و سفت شدن مواد کامپوزیتی می شود، سپس به آن شکل و فرم می دهد. از آنجا که این لایه کامپوزیتی قرار داده شده بسیار نازک است، نیازی به تراش دندان نیست و روش محافظه کارانه ای به حساب می آید. به این معنا که جهت انجام این درمان نیازی به تراش دندان ها نیست، در واقع در شرایطی خاص آن هم به دلیل عقب و جلو بودن سطح دندان ها و به منظور مرتب کردن نامرتبی خفیف دندان ها شاید نیاز به تراش مقدار کمی از سطح بیرون زده باشد.
کلیک کنید: همه چیز درباره ایمپلنت دیجیتالی
مزایای کامپوزیت ونیر
- استفاده از این روش برخلاف روش های مشابه نیازمند هزینه کمتری است.
- در کمترین زمان ممکن و تنها در یک الی دو جلسه می توان روند کامپوزیت دندان را به پایان رساند.
- برای نصب کامپوزیت ونیر نیازی به تراشیدن مینای دندان نیست. همین باعث شده است این روش کم تهاجمی و قابل بازگشت تلقی شود. بدین معنی که اگر دیگر نیاز و علاقه ای به داشتن کامپوزیت دندان نداشته باشید می توانید آن را برداشته و از دندان طبیعی و سالم خود بهره ببرید.
- در صورتی که از فرم اولیه کامپوزیت دندان ناراضی باشید دیگر نیازی به فرستادن آن به لابراتوار و تغییر شکل نیست و متخصص دندانپزشک می تواند در همان جلسه در مطب این فرم و شکل را برای شما تغییر دهد.
- چون در این روش نیازی به برداشتن مینای دندان نیست حساسیت دندان بعد از کامپوزیت دندان ایجاد نمی شود.
کاندید مناسب برای نصب ونیر کامپوزیت چه کسانی هستند؟
کامپوزیت ونیر برای اصلاح طرح لبخند افرادی که دندان هایشان از هم فاصله دارند یا برخی از آن ها شکسته یا شکل نامناسبی دارد، کسانی که از زردی دندان های خود ناراضی هستند و… کاربرد دارند. کامپوزیت ونیر به صورت یک پوشش نازک روی سطح بیرونی دندان ها را می پوشاند و کاملا شبیه دندان طبیعی به نظر می رسد.
کلیک کنید: دندانپزشکی در دوران بارداری
افرادی که دارای مشکلات دندانی زیر هستند گزینه های مناسبی برای انجام کامپوزیت ونیر هستند:
- افرادی که دندان هایشان به دلایل مختلفی دچار تغییر رنگ شده است و دیگر نمی توانند آن ها را با بلیچینگ دندان سفید کنند.
- افرادی که بخشی از دندان هایشان شکسته شده است، ساییده شده است و یا دچار لب پریدگی شده است.
- افرادی که به مرور زمان بر اثر عوامل مختلفی فاصله زیادی بین دندان هایشان ایجاد شده است.
پوسیدگی دندان بر اثر کامپوزیت
هر یک از موارد زیر می توانند علت خرابی و پوسیدگی دندان بر اثر کامپوزیت باشند:
عدم رعایت بهداشت دهان بعد از کامپوزیت
کامپوزیت ونیر برای پوشاندن سطح خارجی دندان های شما مورد استفاده قرار می گیرد و کل دندان را نمی پوشاند. بخش های کوچکی از دندان طبیعی شما در خط لثه و همچنین پشت دندان در معرض محتویات دهان از جمله باکتری ها قرار می گیرند. باکتری های دهانی که می توانند باعث پوسیدگی دندان و بیماری لثه شوند، روی ونیر کامپوزیت تأثیری نمی گذارند، اما همچنان می توانند روی دندان طبیعی و بافت لثه شما اثر گذار باشند. هنگامی که باکتری ها بین دندان ها و در امتداد و زیر خط لثه شما جمع می شوند در صورت عدم رعایت بهداشت دهان بعد از کامپوزیت می توانند با فعالیت خود علت خرابی دندان بعد از کامپوزیت شوند.
کلیک کنید: بهترین نوع لمینیت برای شما کدام است؟
درست قرار نگرفتن ونیر کامپوزیت ها در کنار هم
یکی از دلایلی که می تواند منجر به پوسیدگی دندان بر اثر کامپوزیت شود، درست قرار نگرفتن ونیرها در کنار هم است. در این شرایط بین کامپوزیت و دندان فاصله ای اضافی ایجاد می شود. تجمع پلاک اطراف لثه و کامپوزیت منجر به بروز پوسیدگی دندان بعد از کامپوزیت دندان می شوند که راه درمان آن، جرمگیری دندان کامپوزیت شده است.
جلوگیری از پوسیدگی دندان بعد از کامپوزیت
برای جلوگیری از پوسیدگی دندان بعد از کامپوزیت لازم است کارهای زیر را به منظور مراقبت از کامپوزیت دندان دندان انجام دهید. در صورتی که از دندان های کامپوزیت شده خود مراقبت و نگهداری لازم را داشته باشید قطعا طول عمر بیشتری از آن را تجربه خواهید کرد. در این بخش قصد داریم روش های جلوگیری از پوسیدگی دندان بعد از کامپوزیت را برایتان شرح دهیم:
بهداشت دهان و دندان های خود را به خوبی حفظ کنید.
بهتر است از کامپوزیت ونیر نیز مانند دندان طبیعی خود نگهداری کرده و بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید. به همین علت بهتر است از خمیر دندان هایی که دارای فلوراید کافی هستند استفاده نمایید و به صورت مرتب روزانه دو الی سه مرتبه دندان های خود را مسواک کنید، و روزانه دو مرتبه برای جلوگیری از پوسیدگی دندان بعد از کامپوزیت از نخ دندان استفاده نمائید. هر چه به سلامت لثه و دندان های خود بپردازید قطعا می توانید مدت زمان بیشتری از کامپوزیت ونیر های خود استفاده نمایید.
کلیک کنید: عوامل موثر بر کاهش و افزایش قیمت ایمپلنت
رژیم غذایی مناسب را برای حفظ سلامت و زیبایی کامپوزیت دندان خود رعایت کنید.
بهتر است استفاده از نوشیدنی و مواد غذایی که دارای رنگ دانه های بسیار زیاد هستند را کم کنید. موادی مانند چای، شراب، قهوه، توت فرنگی، هویج، نوشیدنی های رنگی و شکلات ها می توانند دندان های شما را زود تر لکه دار کنند. استفاده از دخانیات نیز باید کم شود، دخانیات عمر مفید کامپوزیت دندان را کاهش می دهد.
از دندان کامپوزیت شده خود به عنوان ابزار استفاده نکنید.
برخی افراد عادت به استفاده از دندان های خود به عنوان ابزار دارند. برای مثال از دندان خود برای باز کردن گره های سخت استفاده می کنند و یا عادت به شکستن خشکبار در دهان با استفاده از دندان خود دارند. این عادات نادرست متاسفانه در کمترین زمان منجر به آسیب کامپوزیت دندان می شود و نیاز به ترمیم کامپوزیت و تعویض آن پیدا می کنند.
درمان دندان قروچه
برخی از افراد در شرایطی که دچار استرس می شوند، عادت به دندان قروچه دارند که ممکن است این کار را حتی به هنگام خواب و ناخواسته انجام دهند. باید از فشردن دندان ها روی هم خودداری کنید و در هنگام خواب از نایت گارد جهت مراقبت از کامپوزیت دندان استفاده نمایید. در این صورت احتمال شکستگی و لب پر شدن کامپوزیت ها را کاهش داده اید.
کلیک کنید: درمان خروپف با دستگاه فوتونا
دوری از غذا های سفت
غذا های سفت و سخت مانند هویج خام، یخ، آجیل و .. می تواند باعث ایجاد شکاف و یا شکستن ونیر کامپوزیت گردند. بنابراین از گاز زدن غذا های سفت به طور مستقیم پرهیز نمایید و سعی کنید آن ها را به شکل قطعات کوچک مصرف کنید. برخی از عادت های خود از جمله جویدن مداد و یا باز کردن در بطری با دندان را ترک کنید، زیرا سبب آسیب به کامپوزیت دندان می گردد.
آسیب کامپوزیت به دندان
کامپوزیت دندان زمینه ساز پوسیدگی دندان ها نمی شود. اما باید در نظر داشته باشید که اگر این روش به دست دندانپزشک غیر مجرب انجام گیرد، ممکن است با تراش بیشتر روی مینای دندان سبب آسیب دیدگی دندان و آسیب کامپوزیت به دندان گردد. پس برای جلوگیری از بروز این نوع آسیب دیدگی در انتخاب متخصص دندانپزشک ترمیمی و زیبایی نهایت دقت را داشته باشید.
کامپوزیت دندان زمینه ساز پوسیدگی
کامپوزیت دندان به خودی خود روش ایمنی است و خطری را برای دندان ها و لثه ها به وجود نمی آورد. اما مواردی هستند که عدم توجه به آن ها می تواند منجر به پوسیدگی دندان بر اثر کامپوزیت شود. یکی از این موارد مربوط به نحوه کار متخصص دندانپزشک است و دیگری به مراقبت از کامپوزیت دندان توسط بیمار ارتباط دارد.
ترمیم کامپوزیت و تعویض آن
به طور کلی جنس و روش نصب کامپوزیت به گونه ای است که در صورت آسیب دیدگی امکان ترمیم کامپوزیت و تعویض آن وجود دارد. اما لازم است بدانید که این امکان به نوع و شدت آسیب دیدگی آن و همچنین مدت زمانی که از نصب آن گذشته است بستگی دارد. به عنوان مثال در شکستگی هایی که بخش زیادی از ونیر از روی دندان جدا شده باشد، ممکن است نتوان ترمیم ونیر کامپوزیت را انجام داد.
کلیک کنید: برداشتن لمینت دندان
در این صورت باید باقی مانده آن را از روی دندان برداشت و با کامپوزیت دندان جدید جایگزین کرد. علاوه بر این در صورتی که مدت زمان زیادی از نصب آن گذشته باشد، دیگر نمی توان کامپوزیت دندان را ترمیم کرد. مراحل ترمیم دندان کامپوزیت شده به نوع آسیب دیدگی آن بستگی دارد. به عنوان مثال با پالیش کامپوزیت، بد رنگی های جزئی و کدر شدن رنگ آن را می توان برطرف کرد و مجدداً درخشندگی و سفیدی را به آن بازگرداند. اما در صورتی که مشکل فراتر از این ها باشد، ممکن است نیاز باشد با سایر روش ها نسبت به ترمیم آن اقدام کرد.
تعویض کامپوزیت ونیر
اگر میزان آسیب دیدگی کامپوزیت ونیر شدید باشد به عنوان مثال لکه های شدید، شل شدن و یا بخش زیادی از آن شکسته باشد، کامپوزیت باید تعویض شود. مراحل تعویض کامپوزیت دندان را در ادامه به طور خلاصه بیان کرده ایم:
کلیک کنید: تعداد دندان ها برای کامپوزیت و لمینت در طرح لبخند
- ابتدا کامپوزیت دندان به طور کامل از روی سطح دندان برداشته می شود.
- در صورتی که فرد دچار بیماری های دهان شده باشد، متخصص دندانپزشک ابتدا اقدام به درمان این مشکلات می کند.
- پس از آنکه متخصص دندانپزشک تأیید کرد که فرد می تواند مجدداً دندان های خود را کامپوزیت کند، انتخاب برند و رنگ انجام می شود.
- سطح دندان ها کاملاً تمیز می شوند.
- سپس مواد ونیر کامپوزیت بر روی دندان قرار داده شده و متخصص دندانپزشک با استفاده از ابزارهای لازم به مواد شکل و فرمی متناسب با فرم دندان های بیمار می دهد.
- نور لایت کیور به مدت چند ثانیه بر روی دندان ها تابانده می شود تا در محل خود محکم شوند.
- سپس سطح و لبه های آن پالیش داده می شود.
- در مرحله آخر از کاغذ کربنی برای بررسی وضعیت بایت دندان ها استفاده می شود.
سوالات متداول
آیا تعویض ونیر کامپوزیت قدیمی دندان خطرناک است؟
خیر، مادامی که برای برداشتن و تعویض ونیر کامپوزیت دندان از ابزارها و تکنیک صحیح استفاده شود، هیچ خطری متوجه بیمار نخواهد بود. متخصص دندانپزشک پیش از برداشتن کامپوزیت دندان به کلیه نکات محافظتی توجه می کند و مانع از بروز آسیب به دندان ها می شود.
اگر کامپوزیت آسیب دیده را ترمیم نکنم چه اتفاقی می افتد؟
عدم ترمیم کامپوزیت آسیب دیده می تواند عوارضی را برای سلامت دهان و دندان بیمار به وجود آورد. شل شدگی و یا شکستگی کامپوزیت دندان، فضایی را برای تجمع پلاک اطراف لثه و کامپوزیت به وجود می آورد که به مرور زمان موجب پوسیدگی دندان و ایجاد بیماری های لثه می شود. در صورتی که این آسیب دیدگی ها به موقع ترمیم نشوند، پوسیدگی ها و عفونت های لثه پیشرفت می کنند. درمان های پیچیده آن ها علاوه بر درد و ناراحتی، فرد را متحمل صرف هزینه های زیادی می کند. همچنین در مواردی که مشکلات و بیماری های به وجود آمده تشدید یابند، خطر از دست دادن دندان، تحلیل رفتن لثه و حتی تحلیل رفتن استخوان فک در آن ناحیه وجود خواهد داشت.
ترمیم تغییر رنگ کامپوزیت دندان چگونه انجام می شود؟
تغییر رنگ و لکه های جزئی کامپوزیت ونیر با انجام پالیش کامپوزیت به راحتی قابل برطرف شدن است و پس از آن مجدداً برق و جلای آن ها برمی گردد، پس بهتر است مزایای پالیش دندان بعد از کمپوزیت را در نظر بگیرید.
آیا کامپوزیت ونیر موجب بد بو بودن دهان می شود؟
کامپوزیت ونیر مانند دندان های طبیعی به مراقبت و نگهداری بسیاری احتیاج دارد . در حالی که در طول روز سه بار مسواک زده شود و از نخ دندان یا واترجت دندانی استفاده شود به هیچ عنوان دهان بوی بدی نخواهد گرفت.
کامپوزیت ونیر از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند؟
خیر. با انجام کامپوزیت ونیر لایه ای نازک روی دندان ها قرار می گیرد و همچون دیگر دندان ها اگر نکات بهداشتی رعایت نشود دندان ها دچار پوسیدگی می شوند.
اگر کامپوزیت از روی دندان بیافتد، آیا می توان آن را ترمیم کرد یا باید تعویض شود؟
به دلیل اینکه کامپوزیت دندان بعد از افتادن از روی دندان قابل ترمیم مجدد نیست، باید برای تعویض آن اقدام کرد.
پالیش کامپوزیت تا چه اندازه به بهبود رنگ آن کمک می کند؟
تفاوت رنگ در قبل و بعد پالیش کامپوزیت و سفید، درخشان تر شدن آن می باشد. البته این بهبود رنگ به شدت تغییر رنگ و همچنین علتی که باعث بد رنگی کامپوزیت است، بستگی دارد.
چرا کامپوزیت دندان به پالیش احتیاج پیدا می کند؟
اگر شما نیز جزو افرادی هستید که درمان کامپوزیت ونیر انجام داده اید، ممکن است نگران تغییر رنگ کامپوزیت یا لک شدن کامپوزیت ونیر دندان هایتان باشید. نگرانی شما در این باره بی مورد نیست. بسیاری از افراد پس از مدتی مجبورند برای حفظ زیبایی کامپوزیت دندان هایشان پالیش کامپوزیت دندان را انجام دهند. عوامل مختلفی می تواند باعث آسیب دیدن دندان های کامپوزیت شده شود، بنابراین همیشه مشکل از نحوه ی مراقبت شما از دندان هایتان نیست. برای مثال استفاده از برخی خمیردندان های نامرغوب و یا مسواک های نامناسب می تواند باعث خراشیدگی کامپوزیت شود. استفاده از دهان شویه هایی که در ترکیبات آن ها الکل وجود دارد و یا پالیش غیراصولی از دیگر دلایل آسیب دیدن کامپوزیت دندان به شمار می روند. به همین دلیل افرادی که کامپوزیت ونیر دارند باید به صورت دوره ای برای پالیش کامپوزیت دندان به متخصص دندانپزشک خود مراجعه کنند.
دکتر مهناز ارشد
متخصص پروتزهای دندانی، ایمپلنت و زیبایی
متخصص درمان مشکلات مفصل فکی و آپنه خواب
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران
