زمانی که فرد یک دندان و یا چند دندان خود را از دست داده و به هر دلیل قادر به استفاده از ایمپلنت دندان نیست، و در عین حال دندان های دو طرف ناحیه بی دندانی دچار آسیب و تخریب هستند ( وجود پوسیدگی ها و یا پرکردگی های قدیمی ) می توان از بریج های دندانی استفاده کرد. بریج دندان در واقع روکش های به هم پیوسته می باشد که با اتصال دندان های دو طرف ناحیه بی دندانی، فضای بی دندانی را پر می کند.
چرا شما به بریج دندان نیاز دارید؟
دندان های شما با هم کار می کنند. اگر یک دندان از بین برود، دندان های اطراف می توانند به فضای خالی منتقل و جا به جا شوند. دندان های فک مقابل شما نیز می توانند به سمت بالا یا پایین فضای خالی حرکت کنند. این امر مشکلات زیر را به وجود می آورد:
- مشکلاتی در گاز گرفتن غذا
- مشکلات جویدن
- عدم اعتماد بنفس در مورد ظاهر و لبخند زدن
بریج دندان برای چه کسی مناسب است؟
خبر خوب این است که بریج ها از مواد مستحکمی ساخته می شوند و به سختی آسیب می بینند. بنابراین در صورتی که از عمد به آن ها ضربه یا آسیب وارد نشود، طول عمر بالایی دارند. خبر بد هم این است که استفاده از پل دندان برای هر کسی مناسب نیست. یعنی هر کسی که جای خالی دندان دارد، واجد شرایط این درمان نیست. یکی از شروط استفاده از بریج دندان، سلامتی دندان های مجاور است. یعنی دندان هایی که قرار است بریج بین آن ها قرار بگیرد باید سالم باشند. وجود هر کدام از مشکل های زیر به راحتی مانع از نصب و اتصال بریج و پر کردن جای خالی می شود:
کلیک کنید: روش جدید ایمپلنت دندان
- پوسیدگی
- شکستگی
- ساییدگی
- و عفونی بودن دندان های مجاور بریج
اگر دندان های طرفی بریج مشکلی داشته باشند که نتوانند بریج را حفظ یا نگاه دارند، باید درمان های مربوطه قبل از بریج دندان انجام شود.
مراحل بریج دندان
قرار دادن بریج دندان معمولاً بیش از یک یا دو جلسه طول نمی کشد. در جلسه اول متخصص پروتز دندان های طرفین را آماده می کند. مرحله آماده کردن شامل تراش دادن دندان ها برای ایجاد فضای لازم جهت سوار شدن روکش روی آن ها می باشد. سپس اسکن دیجیتال از دندان ها گرفته می شود که بر اساس آن، لابراتوار دندانسازی روکش ها و بریج را می سازد. بریج دندان بعد از نصب مانند دندان طبیعی فرد خواهد بود.
انواع بریج دندان
به طور کلی چهار نوع پل دندانی وجود دارد:
کلیک کنید: بهترین ایمپلنت دندان چیست؟
بریج سنتی
به این بریج اصطلاحا بریج ساده گفته می شود و از گذشته به عنوان روشی رایج برای جایگزین نمودن دندان از دست رفته در نظر گرفته می شود. این بریج شامل تعدادی دندان مصنوعی است که در کنار دندان های طبیعی قرار می گیرند و به آن ها وصل می شوند. برای نصب این بریج دندانی، لازم است دندان های کناری از استحکام بالایی برخوردار باشند. در ابتدا متخصص دندانپزشک باید دندان های کناری را کمی تراش بدهد. سپس بریج را بین دندان ها وصل کرده و آن را محکم نماید.
بریج کانتی لور
از بریج کانتی لور معمولا برای پر کردن جای خالی یک دندان استفاده می شود. برای نصب آن لازم است یک دندان طبیعی در سمت چپ یا راست جای خالی دندانی که کشیده شده است وجود داشته باشد. به این ترتیب متخصص دندانپزشک دندان طبیعی را کمی تراش داده و بریج را سوار می کند.
مریلند بریج
روش معمول بریج برای جایگزین کردن دندان کشیده شده شامل تراش دندان های مجاور و قرار دادن روکش روی آن ها و سپس اتصال دندان جایگزین شونده به این روکش ها است. در روش بریج های محافظه کارانه مریلند دیگر دندان های پایه روکش نمی شوند و این یکی از محاسن آن هاست. در این روش برای اتصال دندان اضافه شده به پایه های مجاور می توان از بالچه های فلزی، سرامیکی استفاده کرد.
نکته دیگر اینکه این بریج ها برای جایگزین کردن یک یا دو دندان مناسب هستند ولی استحکام لازم برای جایگزین کردن بیش از دو دندان را ندارند و در این موارد باید از بریج های معمولی و یا ایمپلنت برای جایگزین کردن دندان استفاده کرد. این نوع از بریج های محافظه کارانه برای اولین بار توسط پروفسور تامسون در دانشکده دندانپزشکی مریلند طراحی و ساخته شد، به همین دلیل آن را مریلند بریج نامیدند.
کلیک کنید: روش گذاشتن ایمپلنت دندان
مریلند بریج که ادهزیو بریج هم نامیده می شود. ( از یک روکش در وسط و دو بالچه در طرفین تشکیل شده است. این بالچه ها به دندان های دو طرف ناحیه بی دندانی باند شده و باعث ثابت شدن روکش به دندان های مجاور می شود.)
بریج بر پایه ایمپلنت
این بریج همانطور که از نامش پیداست، نیاز به ایمپلنت دارد. در شرایطی که بیمار بیش از یک دندان خود را از دست داده باشد، می توان برای درمان از این نوع بریج استفاده نمود. در این روش بدون کمک گرفتن از دندان های کناری و تراش مینای آن ها، از ایمپلنت برای نگه داشتن و استحکام بریج استفاده می شود. معمولا دو پایه ایمپلنت در استخوان قرار گرفته و سه دندان روی آن ها سوار می شوند.
بریج بدون تراش
بریج بدون تراش به دو صورت انجام می شود:
فایبر بریج
این نوع بریج بدون تراش هم به صورت مستقیم و در مطب قابل انجام است و هم به شکل غیر مستقیم و در لابراتوار قابل ساخت می باشد. فایبر بریج معمولاً به عنوان یک راه حل موقت و سریع بکار می رود. در بریج های مستقیم، آماده سازی در مطب و در یک جلسه انجام شده و نیاز به کار لابراتواری ندارد.
کلیک کنید: عوامل موثر بر کاهش و افزایش قیمت ایمپلنت
فریم این نوع بریج از انواع مختلف فیبر مانند کوارتز، پلی اتیلن و گلاس تشکیل می‌شود. در این نوع بریج اگر دندان های مجاور ناحیه بی دندانی ترمیم داشته باشند تنها با خارج کردن ترمیم ها و قرار دادن فایبر در جای خالی ترمیم ها و اضافه کردن کامپوزیت به آن می توان فایبر بریج را ساخت. و گاه زمانی که دندان ها ترمیم ندارند با تراش مختصر در سطح پشتی دندان ها فضایی برای جای گذاری فایبر فراهم شده و فایبر در آن فضا و بین دو دندان قرار داده می شود.
در مرحله بعد تکه های کوچک کامپوزیت روی فایبر اضافه می‌شود تا نهایتاً دندانی که باید جایگزین شود به طور کامل شکل داده شده و بریج کامل شود. البته گاهی اوقات از دندان کشیده شده خود بیمار می توان استفاده کرد و با کمک فایبر آن را به دو دندان مجاور ناحیه بی دندانی باند کرد. در نوع غیر مستقیم پس از آماده سازی دندان ها، از آن ها قالب تهیه شده و به لابراتوار ارسال می شود. پس از ساخت بریج توسط تکنسین لابراتوار، متخصص پروتز آن را به کمک سمان های مخصوص به دندان باند می کند.
مریلند بریج
این نوع از بریج بدون تراش محافظه کارانه برای اولین بار توسط پروفسور تامسون در دانشکده دندانپزشکی مریلند طراحی و ساخته شد، به همین دلیل آن را مریلند بریج نامیدند. مریلند بریج که ادهزیو بریج هم نامیده می شود از یک روکش در وسط و دو بالچه در طرفین تشکیل شده است. این بالچه ها به دندان های دو طرف ناحیه بی دندانی باند شده و باعث ثابت شدن روکش به دندان های مجاور می شوند.
طول عمر بریج دندان
طول عمر بریج دندان به میزان زیادی بستگی به مراقبت و نگهداری از آن دارد. در واقع بریج دندان نیز مانند دندان طبیعی نیاز به رسیدگی و مراقبت دارد حتی می توان گفت حساس تر از دندان طبیعی است چرا که بریج در واقع یک جسم خارجی است که در دهان قرار گرفته و عدم مراقبت از آن نه تنها موجب فرسوده شدن بریج می شود بلکه مکانی برای تجمع میکروب ها شده و در نتیجه پوسیدگی و خراب شدن دندان های آستانه ای( دندان های اطراف پل که به صورت محافظ و نگهدارنده بریج عمل می کنند.) را نیز در پی خواهد داشت.
کلیک کنید: ایمپلنت دندان: جایگزینی دائمی برای دندان های از دست رفته
به طور معمول طول عمر بریج دندان معمولا 5 تا 15 سال است که با انجام مراقبت های لازم می توان موجب افزایش طول عمر بریج دندان نیز شد.
مزایا بریج دندان
- بریج دندان نیازی به سنجش تراکم استخوان فک ندارد.
- استفاده از بریج به جراحی نیاز ندارد.
- بریج دندان هزینه کمتری نسبت به روش های دیگر دارد که البته این هزینه در ابتدا جزئی به نظر می آید.
- بریج می تواند یک روش آسان و سریع برای جایگزینی دندان های از دست رفته باشد.
معایب بریج دندان
- بریج دندانی برای ریشه دندان جایگزین به حساب نمی آید و به همین دلیل مانع از تحلیل استخوان نمی شود.
- بریج دندان ماندگاری حدود 10 سال دارد که از کاشت ایمپلنت دندان کمتر است.
- برای بریج دندانی لازم است تا دندان های مجاور تراشیده شوند.
بریج دندان و مقایسه ایمپلنت و دندان مصنوعی
در روش ایمپلنت، دندان به وسیله یک پروتز بادوام در فضای خالی اعمال می شود و دندان های اطراف به هیچ عنوان درگیر نمی شوند. به همین دلیل در این روش هیچ گونه مشکلی متوجه شما نخواهد بود. ایمپلنت دندان به نوعی یک روش دائمی برای جایگزین کردن دندان از دست رفته می باشد. پروتز به کار رفته در روش ایمپلنت به سرعت با استخوان فک و لثه سازگار شده و عملکردی مانند دندان طبیعی خواهد داشت.
کلیک کنید: ونیر دندان، تفاوت آن با روکش دندان
در روش بریج سه تاج دندان درگیر می شوند. به همین دلیل مسواک زدن و استفاده از نخ دندان کمی سخت خواهد شد. با این حال بریج هم مانند دندان های طبیعی نیاز به مراقبت و رسیدگی دارد که باید آن را جدی بگیرید. دندان مصنوعی بر خلاف ایمپلنت و بریج به راحتی از دهان خارج می شود و برای خارج کردن آن از دهان حتی نیازی به مراجعه به متخصص پروتز نمی باشد و مانند دو روش قبل حس دندان طبیعی را القا نمی کند.
عوارض بریج دندان
- چسب دندانی در این نوع پروتزممکن است بعد از چند سال از بین برود بنابراین باید آن را تمدید کرد.
- اگر بهداشت دهان و دندان رعایت نشود دندان های کناری پوسیده می شوند و بریج از دست میرود.
کلیک کنید: همه چیز درباره هیلینگ ایمپلنت
تعویض بریج دندان
اگر بریج دندان آسیب ببیند یا شکسته شود، پوسیدگی یا بیماری لثه روی دندان های نگهدارنده تاثیر بگذارد و تغییرات زیادی در ساختار استخوان فک ایجاد شود، تعویض بریج دندان باید انجام شود.
مراقبت های بعد از بریج دندان یا پل دندان چگونه است؟
دندان های اطراف پونتیک بریج به صورت پایه عمل می کنند و به همین دلیل سلامت و استحکام آن ها بسیار مهم است. از این رو باید نکات زیر را برای بریج دندان فک بالا و پایین رعایت کنید:
کلیک کنید: کاشت ایمپلنت دندان و عمل بینی
- دو بار در روز از مسواک و نخ دندان استفاده کنید.
- استفاده روزانه از دهان شویه احتمال پوسیدگی دندان و بیماری لثه را کاهش می دهد.
- برای تغذیه یک رژیم متعادل داشته باشید.
هزینه بریج دندان
هزینه بریج دندان یا پل دندان به مواردی چون نوع و جنس بریج، دستمزد متخصص دندانپزشک و برخی موارد دیگر بستگی دارد. برای اطلاع از هزینه ای که باید برای بریج دندان پرداخت کنید، به شما توصیه می کنیم با کلینیک تخصصی دندانپزشکی دکتر مهناز ارشد تماس بگیرید. جلسه معاینه و مشاوره برایتان تنظیم خواهد شد که در انتهای آن، نوع بریج مناسب نیاز شما و هزینه آن به اطلاعتان خواهد رسید. منتاظر تماس شما عزیزان هستیم.
چرا باید بریج دندان را تمیز کنید؟
اگرچه دندان مصنوعی یا پونتیک به سطح لثه بالای برجستگی دندان از دست رفته نزدیک است، اما هنوز شکاف های میکرو وجود دارند و پلاک ها و باکتری ها می توانند در آنجا تجمع کنند. این می تواند منجر به هالیتوز یعنی بوی بد دهان، بیماری های لثه ای و پوسیدگی دندان های پایه شود. هنگامی که بهداشت دهان و دندان رعایت نمی شود، دندان های زیر بریج دندان دچار بیماری های لثه ای و پوسیدگی دندان می شوند، که منجر به از بین رفتن دندان های پایه و بریج دندان می شود.
کلیک کنید: محدودیت ها و ممنوعیت های پس از ایمپلنت دندان
سخن آخر
امروزه راه های زیادی جهت جایگزینی دندان های از دست رفته وجود دارد. یکی از راه های موثر، کم هزینه و همچنین کم تهاجمی تر نسبت به ایمپلنت دندان، بریج دندان است. همانطور که در این مقاله توضیح دادیم چندین نوع بریج دندان وجود دارد که با توجه به شرایط دندان از دست رفته و همچنین دندان های مجاور نوع بریج دندان توسط متخصص دندانپزشک مشخص می شود. با این روش شما می توانید دندان از دست رفته خود را دوباره بازیابید.
سوالات متداول
آیا نصب بریج پل دندان دردناک است؟
بیشتر پروسه های دندانپزشکی یا دست کم آن هایی که تهاجمی تر هستند، نیازمند بی حسی موضعی هستند. بریج دندان نیز از این قائده مستثنی نیست. یعنی قبل از شروع درمان بریج دندان، بخشی از دندان ها و لثه که قرار است روی آن ها کار شود، بی حس می شوند. اگر درد شما زیاد بود، نباید نگران باشید. زیرا با داروهای مسکن می توانید به راحتی اقدام به تسکین درد کنید.
آیا بریج دندان به دندان ها آسیب می رساند؟
برای انجام بریج دندان، ابتدا باید بر روی دندان های مجاور تراش انجام شود و این تراش بخشی از مینای دندان را از بین می برد اما روکش بریج بر روی آن قرار می گیرد. به طور کلی دندان هایی که بریج می شوند، دارای آسیب پذیری بالاتری هستند و نیاز به مراقبت های ویژه ای دارند تا پوسیده نشوند.
با بریج دندان چه چیزی را نمی توانید بخورید؟
امروزه روکش های بریجی که ساخته می شوند ، دارای استحکام بالایی هستند اما از آنجایی که در بریج دندان استحکام از دندان های مجاور است، دارای استحکامی به اندازه ایمپلنت دندان نمی باشد. بهتر است با دندان های بریج شده از خوردن آبنبات های سفت، سبزیجات خام و آجیل های سفت خودداری فرمایید و فشار زیادی بر روی آن وارد نکنید.
آیا می توان ایمپلنت و یا بریج را به دلخواه خود انتخاب کرد؟
زمانی که دندان از دست رفته وجود داشته باشد، نیاز هر فرد به درمان و شرایط متفاوتی وجود دارد که دندانپزشک متخصص آن ها را بررسی کرده و بهترین روش درمانی را برای فرد توصیه می کند.
آیا افزایش سن مانع از انجام ایمپلنت دندان می شود؟
برخی از افراد مسن به دلیل افزایش سن خود تصور می کنند که قادر به استفاده از ایمپلنت دندان نیستند، اما باید گفت سلامت دهان و دندان از سن و سال اهمیت بسیار بالاتری دارد. اگر بیمار سطح متناسبی از سلامت دهان را داشته باشد، می تواند ایمپلنت دندان را انجام دهد. گاهی اوقات برخی از بیماری های خاص و شرایط ویژه مانع از کاشت ایمپلنت دندان می شوند که آن را هم متخصص ایمپلنت بررسی می نماید.
آیا بریج و ایمپلنت از نظر شکل ظاهری با هم تفاوت دارند؟
با نگاه کردن به ظاهر و شکل هر دو می توانید اولین تفاوت بریج و ایمپلنت را متوجه شوید. هر دو ظاهری بسیار متفاوت دارند. زیرا کاربرد های مختلفی دارند. ایمپلنت از یک پایه اصلی تشکیل شده که در واقع یک پیچ است. این پیچ در استخوان فک و درست در جایگاه دندان از دست رفته کاشته می شود. به پایه ایمپلنت فیکسچر هم گفته می شود. فیکسچر قرار است در نقش ریشه دندان ظاهر شود و جایگزین دندان غایب را محکم در جای خود نگاه دارد. ایمپلنت بخش های دیگری هم دارد که به عنوان مثال اباتمنت یک بخش دیگر آن است و قطعه ای کوچک است که روی فیکسچر قرار داده می شود. این قطعه مابین فیکسچر و پروتزی که قرار است بر روی ایمپلنت نصب شود قرار می گیرد. بریج ها از نظر شکل ظاهری کاملا متفاوت از ایمپلنت ها هستند. بریج ها در ساده ترین تعریف یک پوشش، رویه و یا کلاهی هستند که روی دندان واقعی خودمان سوار می شوند و متشکل از یک پل میانی هستند که می تواند جای خالی دندان از دست رفته را پر کند.
دکتر مهناز ارشد
متخصص پروتزهای دندانی، ایمپلنت و زیبایی
متخصص درمان مشکلات مفصل فکی و آپنه خواب
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران